Thị trường chứng khoán Việt Nam có giai đoạn ổn định trong quý đầu năm nhưng bất ngờ lao dốc kể từ tháng 4. VN-Index cuối tuần trước đã mất 11% giá trị và tính rộng ra đã giảm 20% so với đầu năm.
Nói về đợt lao dốc vừa qua của thị trường trong nước, chuyên gia Kinh tế trưởng VinaCapital - ông Michael Kokalari cho rằng tác nhân chính là sự sụt giảm liên tục trên toàn cầu, liên quan đến kế hoạch tăng lãi suất mạnh của Fed.
Áp lực bán trong và ngoài nước
VinaCapital kỳ vọng Fed sẽ từ bỏ kế hoạch tăng lãi suất nếu thị trường chứng khoán Mỹ tiếp tục lao dốc. Thực tế đợt giảm điểm hiện tại trên các thị trường chứng khoán toàn cầu có thể còn tiếp tục diễn ra.
"Hơn nữa, các thị trường chứng khoán mới nổi/cận biên sẽ gánh chịu áp lực từ mức tăng giá 15% so với cùng kỳ năm ngoái của đồng đô la Mỹ, bởi sự tăng giá của USD thường không thúc đẩy các nhà đầu tư bỏ vốn vào các thị trường mới nổi/cận biên.
Bên cạnh yếu tố quốc tế, việc các nhà đầu tư buộc phải bán các cổ phiếu liên quan đến cho vay ký quỹ (margin) đang tạo ra áp lực nặng nề lên chứng khoán Việt Nam trong hai tuần qua.
 |
| Kinh tế trưởng VinaCapital - ông Michael Kokalari. |
Số lượng các nhà đầu tư nhỏ lẻ tham gia vào thị trường chứng khoán tại Việt Nam đã tăng gần 70% trong một năm gần nhất. Hầu hết những người mới tham gia đều có xu hướng thích mở tài khoản có margin với hy vọng kiếm được lợi nhuận nhanh chóng.
"Chúng tôi hiểu rằng sự giảm điểm tại thị trường chứng khoán Mỹ và toàn cầu đã kích hoạt các lệnh dừng ký quỹ (margin call), và nhiều nhà đầu tư mới này đang từ bỏ các vị thế mua của họ. Do đó, chúng tôi ước tính rằng số dư ký quỹ đang lưu hành tại các công ty môi giới đã giảm khoảng 25% so với mức cao nhất từ vài tuần trước", đại diện VinaCapital tính toán.
Bên cạnh việc buộc phải bán cổ phiếu thì còn có thêm một nhân tố liên quan đến việc bán tháo chứng khoán. Một số công ty đã vay tiền với mục đích dành cho việc phát triển bất động sản và/hoặc các dự án khác nhưng sau đó sử dụng tiền để tham gia vào thị trường chứng khoán.
Ông Kokalari nói rằng Chính phủ đang ngăn chặn tình trạng sử dụng nguồn vốn sai cách này, và đây chính là một nguyên nhân khác dẫn đến việc các nhà đầu tư buộc phải bán cổ phiếu.
Vị này tổng kết việc giảm điểm của thị trường Việt Nam là phù hợp với những gì đã diễn ra trên toàn cầu, thị trường còn có áp lực bán tháo từ các nhà đầu tư nhỏ lẻ lần đầu đối mặt với margin call và sự kiểm soát đối với các công ty vay tiền để đầu tư cổ phiếu.
"Tuy nhiên, không điều gì trong số những lý do này có khả năng ảnh hưởng lớn đến tăng trưởng kinh tế của Việt Nam hoặc đến tổng lợi nhuận của các công ty niêm yết", ông Kokalari khẳng định.
Kinh tế vẫn vững vàng
Bất chấp việc giảm điểm của thị trường chứng khoán, nền kinh tế Việt Nam vẫn đang đứng vững và đã giúp thúc đẩy tăng trưởng 29% về doanh thu của khối doanh nghiệp trong quý đầu năm. VinaCapital tin rằng điều này sẽ giúp thị trường Việt Nam vượt qua được cơn bão đang tác động đến các thị trường quốc tế hiện nay.
Doanh thu bán lẻ tại Việt Nam tăng nhanh từ mức tăng 1,7% trong 2 tháng đầu năm lên 10,4% trong tháng 3 và 12,1% trong tháng 4. Con số này thậm chí vẫn chưa phản ánh đầy đủ sự bùng nổ nhu cầu tiêu dùng bị dồn nén trong thời gian dài.
Ngành tiêu dùng (chiếm khoảng 2/3 GDP của Việt Nam) đang phục hồi mạnh mẽ càng giúp củng cố dự báo của VinaCapital về tăng trưởng GDP 6,5% trong năm nay. Ngành sản xuất (chiếm hơn 20% GDP) cũng tăng trưởng 8% trong 4 tháng đầu năm.
VinaCapital tin rằng các vấn đề về chuỗi cung ứng ở Việt Nam bắt nguồn từ chính sách “Zero Covid” của Trung Quốc, chủ yếu tác động đến các nhà sản xuất sản phẩm có giá trị gia tăng thấp như hàng may mặc. Đây là một lý do khác khiến các công ty chuyển dây chuyền sản xuất của sang Việt Nam - quốc gia ghi nhận dòng vốn FDI cao kỷ lục trong 4 tháng đầu năm.
| Ngành | Tỷ trọng vốn hóa | Hiệu suất từ đầu năm | Tăng trưởng doanh thu quý I | Dự báo tăng trưởng doanh thu năm 2022 |
| Tài chính | 33,3% | -16,5% | 29% | 36% |
| Bất động sản | 23,6% | -14,4% | -10% | 58% |
| Tiêu dùng thiết yếu | 10,6% | -12,2% | 45% | -10% |
| Công nghiệp | 8,9% | -15,7% | 34% | -10% |
| Vật liệu | 8,7% | -18,5% | 59% | 12% |
| Tiện ích | 6,8% | 0,9% | 55% | 14% |
| Tiêu dùng không thiết yếu | 3,6% | -1% | 25% | 44% |
| Công nghệ | 2,2% | 1,4% | 46% | 23% |
| Năng lượng | 1,4% | -27,6% | -25% | 1% |
| Chăm sóc sức khỏe | 0,7% | -10,3% | 32% | 11% |
| VN-Index | -21,1% | 29% | 29% |
Việc giảm điểm của thị trường trong nước khiến định giá trở nên rẻ hơn với mức P/E chỉ khoảng 11,4 lần, thấp hơn 30% so với các quốc gia cùng khu vực. Trong khi đó VinaCapital dự báo tăng trưởng doanh thu khối doanh nghiệp lên đến 29%.
"Trên thị trường vẫn tồn tại sự phân hóa hiệu quả đầu tư khá rõ rệt giữa các ngành khác nhau do sự khác biệt giữa các yếu tố cơ bản, và điều này tạo ra cơ hội cho các nhà đầu tư tìm được chỗ trú ẩn trong các cổ phiếu phòng thủ", theo ông Michael Kokalari.
Cụ thể cổ phiếu các ngành tiện ích, hàng tiêu dùng không thiết yếu và công nghệ thông tin vẫn ghi nhận diễn biến khả quan nhờ kết quả kinh doanh quý I khá tốt.
Ngoài 3 lĩnh vực trên, VinaCapital cũng lưu ý rằng lợi nhuận của các công ty ngành vật liệu tăng gần 60% so với cùng kỳ năm ngoái, được thúc đẩy bởi mức tăng lợi nhuận bằng lần của các công ty phân bón.
Lợi nhuận của các công ty ngành tài chính tăng gần 30% trong quý I và được kỳ vọng tăng trưởng 36% trong cả năm tài chính 2022, nguyên nhân chủ yếu bởi tăng trưởng tín dụng toàn ngành đạt 14% và mức tăng của biên lãi ròng tại các ngân hàng thương mại trong nước.
Cuối cùng, VinaCapital cũng lưu ý rằng giá trị của Việt Nam Đồng gần như không đổi so với cùng kỳ năm ngoái. Khả năng phục hồi của nội tệ bất chấp sự tăng giá mạnh của USD là một chỉ báo chính xác về sức mạnh cơ bản của nền kinh tế Việt Nam, từ đó hỗ trợ sự tăng trưởng của thị trường.
