Không đăng ký kết hôn, được chồng nhưng mất… đất

TAND tỉnh Khánh Hòa vừa xử sơ thẩm vụ bà Võ Thị Chỉnh (ngụ phường Phước Long, TP Nha Trang) kiện UBND TP Nha Trang. Bà Chỉnh yêu cầu TAND tỉnh hủy Quyết định số 6198/QĐ-UBND ngày 28/10/2014 của UBND TP Nha Trang về điều chỉnh tên người được giao đất và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCN) cho ông Đặng Văn Hào (chồng bà Chỉnh).

Vụ kiện hành chính này liên quan đến việc UBND TP Nha Trang tự thay tòa “tuyên bố” bà Chỉnh, ông Hào không phải là vợ chồng mà Pháp Luật TP.HCM đã nhiều lần phản ánh.

Chính quyền tự xóa tên người vợ

Theo trình bày của bà Chỉnh, bà và ông Hào là vợ chồng, chung sống từ năm 1984 đến nay. Tuy không đăng ký kết hôn nhưng vợ chồng ông Hào - bà Chỉnh có hai người con, một con gái sinh năm 1985, một con trai sinh năm 1989. Trong giấy khai sinh của hai người con đều ghi rõ cha là Đặng Văn Hào, mẹ là Võ Thị Chỉnh. Tất cả vợ chồng, con cái bà Chỉnh đều chung sổ hộ khẩu tại địa chỉ ngôi nhà của mẹ ruột ông Hào.

Tháng 4/2012, UBND TP Nha Trang ban hành quyết định giao 64 m2 tại khu đất 100 Trần Phú, TP Nha Trang cho vợ chồng bà để xây dựng nhà ở. Vợ chồng bà Chỉnh đã thực hiện xong nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước và đã được giao đất ngoài thực địa hồi tháng 7/2014. Thời điểm đó ông Hào vắng mặt do đang thụ án vụ án vận chuyển ma túy.

Sau đó, bà Chỉnh nhiều lần đề nghị UBND TP Nha Trang cấp GCN cho vợ chồng bà nhưng không được trả lời. Đầu tháng 9/2015, UBND TP Nha Trang có văn bản trả lời đơn bà Chỉnh.

Từ đó bà mới biết UBND TP Nha Trang đã ban hành quyết định điều chỉnh quyết định giao đất, từ giao đất cho vợ chồng bà Chỉnh thành giao cho ông Hào. Ngoài ra, bấy giờ bà Chỉnh mới biết UBND TP Nha Trang đã cấp GCN lô đất trên cho ông Hào.

Bà Võ Thị Chỉnh (bìa phải) yêu cầu tòa hủy quyết định của UBND TP Nha Trang về xóa tên bà trong quyết định giao đất.

Theo công văn trả lời do ông Lê Huy Toàn - Phó chủ tịch UBND TP Nha Trang ký, ông Hào có đơn cho rằng quyết định giao đất có tên bà Võ Thị Chỉnh là không đúng vì ông là con duy nhất của người cha liệt sĩ và người mẹ thương binh; chế độ chính sách thương binh, liệt sĩ của cha mẹ chỉ có ông Hào trực tiếp hưởng. Mặt khác, dù có ăn ở, sống chung với nhau nhưng ông Hào, bà Chỉnh không có đăng ký kết hôn. Từ đó ông Hào đề nghị điều chỉnh quyết định giao đất cho một mình ông Hào.

Trình bày tại tòa, bà Chỉnh khẳng định trong tất cả văn bản của UBND tỉnh Khánh Hòa, UBND TP Nha Trang liên quan đến lô đất trên đều ghi rõ “giao đất cho vợ chồng ông Hào, bà Chỉnh”. Trong các phiếu thu nộp tiền sử dụng đất, lệ phí trước bạ đều ghi rõ tên hai vợ chồng.

Tòa công nhận vợ chồng nhưng bác đơn

Vụ kiện trên được TAND tỉnh Khánh Hòa thụ lý từ tháng 8/2016. Trong suốt quá trình giải quyết vụ kiện, bà Chỉnh liên tục yêu cầu UBND TP giải thích vì sao tự xóa tên bà ra khỏi quyết định giao đất.

TAND tỉnh cũng nhiều lần yêu cầu UBND TP Nha Trang cung cấp các tài liệu, chứng cứ, căn cứ để ban hành quyết định xóa tên bà Chỉnh trong quyết định giao đất cũng như việc cấp GCN cho ông Hào. Tuy nhiên, UBND TP Nha Trang nhiều lần trì hoãn việc cung cấp tài liệu, chứng cứ cho tòa.

Một thẩm phán cho hay quá trình xác minh vụ kiện cho thấy UBND TP Nha Trang đã chỉ đạo nhiều cơ quan chuyên môn tham mưu để giải trình căn cứ pháp lý trong việc xóa tên bà Chỉnh.

Trong các công văn gửi TAND tỉnh, UBND TP Nha Trang đều khăng khăng cho rằng dù sống chung nhưng ông Hào, bà Chỉnh không đăng ký kết hôn nên không phải vợ chồng! Trong khi đó, đại diện UBND TP Nha Trang đều vắng mặt trong tất cả cuộc làm việc, đối chất, hòa giải do tòa tổ chức. Khi TAND tỉnh mở phiên tòa, người đại diện hợp pháp của UBND TP Nha Trang cũng xin xử vắng mặt.

Bác bỏ các lập luận của UBND TP Nha Trang, HĐXX sơ thẩm nhận định: Quan hệ vợ chồng giữa ông Đặng Văn Hào và bà Võ Thị Chỉnh được xác lập trước ngày 3/1/1987 nên theo quy định, việc đăng ký kết hôn giữa ông Hào, bà Chỉnh được khuyến khích nhưng không bắt buộc. HĐXX cũng xác định UBND TP Nha Trang không có tài liệu, chứng cứ nào về việc giao, gửi quyết định xóa tên bà Chỉnh cho bà nên bà không biết.

Phiên tòa sơ thẩm vụ bà Võ Thị Chỉnh kiện UBND TP Nha Trang vì tự thay tòa tuyên bố bà không phải là vợ của ông Hào.

Tuy nhiên, tòa lại cho rằng quyết định của UBND TP Nha Trang về xóa tên bà Chỉnh trong quyết định giao đất là phù hợp với quy định vì bà không có tên trong danh sách được hưởng các chế độ ưu đãi gia đình thương binh, liệt sĩ. Tòa công nhận việc UBND TP Nha Trang cấp GCN cho ông Hào cũng như công nhận việc chuyển nhượng lô đất trên qua nhiều người. Do đó, HĐXX bác yêu cầu của bà Chỉnh về hủy quyết định điều chỉnh đối tượng giao đất của UBND TP Nha Trang cũng như GCN cấp cho ông Hào.

Theo người bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người khởi kiện, bà Chỉnh đã gửi đơn kháng cáo bản án trên, tiếp tục yêu cầu hủy các quyết định của UBND TP Nha Trang.