Hơn 60 năm trước, trong cuốn "Làm chủ nghệ thuật nấu ăn kiểu Pháp", Julia Child, đầu bếp nổi tiếng bậc nhất nước Mỹ thời đó, đã viết về tầm quan trọng của những thiết bị nhà bếp.
"Về mặt lý thuyết, một người nấu ăn giỏi sẽ có thể làm tốt trong bất kỳ hoàn cảnh nào. Tuy nhiên, nấu ăn sẽ dễ dàng, thú vị và hiệu quả hơn nhiều nếu bạn có những đồ dùng tốt", Child nói.
3 thứ được bà nhắc đến là máy đánh trứng, chảo và dao - cụ thể là dao thép không gỉ.
Thứ gỗ đặc biệt
Tuy nhiên, nhiều thập kỷ sau, các nhà khoa học đang cố chứng minh những gì Child nói không hoàn toàn chính xác. Bởi vào năm 2021, nhóm nghiên cứu từ Đại học Maryland (Mỹ) thông báo họ đã phát triển được loại gỗ cứng hơn 23 lần so với gỗ tự nhiên.
Ngoài ra, họ cũng dùng thứ gỗ này để tạo ra một con dao. Nghiên cứu từ nhóm cho thấy nó sắc hơn gần 3 lần so với các loại dao trên thị trường, làm từ thép, nhựa hay gỗ tự nhiên.
Để tạo ra gỗ cứng, các nhà nghiên cứu đã thực hiện một quy trình bao gồm xử lý hóa chất, tráng nước, ép lạnh và nóng lên gỗ trầm. Sau đó, họ ngâm nó trong dầu khoáng dùng cho thực phẩm để tăng khả năng chống thấm nước rồi tạo tác thành con dao.
 |
| Con dao gỗ này được quảng cáo đủ sức thay thế dao thép. |
Teng Li, một giáo sư tại Khoa Cơ khí tại Đại học Maryland, đồng thời là trưởng nhóm nghiên cứu cho biết họ sử dụng gỗ đoạn - một loại gỗ mềm thường được dùng để chế tác thân nhạc cụ. Tuy nhiên, họ đang nghiên cứu để có thể áp dụng cả những loại gỗ khác.
Các nhà nghiên cứu đã thử nghiệm dùng con dao gỗ cắt một miếng bít tết, cùng với dưa chuột, cà rốt, hành tây và cà chua. Kết quả tuyệt vời. Tuy nhiên, đây là kết quả trong phòng thí nghiệm. Nhiều người đặt câu hỏi nó sẽ ứng dụng ra sao ngoài đời thực.
Bob Kramer, bậc thầy về dao, kiếm ở Bellingham, Washington (Mỹ), nói anh ấy cần thử con dao trước khi đưa ra ý kiến.
"Hãy thử cắt quả chanh, cắt củ hành và cắt con gà sống với nó xem hiệu quả thế nào. Nếu làm tốt, bạn có thể cảm nhận sức mạnh của con dao", bậc thầy 30 năm kinh nghiệm nói.
Xấu hơn dao thép?
Yao-Fen You, quản lý cấp cao tại Cooper Hewitt, Bảo tàng Thiết kế Smithsonian ở New York (Mỹ), cho biết cô đặc biệt kén chọn những con dao của mình. Cô học cách sử dụng dao cắt từ khoảng 5 tuổi và hiện sở hữu khoảng 10 con dao nhà bếp. Một trong số đó là con dao bằng thép không gỉ hiệu Miyabi Koh, giá khoảng 130 USD.
"Tôi khá nghi ngờ. Có những vấn đề với dao gỗ. Cảm giác cầm chúng rất thích nhưng rồi sẽ xấu đi theo thời gian", cô nói.
 |
| Dao thép được xem là chuẩn mực của người đứng bếp. |
Teng Li cho biết đã lắng nghe những lo ngại như vậy trong quá trình tạo ra con dao gỗ "sắc hơn thép". Theo ông, các đồ dùng bằng gỗ tự nhiên như đũa, thìa, thớt vẫn được sử dụng rộng rãi trong các căn bếp trên thế giới.
Dù có xuống cấp theo thời gian, chúng vẫn có giá trị sử dụng cao. Nếu bảo dưỡng thích hợp, các món đồ gỗ cứng còn bền hơn so với gỗ tự nhiên. Mặt khác, dao gỗ cứng cũng có thể được mài lại như dao thép.
Tốt cho môi trường?
Những năm gần đây, vấn đề môi trường đặc biệt được quan tâm. Khi nói về câu chuyện này, Teng Li cho biết sản xuất vật liệu cứng từ kim loại và hợp kim tiêu tốn nhiều năng lượng, dẫn đến lượng lớn khí thải carbon.
Tuy nhiên, Chris Pistorius, đồng giám đốc tại Trung tâm Nghiên cứu Sản xuất Sắt và Thép, Đại học Carnegie Mellon (Mỹ), lập luận tác động đến khí hậu của một con dao thép là rất nhỏ. Trong khi đó, khả năng tái chế của nó là rất lớn.
Jesko von Windheim, Giáo sư tại Trường Môi trường Nicholas thuộc Đại học Duke (Mỹ), lại nghĩ để đánh giá một con dao làm bằng gỗ cứng có tốt hơn cho môi trường hay không, chúng ta cần phân tích vòng đời.
 |
| Vấn đề tái chế với dao gỗ còn là dấu hỏi. |
"Có những sản phẩm trông khá bền vững với môi trường. Nhưng có thật hay không, chúng ta chưa thể kết luận chỉ dựa vào quy trình sản xuất và cách xử lý nó. Nếu muốn tuyên bố dao gỗ cứng tốt hơn, bạn cần tính toán thêm", ông nói.
Zak Eastop, ở Durham, Anh, đã chi khoảng 200 USD cho một con dao làm bếp mới. Eastop nhận xét dao với anh như một mối quan hệ "bán cộng sinh". Nó như một phần mở rộng của bàn tay. Và Eastop cũng băn khoăn việc con dao gỗ cứng có bền và mài sắc được giống thép không.
"Tôi không tưởng tượng nổi việc dùng thứ khác để thay thế những con dao thép cao cấp", anh cho hay.
