Khách hàng của lịch tờ chỉ còn các cá nhân, đơn vị mua về biếu tặng, nhưng ngay cả những khách hàng này cũng giảm 10-30% so với các năm trước đây. Trong khi đó, lịch bloc được ưa chuộng hơn.
Ông Phạm Minh Thuận - Tổng giám đốc Công ty Fahasa - cho biết như vậy về xu hướng thay đổi thị hiếu của người tiêu dùng lịch. “Khách hàng của lịch tờ chủ yếu tại các vùng nông thôn, trong khi ở các đô thị lớn tiêu thụ rất ít” - ông Thuận cho biết thêm.
Lịch tờ: đẹp nhưng khách hàng chê
Câu chuyện lịch tờ lui bước trên thị trường lịch tết ở TP HCM bắt đầu từ vài mùa lịch trước, nhưng rõ nét nhất trong mùa lịch Bính Thân 2016.
Theo ghi nhận của giới phát hành, các nhà sản xuất lịch tờ năm nay đã rất nỗ lực trong khâu thiết kế mẫu mã, thậm chí có những mẫu được đánh giá đẹp, bắt mắt như áo dài dân tộc, các kiến trúc - kỳ quan thế giới, phong cảnh và các loài hoa được thiết kế, đồ họa hiện đại... nhưng vẫn đành nhìn lượng khách hàng giảm xuống đến 20% mà không cách nào níu kéo được.
Góp phần “đẩy lui” lịch tờ còn có sự xuất hiện của một số doanh nghiệp tự đứng ra thiết kế lịch cho đơn vị mình.
Đặc biệt, các doanh nghiệp trong ngành sách, xuất bản như Đông A, Nhã Nam từ mấy năm qua đã tự in lịch tờ cho đơn vị mình, làm quà tặng đối tác, khách hàng và thân hữu như một cách quảng bá thương hiệu.
Với thủ tục xuất bản hiện nay, chỉ cần các doanh nghiệp có chuyên môn thiết kế mẫu mã lịch là hoàn toàn có thể xin giấy phép tự in lịch tờ dễ dàng.
Có lẽ đời sống của lịch tờ sẽ thu hẹp và tồn tại như những sản phẩm đặc biệt, mang dấu ấn cá nhân của từng thương hiệu đồng thời là nhà sản xuất, như năm nay Đông A có mẫu lịch Cá chép độc đáo và Nhã Nam có mẫu lịch Đô thành rực rỡ cũng rất bắt mắt.
Theo ghi nhận của chúng tôi tại dãy cửa hàng lịch ở đường Nguyễn Thị Minh Khai, sức mua lịch tờ giảm mạnh trong dịp tết năm nay.
Chủ một cửa hàng lịch bình luận trong mắt giới làm ăn, lịch tờ hiện nay được xem có giá trị không cao, nên doanh nghiệp tặng khách hàng loại quà này được xem là không có “chất lượng” mấy.
“Một doanh nghiệp đặt lịch tờ tặng nhân viên dịp tết vẫn còn chấp nhận được vì mang ý nghĩa tinh thần, chung tay quảng bá thương hiệu của đơn vị mình.
Nhưng với đối tác làm ăn nếu đem lịch tờ đi tặng thì xem sao được, muốn tặng lịch thì phải là lịch bloc mới khẳng định được đẳng cấp” - vị này nói.
Lịch bloc: “lên ngôi” nhờ khách hàng trung niên
Do xu hướng tiêu dùng của khách hàng lịch năm nay thay đổi, chủ yếu chọn lịch bloc, các nhà sản xuất lịch đã tập trung đầu tư vào sản phẩm lịch bloc với nhiều mẫu mã mới, được chú trọng biên soạn nội dung hấp dẫn như: Lịch xuân Phương Nam có bộ lịch 365 ngày ngọt ngào; Đại Việt Á có bộ lịch Phong cảnh quê hương, Trí Đức Thái Thịnh với bộ lịch Danh ngôn kèm hình ảnh phong cảnh, Đại Nam có lịch Quà tặng cuộc sống, Nhất Thống có bộ lịch đặc biệt Tổ ấm yêu thương, Công ty lịch An Hảo với bộ lịch Võ Nguyên Giáp, 365 món ăn bài thuốc, Hùng thiêng sử Việt...
 |
| Khách hàng chọn mua lịch lò xo (lịch 7 tờ) tại một cửa hàng sách Hà Nội trên đường Nguyễn Thị Minh Khai, quận 1, TP HCM chiều 19/12. Ảnh: Quang Định |
Đặc biệt, để đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách mua lịch, giới sản xuất lịch bloc đã có sáng tạo khi lần đầu tiên cho ra đời bloc lịch khổ lỡ (lớn hơn khổ trung nhưng nhỏ hơn khổ đại) giá rẻ hơn lịch bloc đại nhằm đón đầu, thu hút được một số khách hàng bỏ lịch tờ chuyển sang dùng lịch bloc.
Ông chủ nhà sách Nguyên Bình - một chuyên gia lịch tờ tại TP.HCM trong nhiều năm - thừa nhận: có đến khoảng 20% khách hàng mua lịch tờ đã chuyển sang mua lịch bloc làm quà tặng dịp tết.
Ông Phạm Minh Thuận cho rằng nhu cầu mua sắm lịch tết chủ yếu là các khách hàng độ tuổi trung niên chứ không phải các bạn trẻ, nên lịch bloc được ưa chuộng hơn cũng là điều dễ hiểu.
Theo ông Thuận, người tiêu dùng trẻ tuổi hiện nay có rất nhiều phương tiện để xem ngày giờ bằng các thiết bị cầm tay, máy tính ở cơ quan, ngay cả trên nhật báo cũng in đủ ngày dương lịch và âm lịch. Do đó lịch tết không còn là nhu cầu bức thiết của người dân nữa, đặc biệt giới trẻ.
“Giả sử chúng ta tặng lịch cho một cặp vợ chồng trẻ mới lập gia đình, họ sẽ vui vẻ và treo trong nhà một cách bình thường. Nhưng nếu trong nhà đôi vợ chồng trẻ ấy không có bloc lịch tết nào cũng chẳng sao” - ông nói, đồng thời khẳng định: tâm lý này sẽ hình thành xu hướng trong tương lai: Lịch không còn là một loại hàng hóa của lượng khách hàng đông đảo như từng có nữa”.
Do đó, theo ông Thuận, việc lịch tờ giảm như hiện nay hay cả lịch bloc cũng có thể sẽ giảm theo trong tương lai phản ánh sự chọn lựa bình thường của thị trường.
Thị trường lịch tờ: biếu tặng và quảng bá hình ảnh
Không ít doanh nghiệp, ngân hàng (NH) cho biết từ lâu họ không còn tặng lịch tờ cho đối tác, khách hàng... vì biết tặng rồi cũng không ai treo lên. Một lãnh đạo HD Bank cho biết chỉ còn tặng lịch bloc cho tất cả khách hàng thay vì lịch tờ.
Tương tự, giám đốc đối ngoại một NH nước ngoài cũng cho biết NH chỉ duy trì loại lịch bloc và lịch để bàn vì khách hàng của NH này chủ yếu giới văn phòng.
“Lịch tờ rất kén người sử dụng, phải thật đẹp, thật lạ người ta mới chịu treo. Muốn vậy doanh nghiệp phải đầu tư nhiều” - ông này chia sẻ.
Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp cho biết họ vẫn phải đặt hàng lịch tờ như một kênh để quảng bá, tiếp thị.
Ông Phan Văn Thiện, phó tổng giám đốc Công ty CP bánh kẹo Biên Hòa (Bibica), cho biết hằng năm chi phí dành cho việc tặng lịch của doanh nghiệp không đáng kể do có sự phân chia giữa các đối tượng được tặng.
Lịch bloc thường để tặng nhà phân phối lớn, các đối tác quan trọng do giá cao, trọng lượng lớn, việc tặng này vừa mang tính ngoại giao vừa như một lời cảm ơn nên cần trịnh trọng một chút.
Lịch bloc cũng được đánh giá sang hơn lịch tờ vì ngoài ngày, tháng năm còn có câu ca dao, giờ tốt, giờ xấu, các câu danh ngôn, lời hay ý đẹp... treo lên nhà cũng dễ phù hợp với thẩm mỹ.
Tuy nhiên, theo ông Thiện, công ty vẫn duy trì một lượng lớn lịch tờ dạng 4 hoặc 5 tờ vừa để tặng cán bộ, công nhân viên vừa để cung cấp cho các đại lý tặng khách hàng vào dịp cuối năm.
Giám đốc một doanh nghiệp ngành thực phẩm cũng cho biết do lịch thường được tặng vào dịp cuối năm, nên các sản phẩm mới của công ty trong dịp năm mới sẽ được ưu tiên lên lịch, giới thiệu đến khách hàng.
“Lịch tờ thường được chăm sóc, thiết kế rất kỹ vì ngoài thông tin thông thường còn là cách doanh nghiệp quảng cáo sản phẩm, giới thiệu đến khách hàng”, vị này nói.
Một số doanh nghiệp cho biết dù không còn được đánh giá cao như trước, nhưng việc tặng lịch tờ vẫn được nhiều người thích vì có thể lưu lại được các sự kiện trong năm cũng như chuẩn bị các sự kiện sắp tới, trong khi lịch bloc qua ngày là xé bỏ đi. Các nhân viên công ty cũng thích treo như một sự tự hào nơi mình làm việc.
NH là một trong những đơn vị có khối lượng lịch biếu, tặng nhiều trong các ngành hàng. Lịch của ngành NH thường “hot” vì tâm lý của nhiều người treo trong nhà sẽ hên.
Đại diện VIB cho biết lịch dùng để tặng khách hàng thân thiết hoặc khách hàng có giao dịch trong thời điểm NH bắt đầu tặng lịch.
Từ nhiều năm nay, mỗi bộ lịch thường có hai loại để bàn và lịch tờ. Lịch để bàn (hình chữ A) được khách làm văn phòng rất thích, trong khi lịch treo tường phần lớn được khách hàng đứng tuổi, bà nội trợ hỏi nhiều.
“Lịch treo tường có lợi thế là NH có thể gửi gắm hình ảnh, thông điệp sản phẩm vào đó nên xem như một dịp NH quảng cáo. Tuy nhiên với yêu cầu thẩm mỹ ngày càng cao, việc thiết kế lịch cũng được chăm chú hơn” - vị này cho biết.
