Tháng 4/2016, Mark Zuckerberg đã đưa ra tầm nhìn chiến lược trong 10 năm tới của mạng xã hội lớn nhất hành tinh với mục tiêu đưa trí tuệ nhân tạo (AI) và công nghệ thực tế ảo (VR) trở nên phổ biến với người dùng.
 |
| Các nhân sự cấp cao của Facebook trong một lần thử nghiệm của máy bay không người lái Aquila. |
Năm 2013, Facebook lần đầu tiên công bố dự án Internet.org. Kể từ đó, một loạt các dự án tương tự được ra đời. Từ việc thiết kế mã nguồn mở cho cơ sở hạ tầng viễn thông nhằm giảm chi phí cho tới việc thử nghiệm kết nối không dây Terragraph, cung cấp Internet tốc độ cao.
Nhân sự kiện chuyến bay thử nghiệm Aquila thành công, Facebook đã mời phóng viên của The Verge tới trụ sở chính của công ty ở Menlo Park để thảo luận về tương lai của công ty.
Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là: không tính những mục đích vì nhân loại cao cả mà công ty từng đề cập, liệu Facebook được lợi gì từ những dự án phổ cập Internet này? Thực tế rằng việc 7 tỷ người được dùng Internet là “miếng bánh ngon” cho hoạt động kinh doanh quảng cáo của Facebook.
Zing.vn lược dịch bài phỏng vấn của The Verge với Mark Zuckerberg về tầm nhìn công ty này trong 10 năm tới:
- The Verge: Đâu là thách thức khi kết nối thế giới “online”?
- Mark Zuckerberg: Có 3 trở ngại lớn mà chúng tôi phải đương đầu:
Thứ nhất là cơ sở hạ tầng. Ngay cả khi có điện thoại, người dùng vẫn không thể nhận được kết nối tín hiệu hoặc không có mạng băng thông rộng. Giải pháp khả thi là dùng máy bay năng lượng mặt trời hoặc vệ tinh để cung cấp các kết nối không dây.
Vấn đề thứ hai nằm ở khả năng chi trả của người dùng. Có khoảng 1 tỷ người gặp khó khăn về tài chính khi sử dụng Internet. Hoặc phải hạ thấp giá thành cung ứng dịch vụ rẻ hơn, hoặc người dùng phải sử dụng ít dung lượng hơn. Chúng tôi đang nỗ lực làm việc trên cả hai giải pháp này.
Vấn đề thứ ba, cũng là vấn đề khó nhất – nhận thức của người dân. Họ được đảm bảo bằng cơ sở vật chất hiện đại, cùng khả năng chi trả các chi phí. Song người dân sẽ không sẵn sàng trả tiền nếu không thấy được lợi ích trước mắt.
 |
| Vẫn còn hàng tỷ người trên trái đất không có kết nối Internet thường xuyên. |
Chương trình Internet Free Basic đã giải quyết được vấn đề này khi cho phép người dân sử dụng một số dịch vụ miễn phí. Trong vòng một tháng, họ đã thấy được giá trị của Internet, đồng thời sẵn sàng chi trả để tiếp tục sử dụng.
- Điều gì đọng lại sau những lần bay thử của Aquila?
- Trước ngày tiến hành thử nghiệm, cả đội đã rất lo lắng khi tôi đến. Nhưng tôi tin rằng đây là cột mốc quan trọng của công ty và cả thế giới. Vì vậy tôi buộc phải có mặt trong lần bay này.
Khoảnh khắc Aquila sải cánh trên không thật tuyệt vời, mọi người dường như vỡ òa trong niềm hạnh phúc và xúc động. Bởi như bạn biết, Aquila có sải cánh lên đến 42m, lớn hơn nhiều so với chiếc Boeing 737. Chính chất liệu sợi carbon đã giúp nó bay lượn trên bầu trời khi cân nặng chỉ 408 kg.
Điều đặc biệt ở chiếc drone này là nó đi ngược lại với định nghĩa của một chiếc máy bay thông thường. Thay vì di chuyển với tốc độ cao, Aquila được thiết kế để bay càng chậm càng tốt, nhằm hạn chế tiêu hao nhiên liệu và bay trên không trong thời gian lâu nhất.
Để duy trì tốc độ 25-30 dặm/ giờ, Aquila chỉ tiêu tốn vỏn vẹn 2.000 watt, Bạn có tin năng lượng tiêu tốn chỉ bằng bằng công suất của 3 chiếc máy sấy tóc gộp lại?
Tuy nhiên, chúng tôi còn rất nhiều việc phải làm với Aquila. Nếu muốn bay trong thời gian dài (90 ngày) nó cần được trang bị bộ thu năng lượng mặt trời, cùng các máy phát tín hiệu.
Nếu thành công trong việc hợp tác với chính phủ các nước, hàng nghìn chiếc Aquila sẽ giúp kết nối mọi người với nhau.
Vì bản thân Facebook không phải hãng sản xuất máy bay, nên trong tương lai, rất có thể công nghệ này sẽ được chúng tôi chuyển giao.
 |
| Mark Zuckerberg đang nói về kính thực tế ảo tại sự kiện Galaxy S7. Ảnh: Quốc Huy. |
- Cũng trong năm nay, Facebook giới thiệu Terragraph, với công nghệ sóng milimet. Tác dụng của nó là gì và kế hoạch phát triển trong tương lai?
- Cả 5G và Terragraph đều đóng vai trò quan trọng trong tăng băng thông và giảm nghẽn mạng. Live stream và thực tế ảo (VR) là những công nghệ hàng đầu hiện nay.
Ngoài việc áp dụng để phát triển các trò chơi hoặc video 360 độ, VR còn có thể ứng dụng trong y tế cho việc phẫu thuật từ xa.
- Bài học rút ra từ những lùm xùm với chính phủ các nước xung quanh tính trung lập của Internet trong dự án Free Basic?
- Tất cả các dự án của Facebook sẽ không thể thành công nếu thiếu sự hợp tác từ các ngành công nghiệp, công ty viễn thông, chính phủ và các tổ chức phi lợi nhuận.
Khách quan mà nói, Free Basic đã thành công khi phủ sóng ở 42 quốc gia, kết nối hơn 25 triệu người qua Internet.org. Đây không phải câu chuyện về một quán cafe với điểm truy cập Wi-Fi miễn phí, mà là việc hàng chục triệu người dân được trao cơ hội tiếp cận với Internet.
Việc thất bại trong quá trình đàm phán với chính phủ Ấn Độ đã giúp chúng tôi rút ra được bài học trong cách tiếp cận và làm việc với các hệ thống chính trị. Chắc chắn chúng sẽ trở nên rất đắt giá khi Facebook nhân rộng Free Basic đến các quốc gia khác. Hy vọng, một ngày nào đó, chúng tôi có thể trở lại Ấn Độ trong một diện mạo mới.
- Kế hoạch sản xuất AI quản lý ngôi nhà thông minh của Facebook đang ở giai đoạn nào?
- Mọi việc đang tiến triển thuận lợi, bản thử nghiệm sẽ được ra mắt trong thời gian tới. Với AI này, bạn có thể kiểm soát toàn bộ căn nhà một cách tự động.
Có rất nhiều cuộc tranh luận xoay quanh mặt lợi và hại của AI. Tuy nhiên, cá nhân tôi cho rằng nếu sử dụng đúng mục đích, AI sẽ khiến cuộc sống trở nên tốt đẹp hơn.
Chúng ta cần nhớ rằng, AI không phải là phép màu. Nó là sự kết hợp của toán học, thống kê, nhận dạng và các dữ liệu bộ nhớ. Nếu muốn, con người hoàn toàn có thể kiểm soát trí thông minh nhân tạo. Bởi suy cho cùng, chính chúng ta mới là người tạo ra AI.
 |
| Thực tế ảo - tương lai của nhân loại. |
- VR có vai trò như nào trong chiến lược của công ty?
- Trở về 10 hoặc 15 năm, hầu hết nội dung chia sẻ trên mạng chỉ là các văn bản. Dần dần, thông tin được thể hiện nhiều hơn bằng hình ảnh và hiện tại là kỷ nguyên của video.
Không chỉ dừng lại ở đó, chúng tôi muốn mang tới người dùng những trải nghiệm tốt nhất khi xem phim cũng như chơi game bằng kính VR. Từ những bộ máy tính cồng kềnh những năm 90, cho tới cuộc cách mạng thông tin khi trang web xuất hiện. Smartphone thay thế cho điện thoại phổ thông. Công nghệ là vậy, luôn luôn phát triển và không có điểm dừng.
Với công nghệ VR, trong tương lai, người dùng không cần thiết phải mang điện thoại 24/24. Chỉ cần một chiếc kính mắt hoặc kính áp tròng, chúng ta có thể quan sát và thao tác bằng tay các chức năng như gọi điện, chơi game,…
