Năm 2017, Mindy Cruz đã từ chối cơ hội làm việc ở một tập đoàn công nghệ lớn để đầu quân cho Google với vị trí nhân viên tuyển dụng. Tuy có mức lương thấp và chế độ đãi ngộ không tốt bằng, nhưng cô đã bước gần hơn với ước mơ trở thành nhân viên Google của mình.
Cruz có khả năng làm việc vượt xa nhiều đồng nghiệp khác. Tuy vậy, cô chưa từng được đề bạt trở thành nhân viên chính thức. Biến cố đến khi Cruz bị một nhà quản lý Google - người đã quấy rối cô trong nhiều tháng - nói với phòng nhân sự rằng anh muốn cô rời đi.
Những ảo tưởng về môi trường làm việc hoàn hảo
Các tập đoàn công nghệ từ lâu đã xây dựng hình ảnh về môi trường làm việc bình đẳng. Và Google, hơn bất kỳ công ty nào, nức tiếng bởi mức lương, lợi ích và nhiều đãi ngộ xa hoa khác.
Song, sự gia tăng số lượng nhân lực tạm thời đã làm dấy lên câu hỏi liệu những người điều hành có đang khiến văn hoá công ty suy yếu hay không. Tính đến tháng 3, Google đã chiêu mộ khoảng 121.000 nhân viên tạm thời, so với 102.000 lao động chính thức, theo tài liệu nội bộ của New York Times.
Lực lượng lao động này có thù lao thấp, cũng như không được hưởng chế độ nghỉ phép theo quy định. Một số nhân viên Google đã yêu cầu đối xử tốt hơn, đồng thời tuần hành chống lại cách công ty phản ứng trước khiếu nại quấy rối tình dục.
Một nhóm nhân viên ẩn danh, làm việc theo hợp đồng đã gửi thư cho CEO Sundar Pichai, yêu cầu chế độ ngang lương cũng như cơ hội thăng tiến tốt hơn. Đỉnh điểm vào tháng 4, hàng trăm người đã ký thư phản đối quyết định sa thải 80% đội ngũ làm việc trong công ty trí tuệ nhân tạo của Google.
Đáp lại, Google nói họ đang thay đổi một số chính sách để cải thiện điều kiện cho những nhân viên tạm thời và lao động theo hợp đồng.
 |
| Bên ngoài trụ sở Google tại California. Ảnh: TripSavvy. |
Lạm dụng nguồn nhân lực tạm thời đã gây ra nhiều tranh cãi trong nội bộ Google, và là điều phổ biến ở thung lũng Silicon. Theo ước tính của OnContracting, một công ty công nghệ có thể tiết kiệm trung bình 100.000 USD mỗi năm bằng cách hạn chế ký kết hợp đồng làm việc chính thức.
Trong các tuyên bố với NYT, Google tránh đề cập đến hiện trạng lực lượng lao động 2 tầng của mình. Song công ty khẳng định không tuyển nhân viên tạm thời chỉ để tiết kiệm tiền.
Ellen Naughton, Phó Chủ tịch Nhân sự của Google, cho biết: “Nếu một nhân viên có trải nghiệm không tốt, chúng tôi cung cấp nhiều cách để khiếu nại hoặc bày tỏ quan ngại”.
“Nhân viên là tất cả”
Khi Google trở thành công ty đại chúng vào năm 2004, Larry Page và Sergey Brin - nhà sáng lập - muốn đối đãi với nhân viên bằng những lợi ích không tưởng vì “Googler là tất cả”.
Song, không phải bất kỳ ai làm việc cho Google trong những năm qua đều là Googlers. Số lượng nhân viên tạm, từ một phần ba lực lượng lao động, nay đã tăng mạnh mẽ.
 |
| Larry Page và Sergey Brin - hai nhà sáng lập Google. Ảnh: CNBC. |
Họ có thể xử lý nhiều công việc, từ kiểm duyệt nội dung đến thử nghiệm phần mềm. Thù lao dao động ở mức 16 USD mỗi giờ - đối với việc kiểm duyệt sơ cấp - đến 125 USD cho người phát triển phần mềm.
Google bị cáo buộc độc tài khi quy định thời gian và địa điểm làm việc, đồng thời tự ý sa thải nhân viên. Những nhân công tạm thời bị cấm tham gia sự kiện của công ty, như các bữa tiệc và cuộc họp chung. Họ không thể tra cứu thông tin nội bộ và dự các hội chợ việc làm của Google.
Trong bức thư gửi đến CEO Pichai, các nhân viên tạm cho biết Google không hề gửi thông tin cho họ khi văn phòng YouTube bị tấn công bằng súng vào năm ngoái. Những người này cũng bị cấm tham gia vào cuộc họp thảo luận ngày hôm sau.
Dùng để đào tạo AI
Khi Google bắt đầu dự án nghiên cứu Pygmalion vào năm 2014 - với mục đích cải thiện công nghệ nhận dạng giọng nói - họ đã thuê một số nhân viên tạm thời với nhiều người có bằng tiến sĩ ngôn ngữ học. Đội ngũ này có nhiệm vụ chú thích và cấu trúc các dữ liệu, giúp máy chủ Google có thể hiểu rõ câu nói.
Số lượng tham gia dự án tăng lên khoảng 250 người, chủ yếu vẫn ở chế độ tạm thời. Một số nhân viên đã làm việc trong suốt 2 năm, rồi nghỉ 6 tháng trước khi trở lại với vị trí tương tự.
Khi dự án phát triển, Google buộc những nhân viên phải làm việc nhiều hơn. Trong thư khiếu nại gửi bộ phận nhân sự, một người cho biết các nhà lãnh đạo đã gây áp lực làm thêm giờ mà không có thù lao. Tất cả những gì họ nhận được là lời hứa hẹn về cơ hội trở thành nhân viên chính thức trong tương lai.
 |
| Google giới hạn thời gian hợp đồng là 2 năm, nên nhiều nhân viên phải tạm dừng làm việc và trở lại sau khi nghỉ 6 tháng. Ảnh: NYT. |
Google nói họ đã mở cuộc điều tra về một sai phạm vào tháng 2 và vẫn đang tiếp tục. Công ty cũng hướng dẫn cho nhân viên cách tránh bị lợi dụng.
“Việc trả thêm thù lao cho nhân viên được ghi chép rõ ràng trong chính sách của chúng tôi”, bà Naughton nói. “Chúng tôi sẽ bồi thường hợp lý cho bất kỳ ai không được trả công xứng đáng. Công ty cũng lên án bất cứ hành động nào chống lại chính sách này”.
Các tiểu bang và chính phủ liên bang đang cố gắng phân định sự khác biệt giữa nhân viên tạm thời và người làm việc chính thức. Yếu tố xác định dựa trên một số tiêu chí nhất định, như quyền sa thải hoặc mức độ kiểm soát lịch làm việc.
Những giải pháp chống chế
Tháng trước, Google cho biết họ sẽ yêu cầu nhân sự cung cấp cho nhân viên tạm thời chế độ chăm sóc sức khoẻ toàn diện, nghỉ thai sản có lương và mức thù lao tối thiểu 15 USD mỗi giờ.
Tuy nhiên, một số nguồn tin cáo buộc Google đang đưa nhóm nhân viên này ra khỏi những văn phòng tại Mỹ. Sau đó chuyển họ đến các toà nhà riêng thuộc sở hữu của công ty, nhưng chủ yếu quản lý bởi nhà thầu bên ngoài.
Khi Mindy Cruz làm việc trong văn phòng Google ở Mountain View, California, cô ngồi cùng bàn với những nhân viên chính thức và sử dụng địa chỉ email riêng của công ty. Quản lý của Cruz cho biết cô sẽ được chuyển chế độ làm việc sau một năm, với điều kiện đáp ứng những yêu cầu tuyển dụng.
Đó là lý do Cruz không phản ứng khi người quản lý có những hành động gạ gẫm và quấy rối. Có lần, cô được mời đi cùng nhóm nhân viên đến một xưởng rượu, nhưng hoá ra đó là cuộc hẹn 2 người. Đêm đó, anh này cố gắng hôn và để tay lên váy cô.
 |
| Mindy Cruz từng là nhân viên tạm thời của Google, trước khi bị sa thải vào tháng 2. Ảnh: NYT. |
“Tôi nghe nói khi than phiền điều gì với phòng nhân sự, họ chỉ đơn giản chuyển bạn sang chỗ khác”, Cruz nói. “Và tôi cũng không muốn mất việc”.
Cô cho biết đã cân nhắc yêu cầu bồi thường khi nghi ngờ người quản lý tìm cách cho mình nghỉ việc. Nhưng trước khi có thể làm điều đó, Cruz bị sa thải vào tháng 2.
Công ty môi giới nói Google không hài lòng với khả năng làm việc của cô. Mindy Cruz nộp đơn khiếu nại lên Google một tháng sau đó và nhân viên quản lý cũng bị sa thải vào tháng 4, sau cuộc điều tra.
Cruz đồng ý hoà giải sau nhiều tháng tố tụng. Nhưng một phần của thoả thuận vẫn làm cô khó chịu: cô không còn cơ hội làm việc cho Google nữa.
“Thật bất công”, Cruz nói. “Họ đã tước mất cơ hội rất lớn này”.
