“Có cách nào để tận hưởng khung cảnh đất nước ngoài những chuyến xe Hải Âu và lủng lẳng trên tay túi bánh mì giò?” là câu hỏi khiến không ít doanh nhân Việt trăn trở vào thập niên 2000.
Đầu những năm 2000, ông Đặng Minh Trường - Chủ tịch HĐQT Sun Group - có một chuyến mời đối tác nước ngoài về Việt Nam tìm hiểu cơ hội đầu tư. Để chuẩn bị cho chuyến đi, các đối tác chất đầy thịt hộp vào vali.
“Không cần đâu, ở Việt Nam không thiếu gì của ngon vật lạ các anh chưa được ăn bao giờ”, phía Việt Nam thuyết phục. Nhưng không thành, các bạn vẫn quyết tâm nhét đầy thịt hộp vào hành lý để chuẩn bị cho chuyến thăm đất nước ở “thế giới thứ ba”.
Tự ái nhưng phải chấp nhận, vì Việt Nam lúc ấy chỉ là cái tên lờ mờ trên bản đồ du lịch thế giới. Kỷ niệm đó trở thành sự day dứt.
khám phá
Quảng Ninh
từ góc khác
Mùa hè năm 1995, bến xe khách Bãi Cháy đón các đối tác nước ngoài bằng những chiếc PAZ của Liên Xô. Chiếc xe màu cam trắng huyền thoại - hay được gọi là “xe Hải Âu” - khi đó là phương tiện chủ yếu của ngành du lịch Việt Nam. Trước mắt các vị khách nước ngoài là một nền du lịch “đang bùng nổ” theo cách của thập kỷ 90.
Hai năm trước đó, UNESCO công nhận vịnh Hạ Long là “Di sản thiên nhiên thế giới”. Hè năm 1996, có những ngày chính quyền Hạ Long cấp phép hoạt động cho 6 khách sạn. Hầu hết là những căn nhà phố 4 tầng mới xây ở khu Vườn Đào, ban công có nan sắt uốn và mặt tiền đá rửa tân thời. Mỗi khách sạn như thế có quy mô 6-7 phòng. Ngoài bờ cát, có một doanh nghiệp Hàn Quốc đầu tư chuỗi motor nước - thú giải trí mới lạ chưa từng có.
Phía trên triền đồi, lác đác một vài nhà khách của khối cơ quan công, chủ yếu là đất trống, trở thành đại dự án khách sạn lớn nhất Hạ Long vừa được cấp phép xây dựng. Sài Gòn Hạ Long Hotel với 15 tầng trở thành khách sạn cao nhất và nhiều phòng nhất của vùng biển này cho đến tận đầu những năm 2000.
Những người Việt Nam sinh trong quãng thập niên 90 đổ về trước có lẽ vẫn nhớ khung cảnh căn phòng của khối nhà khách cơ quan công với hai chiếc giường trải ga trắng, tủ đứng bằng gỗ, sofa, ấm pha chè. Và tất nhiên là cả những tấm ảnh “Kỷ niệm Hạ Long mùa hè 1996”.
Chuyến tham quan vịnh sẽ diễn ra trong ngày, trên những thuyền gỗ của bà con bản địa. Một số đảo trên vịnh vẫn chưa có hạ tầng, người dân thậm chí lập nên các điểm du lịch tự phát, tự thu phí mong kiếm thêm chút tiền. Trên boong tàu ra vịnh, thường có một biểu tượng quan trọng của ngành du lịch Việt Nam thập kỷ 90: Túi nylon đựng bánh mì không và giò chả. Thực đơn chính yếu của ngành du lịch biển Việt Nam thế kỷ XX và người đi chơi tự trang bị là rất nhiều bánh mì không.
Cả năm 1996, Hạ Long đón 236.000 lượt khách. Tổng thu phí tham quan mà ban quản lý vịnh ghi nhận là 1,2 tỷ đồng, nghĩa là họ thu được 5.000 đồng mỗi đầu khách tham quan vịnh. Năm đó, phở đã có giá 2.500 đồng hoặc 3.000 đồng/bát.
Từ đó đến nay, khung cảnh đã thay đổi rất nhanh, nhưng chúng không thay đổi một cách tự nhiên, mà bằng quyết tâm của nhiều bên liên quan.
Premier Village Ha Long Bay Resort đạt giải thưởng "Khu nghỉ dưỡng dành cho gia đình hàng đầu châu Á 2022" bởi World Travel Awards khu vực châu Á - châu Đại Dương. Đây là năm thứ ba liên tiếp khu nghỉ dưỡng này được World Travel Awards tôn vinh.
Hai năm trước, Premier Village Ha Long Bay Resort đạt giải "Khu nghỉ dưỡng mới hàng đầu châu Á" và "Khu nghỉ dưỡng gia đình hàng đầu Việt Nam".
Tại Hạ Long, nơi hơn 20 năm trước có vài chiếc motor lướt sóng cũ được mua bởi “vốn đầu tư nước ngoài”, giờ là bến du thuyền quốc tế. Cảng tàu khách quốc tế Hạ Long đã 3 năm liên tiếp nhận giải "Cảng tàu khách hàng đầu châu Á". Cảng được xây dựng bởi một công ty Việt Nam - Sun Group.
Từ 1,1 tỷ đồng tiền thu phí tham quan của năm 1996, Quảng Ninh đang đến gần hơn con số 1 tỷ USD tổng doanh thu từ du lịch trong năm 2022. Sẽ là khập khiễng nếu so sánh các con số doanh thu của năm 1996 với năm 2022. Nhưng trong cuộc tăng trưởng đó, có một con số luôn có ý nghĩa: Lượng du khách Việt Nam cũng như bạn bè quốc tế được chiêm ngưỡng vẻ đẹp của vịnh Hạ Long và có một kỳ nghỉ giá trị tại đây.
Chỉ trong 6 tháng đầu năm nay, tổng lượng khách du lịch đến Quảng Ninh đã đạt 5 triệu lượt.
Việt Nam sở hữu nhiều khung cảnh thiên nhiên kỳ vĩ. Trong đó, “di sản thiên nhiên thế giới” vịnh Hạ Long chỉ là một ví dụ về những khung cảnh mà nhân loại khao khát ngắm nhìn. Nhưng câu hỏi đặt ra đầu thế kỷ này: Có cách nào để du khách tận hưởng chúng mà không phải mang bánh mì và giò chả?
Đó là câu hỏi “giày vò” các doanh nhân Việt Nam trong những năm 2000. “Chúng tôi đến đảo Síp. Khung cảnh chẳng có gì. Bờ biển của họ còn không có cả cát, chỉ có sỏi. Không thể nào bằng Việt Nam quê mình được. Nhưng họ lấy mình rất nhiều tiền”, ông Đặng Minh Trường nhớ lại.
Đó là năm 2001 và là chuyến đi du lịch đầu tiên của chàng thanh niên gốc Việt ra khỏi lãnh thổ Liên Xô cũ sau gần hai thập niên định cư. Cảm giác chung là thất vọng. Chính điều đó thôi thúc các nhà sáng lập Sun Group quay trở về Việt Nam đầu tư du lịch, hay nói cách khác là “làm đẹp những vùng đất” theo tuyên ngôn của Sun Group.
Ngày nay, từ trên vòng quay Mặt trời và cáp treo Nữ hoàng của Sun World Ha Long, hàng triệu người có thể nhìn ngắm vịnh di sản từ trên cao - khung cảnh mà một thập kỷ trước, họ chỉ được nhìn thấy trên TV.
Giờ đây, du khách không chỉ đến, lên thuyền đi ngắm đảo, ăn vài bữa đơn giản rồi ra về như cách đây hơn 10 năm. Với hạ tầng mới, có nhiều cách để người ta tìm thấy niềm vui bên bờ vịnh. Trung bình, cứ 5 người đến Quảng Ninh thì có một người sẽ tới Sun World Ha Long và trải nghiệm cáp treo Nữ hoàng, vườn Nhật, công viên nước, công viên chủ đề với các trò chơi mạo hiểm. Khu nghỉ dưỡng suối khoáng nóng chuẩn Nhật Yoko Onsen Quang Hanh đi vào vận hành từ tháng 5/2020 cũng nhanh chóng trở thành “thỏi nam châm” mới hút khách đến Quảng Ninh.
Hạ tầng lưu trú 5 sao, các nhà hàng tiện nghi với thực đơn từ nhiều nền văn hóa, công viên giải trí bên bờ biển, tất cả cho thấy sự thích ứng với một mức sống mới và mong muốn tái tạo sức lao động của một nền kinh tế đang đặt mục tiêu vào top 20 toàn cầu. Các hạ tầng này cũng giúp Việt Nam tự hào khoe vẻ đẹp với du khách quốc tế và thu ngoại tệ.
Các đại văn hào như Marcel Proust, Gustave Flaubert hay Henry Miller đồng thuận với nhau ở một điểm: Những chuyến đi không phải để ngắm khung cảnh khác lạ, mà là để chính mình có một con mắt khác nhìn cuộc đời.
Chỉ 15 năm trước, những người lái xe du lịch lên đỉnh Bà Nà thỉnh thoảng phải quay về giữa chừng. Du khách cảm thấy sợ khi phải đi lên con đèo này, thậm chí không muốn đi tiếp nữa. Họ sẽ dành nửa ngày cho hành trình lên đỉnh núi với 70% thời gian là đi và về, hai tiếng đồng hồ cho mỗi chiều, giữa đó là “tận hưởng” một vài dịch vụ ăn uống sơ sài trên đỉnh núi.
Không ai dám mạo hiểm lên đỉnh núi này để khai thác du lịch. Không chỉ bởi lượng khách thưa thớt hay giao thông hiểm trở, mà cả vì thời tiết khắc nghiệt, du lịch chỉ có thể kinh doanh theo mùa.
Quyết tâm của Đà Nẵng và Sun Group đã tạo nên công trình du lịch đặc sắc cho Việt Nam trên đỉnh Bà Nà - một công viên khiến Hiệp hội Công viên giải trí Thế giới cũng phải kinh ngạc vì người Việt Nam có thể làm được.
Chỉ 10 năm trước, được nhìn thấy mây trắng trên nóc nhà Đông Dương, Fansipan là đặc quyền của những người có sức khỏe tốt.
Ngày nay, những người đi xe lăn, những em nhỏ và cả bậc lão niên làm lụng trên những cánh đồng đồng bằng Sông Cửu Long chưa một lần leo núi hay chạm vào mây cũng có thể được đứng trên đỉnh núi cao nhất Việt Nam. Hàng triệu người thăm đỉnh Fansipan mỗi năm mà không chạm vào cánh rừng Hoàng Liên phía dưới, thông qua hệ thống cáp treo của Sun World Fansipan Legend.
Chỉ 5 năm trước, cách duy nhất để du khách chiêm ngưỡng vịnh An Thới - một trong những quần đảo có rạn san hô rộng nhất Việt Nam nằm ở phía nam Phú Quốc - là bằng một chuyến tàu gỗ với thời gian dài 45 phút. Không có dịch vụ gì trên các đảo nhỏ này.
Ngày nay, họ nhìn thấy toàn bộ vùng biển từ trên cáp treo và được ngắm nhìn những bờ cát nguyên sơ nhất của đất nước.
“Làm đẹp những vùng đất” theo quan niệm của Sun Group không chỉ là bổ sung vào khung cảnh những quần thể kiến trúc được thiết kể tỉ mỉ bởi các kiến trúc sư hàng đầu. Đó còn là việc cho phép con người tiếp cận hệ sinh thái với khung cảnh và những nền văn hóa khác.
Nói như Proust, “có một con mắt khác để nhìn ngắm thế giới”.
Có lẽ không phải ngẫu nhiên mà trong số các hệ thống cáp treo của Sun Group, ngoài Bà Nà là một biểu tượng, thì cáp treo lên núi Bà Đen cũng là nơi thu hút đông khách tham quan. Ngọn núi ấy nằm giữa vùng đồng bằng rộng lớn, nơi có nhiều thế hệ người Việt sinh sống mà chưa một lần được nhìn đất nước từ trên cao, chỉ có những cánh đồng bằng phẳng ngút tầm mắt. Khung cảnh vẫn ở đó, nhưng người ta luôn có thể làm nó đẹp hơn bằng những góc nhìn khác.
Ông Đặng Minh Trường tâm sự rằng ngay cả khi cáp treo Bà Nà khai trương được vài tháng, ông vẫn không ngừng quan ngại về dự án. Nhưng điều đầu tiên khiến ông nhận ra rằng họ đã thành công là một buổi chiều trên đỉnh Bà Nà, khi chính ông tận mắt chứng kiến mây ngũ sắc trên đỉnh núi.
“Du lịch mang lại những trải nghiệm. Trải nghiệm mang lại hạnh phúc. Đến cuối cùng thì ai cũng tìm kiếm hạnh phúc”, ông Trường mô tả ngắn gọn về sứ mệnh của Sun Group.
