Bộ Công an vừa khởi tố vợ chồng Giám đốc Công ty VNIT Tech để điều tra vụ mua bán hàng tỷ thông tin của các cá nhân, tổ chức trên toàn quốc. Bộ cũng đang xác minh thông tin một tài khoản rao bán hàng nghìn CMND được cho là của công dân Việt Nam.
Cơ quan chức năng đánh giá dữ liệu bị mua bán có quy mô lớn, gây ảnh hưởng đến hàng triệu cá nhân, tổ chức. Theo quy định, người làm lộ lọt mua bán hay sử dụng trái phép thông tin cá nhân bị xử lý ra sao?
Mất tiền nếu bị lộ lọt thông tin
Một cảnh sát có kinh nghiệm về phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao cho biết việc thu thập, mua bán hay phát tán trái phép thông tin cá nhân của người khác đều bị nghiêm cấm.
Còn người mua, trao đổi dữ liệu để sử dụng vào mục đích phạm tội hoặc chuyển cho bên thứ 3 khai thác, truy cập trái phép cũng bị coi là tiếp tay, đồng phạm.
 |
| Theo cảnh sát, thông tin cá nhân thường bị tin tặc săn tìm để đánh cắp. Ảnh: T.A. |
Thực tế điều tra cho thấy kẻ gian thường sử dụng thông tin cá nhân của người khác để chiếm đoạt tài sản. Cảnh sát từng phá nhiều vụ án lừa đảo, làm giả giấy tờ, mạo danh nhân thân để vay tiền trực tuyến qua app hay vu khống.
"Tội phạm cũng có thể đánh cắp thông tin cá nhân của người khác để lừa đảo qua điện thoại", vị này phân tích từ dữ liệu có được, kẻ gian sẽ tìm hiểu địa chỉ, số điện thoại, nghề nghiệp hay thậm chí tài khoản ngân hàng của nạn nhân.
Kẻ lừa đảo sử dụng công nghệ cao để ẩn danh dưới số điện thoại giống số liên lạc công khai của cơ quan công an, viện kiểm sát, tòa án hay bưu điện. Khi gọi cho bị hại, kẻ xấu nói rằng nạn nhân bị kiện vì nợ tiền hoặc liên quan đến một vụ án, đe dọa bắt giam nạn nhân và yêu cầu họ chuyển tiền.
"Số tiền các nạn nhân bị chiếm đoạt lên đến hàng nghìn tỷ đồng", Bộ Công an cho biết bị hại đa phần là phụ nữ và người trên 60 tuổi song cũng có nạn nhân là cán bộ Nhà nước.
Mua bán thông tin là phạm pháp
Luật sư Lê Hằng, Công ty luật TAT Law firm, phân tích thương mại điện tử phát triển khiến nguy cơ thông tin của người dân dễ bị thu thập, mua bán trái phép. Thông tin bị lộ lọt gồm cả họ tên, địa chỉ, điện thoại hay tài khoản ngân hàng.
Bà Hằng đánh giá dữ liệu cá nhân là tài sản đặc biệt. Hầu hết giao dịch điện tử trên mạng đều yêu cầu kê khai thông tin, đòi hỏi giấy tờ tùy thân. Do đó, tin tặc thường lợi dụng kẽ hở bảo mật để đánh cắp dữ liệu.
 |
| Nhiều dữ liệu cá nhân bị rao bán công khai trên mạng xã hội. Ảnh: N.T. |
Theo luật sư, doanh nghiệp được quyền lưu trữ thông tin khách hàng nhưng việc thu thập phải tuân thủ nguyên tắc bảo mật, chỉ được phép chuyển giao cho bên thứ ba khi được sự đồng ý của khách hàng hoặc khi có yêu cầu.
"Doanh nghiệp giao dịch làm dữ liệu người dùng bị rò rỉ hoặc bị tung lên mạng để trao đổi, mua bán là vi phạm pháp luật", luật sư cho biết hành vi thu thập thông tin cá nhân khi chưa có sự đồng ý của chủ sở hữu có thể bị phạt 10-20 triệu đồng, theo Điều 84 Nghị định 15/2020.
Còn sử dụng thông tin cá nhân không đúng mục đích đã thỏa thuận; cung cấp, phát tán thông tin cho bên thứ ba khi chưa có sự đồng ý của chủ thể sẽ bị phạt 20-30 triệu.
Cũng theo luật sư, pháp luật nghiêm cấm mua bán, phát tán trái phép thông tin cá nhân của người khác. Cơ quan chức năng tùy tính chất, mức độ vi phạm sẽ xử lý hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự, nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường.
Theo Điều 288 Bộ luật hình sự, người mua bán thông tin dữ liệu khách hàng có thể bị xử lý về tội Đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông với mức phạt cao nhất là 7 năm tù. Còn người xâm phạm bí mật hoặc an toàn thư tín, điện thoại, điện tín hoặc hình thức trao đổi thông tin riêng tư của người khác có thể bị phạt đến 3 năm tù.
