Vaccine Covid-19 do hãng AstraZeneca của Anh phối hợp với Đại học Oxford điều chế là một trong số những loại vaccine được cấp phép lưu hành sớm nhất trên thế giới. Loại vaccine này đang được sử dụng tại hàng chục quốc gia với hàng chục triệu người dân đã được tiêm chủng.
Gần đây, một số quốc gia như Na Uy, Đan Mạch hay Hà Lan đã quyết định đình chỉ tiêm chủng ngừa Covid-19 bằng vaccine của AstraZeneca.
Đây là những gì chúng ta biết về vaccine này cho đến thời điểm hiện tại.
 |
| Vaccine ngừa Covid-19 của hãng AstraZeneca. Ảnh: Reuters. |
AstraZeneca có ưu điểm gì?
Sau khi trải qua những thử nghiệm tại các nước Anh, Brazil và Nam Phi, AstraZeneca thông báo vaccine của hãng này đạt hiệu quả tới 82% đối với hơn 17.000 người tham gia thử nghiệm.
Vaccine của AstraZeneca có nhiệt độ bảo quản từ 2-8°C, một ưu điểm nếu xét việc hai vaccine của Pfizer/BioNTech và Moderna phát triển cần điều kiện bảo quản từ -20 đến -80°C. Nhiệt độ bảo quản dành cho AstraZeneca khiến nó phù hợp với các quốc gia không có cơ sở hạ tầng y tế phát triển.
Cơ quan Quản lý Dược phẩm châu Âu (EMA) cùng với nhiều quốc gia khác đã cấp giấy phép sử dụng khẩn cấp và đặt mua hàng triệu liều vaccine từ AstraZeneca.
Lý do ngừng tiêm vaccine
Tại châu Âu, những trường hợp tử vong và nhập viện do tình trạng đông máu sau khi tiêm đã làm dấy lên lo ngại về độ an toàn của vaccine của AstraZeneca. Điển hình là 4 nhân viên y tế tại Na Uy phải nhập viện sau khi tiêm vaccine của hãng này. Hai người trong số đó được xác nhận tử vong tại bệnh viên, theo New York Times.
Cơ quan Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hàn Quốc (KCDC) cũng đang điều tra về cái chết của 7 người dân nước này sau khi được tiêm vaccine của AstraZeneca.
Theo New York Times, đã có hơn 10 quốc gia đình chỉ một phần hoặc toàn bộ chương trình tiêm chủng sử dụng vaccine ngừa Covid-19 của AstraZeneca.
Tình trạng đông máu là gì?
Đông máu là tình trạng hình thành các cục máu đông trong mạch máu, gây tắc nghẽn mạch máu. Tình trạng này có thể là tác dụng phụ khi sử dụng một số loại thuốc. Ngoài ra, đông máu cũng có thể xảy ra đối với những người không thường xuyên vận động cơ thể.
Chỉ tính riêng tại Mỹ, một năm có hơn 300.000-600.000 người gặp phải tình trạng đông máu. Phần lớn các trường hợp trên không gây nguy hiểm đến tình mạng, theo New York Times.
Tuy vậy, trong một số rất ít các trường hợp khi cục máu đông di chuyển tới những cơ quan như phổi và đặc biệt não bộ, bệnh nhân có thể bị xuất huyết não và dẫn tới tử vong.
Tiêm vaccine có dẫn tới tình trạng đông máu?
Theo nhiều chuyên gia trong lĩnh vực y tế, vẫn chưa có bằng chứng nào chứng minh mối liên kết giữa việc tiêm vaccine và tình trạng đông máu ở một số người. Tuy vậy, một số loại vaccine phòng các bệnh như sởi hay rubella được chứng minh là có thể hạ thấp lượng tiểu cầu trong máu, gây nên tình trạng máu khó đông.
Theo ông Daniel Salmon, Giám đốc Viện nghiên cứu An toàn Vaccine tại Đại học John Hopkins, tình trạng đông máu là một bệnh lý thường gặp trong y học và nhiều khả năng những người gặp tình trạng trên sau khi tiêm vaccine ngừa Covid-19 chỉ là một sự trùng hợp.
Còn theo ông Mark Slifka, một nhà nghiên cứu vaccine tại Đại học Y tế và Sức khỏe bang Oregon, tình trạng đông máu có thể đến từ nhiều yếu tố khác nhau. Ông cũng nhấn mạnh rằng những đối tượng đang được tiêm vaccine cũng chính là những người có nguy cơ cao gặp phải tình trạng này trong cuộc sống bình thường.
 |
| Những người lớn tuổi và nhân viên y tế là những đối tượng đầu tiên được tiêm vaccine. Ảnh: AP. |
Dữ liệu đang có nói gì với chúng ta?
Theo bác sĩ David Wohl, Giám đốc Trung tâm Tiêm chủng vaccine tại Đại học bang North Carolina, những dữ liệu trong các cuộc thử nghiệm lâm sàng chưa cho thấy dấu hiệu rằng vaccine Covid-19 có thể dẫn tới tình trạng đông máu.
Tại Anh, hiện đã có 9,7 triệu người đã được tiêm vaccine ngừa Covid-19 của AstraZeneca, nhiều nhất trong tất cả các quốc gia trên thế giới. Theo New York Times, số các trường hợp gặp các phản ứng sau khi tiêm nghiêm trọng như đông máu là rất hiếm và tương đương với dữ liệu từ các loại vaccine của hãng Pfizer/BioNTech và Moderna.
Cuộc điều tra đang đến đâu?
Các cuộc điều tra về mối liên kết giữa vaccine của AstraZeneca và các trường hợp tử vong và biến chứng nặng của các cơ quan và tổ chức y tế toàn cầu đang diễn ra. Hãng AstraZeneca cam kết sẽ làm việc chặt chẽ với các cơ quan y tế như EMA hay WHO trong cuộc điều tra của những tổ chức này.
Theo New York Times, các cuộc điều tra nhiều khả năng sẽ theo dõi tần suất các trường hợp gặp biến chứng như đông máu sau khi tiêm vaccine Covid-19. Những dữ liệu này sẽ được kết hợp với tiền sử bệnh án của những người được tiêm, từ đó quyết định các trường hợp này là ngẫu nhiên hay là một phản ứng phụ từ vaccine.
Các tổ chức y tế như Cơ quan Quản lý Dược phẩm châu Âu (EMA) và WHO sẽ nhóm họp trong tuần này để bàn về tiến độ của các cuộc điều tra.
Trước đó, EMA và WHO đều kêu gọi các quốc gia tiếp tục sử dụng vaccine của AstraZeneca trong tiêm phòng Covid-19.
 |
| Điều trị cho bệnh nhân Covid-19 tại một bệnh viện ở Anh. Ảnh: New York Times. |
Về phía AstraZeneca, công ty này đã công bố báo cáo về sức khỏe của hơn 10 triệu người sau khi được tiêm vaccine ngừa Covid-19 của hãng để chứng minh độ an toàn của sản phẩm này, theo New York Times.
Bên cạnh mối lo về việc vaccine Covid-19 có thể có tác dụng phụ với người được tiêm, các quan chức y tế cũng phải lo về sự quay lưng của công chúng đối với vaccine kể cả khi chúng đã được chứng minh là một sản phẩm an toàn.
Năm 2001, những lo ngại về một loại vaccine phòng bệnh Lyme (một loại bệnh được truyền từ một loài bọ sang người) có thể gây ra viêm khớp đã dẫn tới sản phẩm này bị thu hồi năm 2002. Một cuộc điều tra trước đó đã chứng minh về độ an toàn của loại vaccine này nhưng cũng không thể thay đổi nhận thức của công chúng.
