Lái Thiêu liêu xiêu trước trái cây ngoại nhập

Nằm ven sông Sài Gòn, vườn cây ăn trái Lái Thiêu (thuộc thị xã Thuận An, tỉnh Bình Dương) nổi tiếng với giống măng cụt vỏ mỏng, ngọt thanh, mít tố nữ thơm lâu, vị dịu, sầu riêng ngọt hiếm có… Bà Đỗ Thị Tuyết, chủ vựa trái cây 30 năm qua ở Lái Thiêu, kể rằng, những năm trái cây Việt Nam lên ngôi, làng bà có nhiều người sống bằng nghề chủ vựa. “Mỗi đêm, tôi đưa hàng lên Sài Gòn, đầy hai xe tải, bán hết veo. Chẳng phải mình tôi, cả vùng Lái Thiêu này, hàng trăm người sống bằng nghề buôn bán như vậy”, bà nói.

30 năm qua, bà Tuyết chỉ bán trái cây Việt Nam, chủ yếu là đặc sản Lái Thiêu.

Thế nhưng, khoảng 4 năm trở lại đây, trái cây nước ngoài, nhất là của Trung Quốc, được bày bán tràn lan với “giá rẻ, hình thức bắt mắt, nên chúng tôi cạnh tranh với họ không được”, bà Tuyết than. “Hiện giờ, tôi vẫn đưa trái cây lên Sài Gòn, nhưng mỗi đêm chỉ đưa lên 2 xe máy hàng thôi, không ăn nhằm gì”, bà nói.

Chị Nhung, một chủ vựa ở phường An Thạnh, nói rằng, hiện nay, trên thị trường xuất hiện nhiều loại trái cây Trung Quốc, trong khi một số loại trái cây Lái Thiêu mất giá. Lái Thiêu những ngày này có hàng chục người bán dạo trái cây ven đường, mỗi người đem theo dăm chục ký hàng. Ít ai biết họ là những chủ vựa hoa trái vang bóng một thời.

Trái cây Trung Quốc tươi lâu nhờ hóa chất

Lái Thiêu có 5 xã, phường trồng trái cây, nhưng không phải vùng chuyên canh mà mỗi nơi có chừng vài chục ha, rải rác cách xa nhau. Thị trấn Lái Thiêu giờ đô thị hóa, chỉ còn một nhóm hộ trồng cây ăn trái ở ven sông Sài Gòn.

Bên kia sông, hoa trái ngoại, nhất là của Trung Quốc, tràn ngập. Ngay ở các chợ đầu mối, chợ lớn trong vùng cũng không thiếu gì trái cây Trung Quốc. Chưa thấy hàng Trung Quốc cạnh tranh với 5 loại trái cây độc đáo của Lái Thiêu là măng cụt, mít tố nữ, dâu, sầu riêng và boòng boong, nhưng nhiều loại trái cây Trung Quốc được bày bán khắp các chợ do tươi lâu hơn.

Chị Nhung nói: “Trái cây Trung Quốc chủ yếu là táo, nho, dâu… Tuy không trực tiếp cạnh tranh với trái cây Lái Thiêu, nhưng do giá rẻ nên họ bán được nhiều hơn, mặc dù người ta cũng nói đến việc họ ngâm tẩm hóa chất độc hại, nên giữ trái cây lâu hơn ta nhiều”.

Trong khi đó, hoa trái Lái Thiêu và vùng đồng bằng đều được thu hái, bảo quản theo cách truyền thống, không dùng hóa chất, nên chỉ bán trong vụ mùa.

Ông Nguyễn Văn Hưng, Phó Chủ tịch UBND phường Hưng Định, giải thích: “Vào đầu mùa, giá măng cụt bán tại Lái Thiêu là 120.000 đồng/kg, nhưng giữa mùa chỉ còn 20.000 đồng/kg”. Năm nay, mùa măng cụt Lái Thiêu chỉ còn chừng tuần nữa là hết, khi đó măng cụt Trung Quốc, Thái Lan chiếm lĩnh thị trường. Mới đây, Cục Bảo vệ Thực vật (Bộ NN&PTNT) phát hiện 17 lô hàng nhập khẩu với gần 300 tấn hoa quả Trung Quốc có dư lượng hóa chất vượt ngưỡng cho phép.

Dán tem măng cụt

Để khẳng định thương hiệu măng cụt Lái Thiêu, đồng thời khôi phục địa danh du lịch sinh thái miệt vườn tại vùng đất Lái Thiêu - Thuận An, Hội Nông dân thị xã Thuận An đã đăng ký xác lập quyền nhãn hiệu tập thể “Măng cụt Lái Thiêu”. Đây là dấu hiệu dùng để nhận biết, phân biệt măng cụt Lái Thiêu với các loại măng cụt khác trên thị trường.

Hồi tháng 6, UBND thị xã Thuận An tổ chức Lễ công bố nhãn hiệu tập thể “Măng cụt Lái Thiêu” do Cục Sở hữu Trí tuệ (Bộ KH&CN) công nhận. Hồi tháng 6, địa phương đã thuê in tem măng cụt Lái Thiêu. Ông Hưng nói: “Tất cả tem in ra đều được dán lên măng cụt và bán hết ngay lập tức, tiếc số lượng tem in còn ít quá”.

Tại nơi bán hàng ven đường, bà Tuyết treo một tấm biển ghi rõ: “Giấy chứng nhận quyền sử dụng nhãn hiệu tập thể “Măng cụt Lái Thiêu” cho bà Đỗ Thị Tuyết vì đã đáp ứng đủ điều kiện sử dụng nhãn hiệu với thời hạn 2 năm”. Điều kiện ở đây là “chỉ bán trái cây của chúng tôi thôi”, dù với trái cây Trung Quốc, Thái Lan hay Indonesia, giá mua vào bán ra có khi mỗi ký chênh lệch cả chục ngàn đồng, bà Tuyết nói.

Trong khi đó, với măng cụt Lái Thiêu, chênh lệnh với giá bán trong vườn chỉ là 2.000 đồng/kg. Đứng bán trái cây Lái Thiêu bên chiếc ô cũ, bà Tuyết nói: “30 năm nay tôi chỉ bán trái cây Việt Nam thì đến giờ tôi cũng vẫn làm như vậy, không bao giờ thay đổi”.