Phải mất 2.600 năm, nguyên nhân cái chết của Takabuti mới có lời giải. Takabuti (ngoài 20 tuổi) là một phụ nữ trẻ, tóc xoăn ở thành Thebes (nay là thành phố Luxor). Sau chiến tranh Napoleon, xác ướp của cô bị trộm.
Tử vong vì một nhát dao
Nguyên nhân cái chết của Takabuti được hé lộ là bị tấn công bằng dao, các nhà nghiên cứu của Đại học Manchester (Anh) tuyên bố ngày 27/1, nhân ngày kỷ niệm 185 năm mở lớp vải quấn xác ướp (năm 1835), Live Science đưa tin.
Phân tích DNA của xác ướp, hai bí ẩn liên quan Takabuti dần được hé lộ. Người này thừa một chiếc răng (33 chiếc thay vì 32 như những người khác) và có thêm một đốt sống phụ.
 |
| Takabuti được mở tấm vải quấn xác lần đầu tiên vào năm 1835. Ảnh: Live Science. |
Năm 1834, trải qua nhiều lần bị mua bán, hài cốt của Takabuti được Thomas Greg, một người đàn ông Ailen giàu có mua lại và đưa từ Ai Cập đến Belfast. Takabuti là xác ướp Ai Cập đầu tiên được đưa đến Ireland.
Thời điểm đó, nhà Ai Cập học Edward Hincks đã giải mã những chữ tượng hình xung quanh xác ướp, theo Stair na hÉireann - trang thông tin chi tiết về lịch sử tại Ireland.
Hincks phát hiện bộ hài cốt được đặt tên là Takabuti. Vào thời điểm qua đời (ngoài 20 tuổi), cô đã kết hôn và là bà chủ trong một gia đình thượng lưu tại Thebes. Bản dịch của Hincks cũng tiết lộ cha của Takabuti là thầy tu thờ thần Mặt Trời Amun.
“Kể từ khi mở tấm vải quấn xác ướp lần đầu tiên năm 1835, một lịch sử phong phú đã được gợi mở”, Greer Ramsey, quản lý phòng trưng bày khảo cổ của Bảo tàng Quốc gia Bắc Ireland, cho biết.
Những năm gần đây, Takabuti đã trải qua các lần quét tia X-quang, chụp cắt lớp CT, phân tích tóc và xác định niên đại bằng phản ứng với đồng vị carbon. Kết quả cho thấy cô sống vào khoảng 600 năm trước Công nguyên, cuối thời kỳ vương triều thứ 25.
Nhiều bí ẩn chờ giải đáp
Gần đây, các nhà khảo cổ tiếp tục phân tích DNA và quét CT hài cốt Takabuti. Kết quả cho thấy điều bất ngờ. Phân tích DNA chứng minh Takabuti giống với người châu Âu về mặt di truyền hơn so với người Ai Cập hiện đại.
Ảnh chụp CT cho thấy trái tim vẫn còn vẹn nguyên và được bảo quản đến khó tin. Những lần quét CT cũng tiết lộ nguyên nhân cái chết của Takabuti. Cô gái trẻ bị một vết thương đâm sâu ở lưng, gần vai trái.
"Takabuti trông rất yên bình khi nằm trong quan tài. Nhưng những gì chúng tôi thấy bây giờ là giây phút cô ấy chết dưới tay một người khác”, Eileen Murphy, nhà nghiên cứu sinh học khảo cổ tại Trường Tự nhiên và Môi trường thuộc Đại học Queen, Belfast, chia sẻ.
Cụ thể, chụp CT cho thấy "Takabuti bị thương nặng ở phía sau thành ngực trên bên trái", Robert Loynes, thành viên danh dự của Trung tâm Y sinh Ai Cập Đại học Manchester nói. “Vết thương này khiến cô tử vong nhanh chóng”.
Việc trái tim của Takabuti còn nguyên vẹn cũng là điều cần phải lý giải. Bởi theo Ai Cập cổ đại, trước khi ướp xác, con người sẽ bị lấy mất trái tim để người chết không bị quỷ Ammit ăn thịt, cản trở hành trình sang thế giới bên kia, TS Ramsey nói.
Liên quan niên đại sống của Takabuti, Rosalie David, nhà Ai Cập học tại Đại học Manchester, thông tin: "Nghiên cứu này giúp giới khảo cổ hiểu biết thêm không chỉ về Takabuti mà còn cả bối cảnh lịch sử, rộng hơn là thời đại mà cô ấy sống. Nó là cơ sở, ánh sáng dẫn đến những bước ngoặt quan trọng trong lịch sử Ai Cập”, David nói.
Nhóm nghiên cứu xác ướp Takabuti bao gồm các nhà khoa học đến từ Bảo tàng Quốc gia Bắc Ireland, Đại học Manchester, Đại học Queen's Belfast và Bệnh viện tư nhân Kingsbridge. Nhóm đang thực hiện một cuốn sách về những phát hiện vừa nói trên.
Hiện, người xem có thể chiêm ngưỡng xác ướp Takabuti miễn phí tại Phòng trưng bày Ai Cập cổ đại của Bảo tàng Ulster ở Bắc Ireland.
