Sau 2 ngày xét hỏi, sáng 28/10, đại diện VKSND Hà Nội luận tội 12 bị cáo liên quan vụ án xảy ra tại BIDV, Công ty CP chăn nuôi Bình Hà và Công ty TNHH thương mại và du lịch Trung Dũng khiến nhà băng này thất thoát gần 1.670 tỷ đồng.
Ông Trần Bắc Hà có vai trò xuyên suốt
Theo kiểm sát viên, 11 trong số 12 bị cáo liên quan vụ án đã thừa nhận trách nhiệm trong việc đề xuất, đồng ý cấp hạn mức tín dụng trái quy định cho doanh nghiệp sân sau của ông Trần Bắc Hà. Riêng Đinh Văn Dũng (cựu Tổng giám đốc Công ty Bình Hà) trả lời quanh co, chối tội. Tuy nhiên, căn cứ kết quả điều tra và xét hỏi các bị cáo, VKS đủ cơ sở cáo buộc bị cáo này đã chiếm đoạt tiền của BIDV.
VKS giữ nguyên quan điểm trong cáo trạng cho rằng giai đoạn làm Chủ tịch HĐQT ngân hàng, ông Trần Bắc Hà đã lợi dụng chức vụ, yêu cầu cấp dưới cấp tín dụng cho doanh nghiệp sân sau là Công ty Bình Hà vay vốn để thực hiện dự án nuôi bò ở Hà Tĩnh.
Thời điểm đó, doanh nghiệp chưa đủ điều kiện vay, các bị cáo tại chi nhánh BIDV ở Hà Tĩnh biết Công ty Bình Hà mới thành lập, chưa có kinh nghiệm trong việc triển khai dự án nuôi bò quy mô lớn. Doanh nghiệp cũng chưa có hoạt động kinh tế nào phát sinh, thuộc doanh nghiệp chưa đủ điều kiện xếp hạng tín dụng theo tiêu chuẩn của BIDV.
 |
| 12 bị cáo tại phiên tòa sơ thẩm. Ảnh: N.H. |
Ngoài ra, khi kiểm tra thực địa, tổ thẩm định của ngân hàng nhận thấy dự án chăn nuôi bò quy mô lớn tại Hà Tĩnh của Công ty Bình Hà khó thực hiện do điều kiện ở địa phương chưa đáp ứng. Nhưng các bị cáo đã làm theo chỉ đạo của ông Trần Bắc Hà, đề xuất cho Công ty Bình Hà vay tiền, sửa đổi chính sách theo hướng nới lỏng điều kiện cho vay.
Sau khi doanh nghiệp thua lỗ, các bị cáo còn đề xuất kéo giãn thời hạn trả nợ, cấp thêm tín dụng cho Bình Hà gây thất thoát số tiền lớn.
Đối với khoản vay của Công ty Trung Dũng, VKS nhận thấy ông Trần Bắc Hà đã chỉ đạo chi nhánh cho doanh nghiệp vay tiền dù thời điểm đó, công ty này không đủ tài sản đảm bảo cho khoản vay.
Quá trình hợp tác tín dụng, các bị cáo tại chi nhánh Hà Thành không kiểm soát dòng tiền cho vay và hàng hóa là phôi thép được mua từ tiền vay ngân hàng. Đây là nguyên nhân khiến BIDV thất thoát khoản nợ hơn 860 tỷ đồng.
Ngoài ra, các bị cáo Đoàn Hồng Dũng và vợ là Nguyễn Thị Thanh Sơn đã tự ý bán tài sản đảm bảo của BIDV, chiếm đoạt hơn 263 tỷ đồng. “Hành vi của các bị cáo sai quy chế của BIDV, xâm phạm quyền quản lý kinh tế của Nhà nước, quyền tài sản của người khác”, bản luận tội nêu.
 |
| 3 công tố viên tham gia tố tụng phiên tòa. Ảnh: N.H. |
Sau khi đánh giá hồ sơ và lời khai của các bị cáo tại tòa, đại diện VKS đề nghị HĐXX tuyên phạt Trần Lục Lang và Đoàn Ánh Sáng (2 cựu Phó tổng giám đốc BIDV) mức án 6-7 năm tù về tội Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng.
Cùng tội danh trên, VKS đề nghị tuyên Kiều Đình Hòa 4-5 năm tù, Ngô Duy Chính (cùng là cựu Giám đốc BIDV Hà Thành) 7-8 năm tù. VKS cũng đề nghị tòa tuyên nhóm cựu cán bộ BIDV Hà Thành và Hà Tĩnh là Lê Thị Vân Anh (3-4 năm tù), Nguyễn Xuân Giáp (5-6 năm tù), Phạm Hồng Quang (4-5 năm tù) và Đặng Thanh Nam (3-4 năm tù).
Các bị cáo Đoàn Hồng Dũng (cựu Giám đốc Công ty Trung Dũng) bị đề nghị 18-19 năm tù; Trần Anh Quang (cựu Tổng giám đốc Công ty Bình Hà) 13-14 năm tù; Đinh Văn Dũng 12-13 năm tù; Nguyễn Thị Thanh Sơn (cựu Giám đốc Công ty Hà Nam) 5-6 năm tù, cùng về tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản.
Cho vay trái quy định do bị cấp trên ép buộc?
Trước đó, trong phần xét hỏi, bị cáo Trần Lục Lang (cựu Phó tổng giám đốc BIDV) thừa nhận đã ký phê duyệt vào các văn bản chỉ đạo chi nhánh cho vay, sửa đổi điều kiện cấp tín dụng để cho Công ty Bình Hà vay vốn.
Tuy nhiên, bị cáo giải thích rằng bản thân làm việc này vì ông Trần Bắc Hà ép cấp dưới đồng ý cho doanh nghiệp vay vốn, nếu không "sẽ cách chức".
Một cựu Phó tổng giám đốc khác của BIDV là Đoàn Ánh Sáng cũng khai rằng bị cấp trên ép buộc nên đồng ý với đề xuất cấp tín dụng cho Công ty Bình Hà vi phạm quy định pháp luật.
Thừa nhận cáo buộc, các bị cáo là cựu cán bộ BIDV chi nhánh Hà Thành khai bản thân làm theo chỉ đạo của cấp trên. Họ mong muốn HĐXX xem xét nguyên nhân này khi lượng hình.
Còn bị cáo Đoàn Hồng Dũng (cựu Giám đốc Công ty Trung Dũng) thừa nhận đã cùng vợ chiếm đoạt hơn 263 tỷ của BIDV để trả nợ cho đối tác khác. Ngoài ra, doanh nghiệp này còn dư nợ hơn 600 tỷ không có khả năng thanh toán.
 |
| Bị cáo Trần Lục Lang, cựu Phó tổng giám đốc BIDV. Ảnh: N.H. |
Theo cáo buộc, giai đoạn 2008-2016, ông Trần Bắc Hà lợi dụng chức vụ Chủ tịch BIDV và danh nghĩa ngân hàng để cho 2 công ty sân sau vay vốn dù các doanh nghiệp này không đủ điều kiện cấp tín dụng.
Cơ quan tố tụng xác định ông Hà đã chỉ đạo cấp dưới cho Công ty Bình Hà vay hơn 3.100 tỷ đồng. Tổng dư nợ của công ty này tại BIDV không có khả năng thu hồi là gần 800 tỷ.
Đối với Công ty Trung Dũng, theo quy định, tiền bán bò thu được phải chuyển về tài khoản của Công ty Bình Hà tại BIDV chi nhánh Hà Tĩnh để đối trừ công nợ. Tuy nhiên, Trần Duy Tùng (con trai ông Hà, đang bỏ trốn) và các bị can đã chiếm đoạt gần 150 tỷ của nhà băng. Tại thời điểm cơ quan tố tụng truy tố 12 bị can, các công ty Bình Hà và Trung Dũng đã dừng hoạt động do thua lỗ.
VKSND cáo buộc ông Trần Bắc Hà phải chịu trách nhiệm chính dẫn đến thiệt hại cho BIDV. Trần Duy Tùng giữ vai trò chủ mưu, cầm đầu trong việc lợi dụng sự tin tưởng của BIDV để chiếm đoạt tiền, gây thiệt hại cho ngân hàng.
Do ông Trần Bắc Hà đã tử vong trong trại tạm giam nên cơ quan điều tra ra quyết định đình chỉ điều tra. Bị can Trần Duy Tùng bỏ trốn nên đang bị truy nã quốc tế.
