Vào thời điểm này trong năm, cánh đồng lúa của gia đình Bao Wentao lẽ ra đã tới mùa thu hoạch.
Thế nhưng, năm nay mưa lũ nhấn chìm những vùng đất rộng lớn ở miền nam Trung Quốc, trong đó có ruộng lúa gần 15 ha của Bao và cha của cậu trong ngôi làng gần hồ Bà Dương.
“Mùa màng thất bát hoàn toàn”, Bao nói với CNN Business trong cuộc phỏng vấn qua WeChat. Chàng trai 19 tuổi cho biết thêm gia đình anh đã thiệt hại khoảng 200.000 nhân dân tệ (28.000 USD).
“Trước khi lũ lụt xảy ra, lúa đã gần chín và sắp sửa thu hoạch được. Thế nhưng, nay mọi thứ mất hết”.
 |
| Làng của Bao Wentao gần Hồ Bà Dương bị ngập lụt. Mùa vụ của gia đình Bao bị mất trắng. Ảnh: Bao Wentao. |
Thiệt hại thực sự nặng nề
Nước lũ dâng cao đã làm vỡ bờ hồ Bà Dương ở tỉnh Giang Tây vào tháng trước, phá hủy hàng nghìn mẫu đất nông nghiệp ở nơi được gọi là "vùng đất của cá và lúa gạo". Lưu vực sông Trường Giang rộng hơn - trong đó bao gồm hồ Bà Dương và trải dài hơn 6.200 km từ Thượng Hải ở phía đông đến biên giới Tây Tạng ở phía tây - chiếm 70% sản lượng lúa gạo của Trung Quốc.
Đối với những nông dân như Bao và cha, thiệt hại thực sự nặng nề. Mưa lũ không chỉ hủy hoại vụ mùa mà họ sắp thu hoạch, quy mô của lũ lụt còn khiến họ không thể cứu vãn mùa màng trong cả năm nay.
“Đất còn chìm dưới nước lũ”, Bao ngao ngán. "Điều đó có nghĩa là chúng tôi sẽ không thu hoạch được gì trong cả năm".
Trận lụt nhấn chìm nông trại của Bao và hơn 5 triệu ha đất trồng trọt, là thiên tai tồi tệ nhất mà Trung Quốc phải trải qua trong nhiều năm qua. Bộ Quản lý Tình trạng Khẩn cấp của Trung Quốc ước tính thiệt hại kinh tế trực tiếp của thảm họa là 21 tỷ USD đối với đất nông nghiệp, đường sá và các tài sản khác bị phá hủy. Khoảng 55 triệu người, bao gồm cả những nông dân như Bao, đã bị ảnh hưởng.
Thảm họa này là một tin xấu đối với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới vốn đang ở trong tình trạng mong manh vì đại dịch virus corona. Cho đến nay, Bắc Kinh vẫn có thể đảm bảo nguồn cung cấp lương thực bằng cách nhập khẩu và giải phóng hàng chục triệu tấn lương thực từ các nguồn dự trữ chiến lược.
An ninh lương thực
Chưa thể xác định rõ ràng mức rủi ro của nguồn cung thực phẩm của Trung Quốc, vì chính phủ nước này chưa công bố cụ thể về tình trạng sản xuất hiện tại.
Theo các nhà phân tích tại Nomura, nếu lũ lụt được khống chế vào cuối tháng 8, tăng trưởng GDP nông nghiệp có thể giảm gần một điểm phần trăm trong quý từ tháng 7 đến tháng 9, tương đương với hơn 1,7 tỷ USD sản lượng nông nghiệp bị mất. Số tiền đó dựa trên những thiệt hại được ghi nhận vào giữa tháng 7 tại 7 tỉnh miền Nam bị ảnh hưởng đặc biệt nặng nề.
Trong khi đó, các nhà phân tích tại công ty môi giới Trung Quốc Shenwan Hongyuan gần đây ước tính nước này có thể mất 11,2 triệu tấn lương thực so với năm 2019, do diện tích đất trồng trọt bị thiệt hại vào giữa tháng 7. Con số đó sẽ tương đương với 5% sản lượng lúa gạo do Trung Quốc sản xuất.
 |
| Nông dân nhổ cỏ trên ruộng lúa ở Thái Châu, tỉnh Giang Tô, Trung Quốc hôm 8/7. Ảnh: Getty. |
Tuy nhiên, thiệt hại có thể còn tồi tệ hơn. Phân tích của Nomura dựa trên dữ liệu về các cánh đồng hoa màu bị ngập lụt do chính phủ Trung Quốc công bố vào tháng 7. Kể từ đó, diện tích đất trồng bị thiệt hại đã tăng gần gấp đôi, theo Bộ Ứng phó Khẩn cấp Trung Quốc. Các ước tính thiệt hại do các nhà phân tích đưa ra cũng không bao gồm khả năng thiệt hại tiềm tàng đối với lúa mì, ngô hoặc các loại cây trồng khác, nếu lũ lụt lan rộng.
Các nhà phân tích đã chỉ ra rằng chi phí sản xuất ngô đang tăng cao. Giá ngô ở Trung Quốc tháng trước cao hơn 20% so với cùng kỳ năm 2019, theo nhà cung cấp dữ liệu SCI của Trung Quốc - mức cao nhất trong 5 năm.
Ngô được dùng làm thức ăn chăn nuôi lợn ở Trung Quốc. Ngành này vốn đang phục hồi trở lại khi Trung Quốc kiểm soát được đợt bùng phát dịch tả lợn châu Phi năm 2019. Ngay cả trước khi lũ lụt xảy ra, nguồn cung ngô ngày càng thắt chặt hơn, chủ yếu do lo ngại về dịch hại được gọi là sâu bọ mùa thu đang lan rộng ở Trung Quốc, theo Bộ Nông nghiệp Mỹ, cơ quan lưu trữ các thống kê về sản xuất nông nghiệp của thế giới.
Trong khi đó, giá đậu nành cũng tăng vọt. Trong nửa đầu năm 2020, giá đậu nành nội địa đã tăng khoảng 30% so với cuối năm 2019, theo số liệu của Bộ Nông nghiệp và Nông thôn Trung Quốc. Các nhà phân tích từ Baocheng Futures, một công ty môi giới tương lai của Trung Quốc, cho rằng sự gia tăng chủ yếu do lo ngại về điều kiện thời tiết khắc nghiệt ở các khu vực sản xuất đậu nành và sự thiếu chắc chắn xung quanh quan hệ thương mại Mỹ - Trung.
Rõ ràng vấn đề này là thách thức lớn đối với giới chức trách Trung Quốc. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình gần đây đã đột xuất tới thăm nông dân ở tỉnh Cát Lâm, đông bắc Trung Quốc.
"Tôi đến đây chủ yếu để thăm nom mùa màng", ông Tập nói trong video do đài truyền hình nhà nước CCTV đăng tải. "Năm nay xảy ra khá nhiều thảm họa, tôi lo ngại về hoạt động trồng trọt ở khu vực phía đông bắc".
Ông Tập có lý do chính đáng để đến thăm khu vực này. Vùng đông bắc Trung Quốc sản xuất hơn 40% sản lượng đậu nành và một phần ba sản lượng ngô của Trung Quốc - cả hai sản phẩm đều rất quan trọng đối với chuỗi cung ứng thực phẩm nước này, vì chúng được dùng cho chăn nuôi gia súc và gia cầm. Trung Quốc tiêu thụ nhiều đậu nành hơn bất kỳ quốc gia nào trên thế giới và chỉ đứng sau Mỹ về tiêu thụ ngô. Khu vực này cho đến nay vẫn tránh được lũ lụt lớn nhưng điều đó có thể thay đổi nếu tình hình tồi tệ hơn trong những tuần tới.
Trong chuyến thăm nói trên, ông Tập nhấn mạnh an ninh lương thực là vấn đề hàng đầu để đảm bảo an toàn kinh tế. Và Phó thủ tướng Trung Quốc Hồ Xuân Hoa, người phụ trách các vấn đề nông nghiệp quốc gia, tuần trước đã kêu gọi các quan chức cấp cao của địa phương gánh vác trách nhiệm bảo vệ an ninh lương thực và đảm bảo sản xuất không bị sụt giảm.
