Nhiều video vài tuần qua cho thấy các băng đảng mafia phân phát nhu yếu phẩm cho người Italy bị ảnh hưởng bởi phong tỏa, ở các vùng nghèo nhất phía nam như Campania, Calabria, Sicily và Puglia.
“Hàng triệu người làm việc trong nền kinh tế không chính thức (công việc tự do), đồng nghĩa với việc họ không nhận được đồng nào từ hơn một tháng nay, và không biết khi nào có thể đi làm lại”, Nicola Gratteri, điều tra viên phòng chống mafia, và là trưởng công tố tại vùng Catanzaro, nói với Guardian.
“Chính phủ đang phải phát phiếu mua hàng để hỗ trợ mọi người. Nếu nhà nước không can thiệp sớm để giúp các gia đình, mafia sẽ cung cấp các dịch vụ, từ đó kiểm soát cuộc sống người dân”.
 |
| Người đi mua đồ xếp hàng trong mưa ở Sicily. Ảnh: Reuters. |
Lợi dụng lệnh phong tỏa
Các lệnh phong tỏa đang ảnh hưởng tới 3,3 triệu người Italy làm công việc tự do. Trong đó, hơn 1 triệu người sống ở miền Nam, theo Guardian.
Đã có những thông tin ghi nhận về chủ cửa hàng bị ép phải cấp thực phẩm miễn phí, và cảnh sát đã phải tuần tra tại các siêu thị ở một số nơi để chặn nạn trộm hàng.
Một số video cho thấy người ở Sicily biểu tình phản đối phản ứng chậm của chính quyền. Những video trên được chia sẻ rộng rãi, như “đổ thêm dầu vào lửa”, và các nhóm mafia tận dụng thời cơ.
Từ những dấu hiệu đầu tiên về bất ổn, Bộ trưởng Nội vụ Italy Luciana Lamorgese nói “mafia có thể lợi dụng sự nghèo đói đang gia tăng, để tuyển người cho băng nhóm của chúng”. Hoặc đơn giản là can thiệp để phân phối đồ ăn miễn phí.
Những ngày gần đây, cảnh sát ở Naples đã phải tăng cường hiện diện tại các khu nghèo nhất, nơi mà những kẻ liên quan tới băng mafia Camorra đã tổ chức giao các gói đồ ăn cho các nhà. Giới chức địa phương đang tiến hành điều tra đối với một nhóm người trước đó bị tra hỏi về việc phân phối thức ăn cho cư dân.
Ở Palermo, theo tờ La Repubblica, anh trai của trùm băng đảng Cosa Nostra được cho là đang phân phối thức ăn đến người nghèo ở khu Zen, khu vực vốn có sự hoành hành của mafia. Khi tin lên báo, người này lên Facebook bào chữa, nói mình chỉ làm từ thiện, đồng thời công kích phóng viên đăng tin.
“Mafia không chỉ là tổ chức tội phạm... chúng cũng là những tổ chức luôn cố cai trị địa bàn và thị trường”, Federico Varese, giáo sư tội phạm học tại Đại học Oxford, nói.
“Các ý kiến thường tập trung vào khía cạnh tài chính của mafia, nhưng thường quên rằng sức mạnh của chúng đến từ sự ủng hộ của bộ phận cư dân địa phương, nhờ đó chúng mới có thể hoạt động”.
Phân phát thức ăn là chiến thuật từ xa xưa của mafia. Ở miền Nam Italy, các ông trùm đã quen với việc xây dựng hình ảnh là nhà hảo tâm và môi giới quyền lực, và ban đầu thường không đòi hỏi gì từ cư dân.
 |
| Một khu có nhiều người vô gia cư ở Rome. Ảnh: Getty Images. |
Nhận thức ăn của mafia hôm nay, phải trả giá ngày mai
“Trùm mafia coi thành phố của mình như lãnh thổ”, ông Gratteri nói. “Chúng biết rất rõ là để cai trị, cần phải chăm lo cho người dân trong lãnh thổ. Và chúng làm vậy bằng cách lợi dụng tình hình để có lợi cho mình”.
“Trong mắt mọi người, ông trùm gõ cửa cho đồ ăn sẽ là anh hùng. Và ông trùm biết rằng sau đó hắn có thể nhờ cậy các gia đình này khi cần, chẳng hạn khi đến đợt bầu cử, và hắn muốn đưa một chính khách nào đó sẽ có lợi cho hoạt động tội phạm của hắn”.
Hàng chục cuộc điều tra ở miền Nam đất nước hình chiếc ủng đã dẫn đến việc bắt giữ các chính khách đã trợ giúp hoặc đồng lõa với mafia. Các băng nhóm địa phương đã ép buộc cư dân phải bầu cho những chính khách này để đổi lấy các dịch vụ, hay chỉ đơn giản là các gói đồ ăn.
Ông Varese nói thêm: “Những thứ mà mafia cho miễn phí không phải quà tặng. Mafia không làm gì vì lòng tốt. Đó là những thứ mà mọi người sẽ phải trả giá bằng cách này hay cách khác, hoặc là trợ giúp cho chúng, cho chúng ẩn náu, cầm súng cho chúng, buôn bán ma túy hay những điều tương tự”.
“Thử nghĩ tới trường hợp trùm ma túy El Chapo”, ông Gratteri giải thích. “Hắn buôn hàng tấn cocaine, và ra lệnh sát hại hàng trăm người nhưng ở quê nhà, hắn vẫn được coi là người tốt, vì mọi người nói hắn cung cấp thuốc men cho các gia đình và xây đường xá. Ở đây (Italy) cũng tương tự”.
Tuần này, văn phòng công tố chống mafia của Italy cũng nói các ông trùm sẽ dùng số tiền gần như vô tận của các băng nhóm mafia để cho các doanh nghiệp vay, rồi “nuốt chửng” họ.
Sau đó, chúng sẽ dùng các doanh nghiệp trên để rửa tiền từ các hoạt động tội phạm.
Giáo sư Varese cảnh báo: “Mafia có thể hưởng lợi theo nhiều cách từ lệnh phong tỏa, và cả trong tương lai khi người Italy quay lại làm việc, tiêu tiền trở lại, và kinh tế phục hồi. Nhưng rõ ràng các câu chuyện phân phát lương thực ở Palermo và Naples đã cho thấy bộ mặt thật của chúng, và giải thích vì sao chúng nguy hiểm như vậy”.
