Elon Musk, ngồi tại ngôi nhà của ông ở Los Angeles, phải rất vất vả mới giữ được bình tĩnh. "Đây là năm khó khăn và đau đớn nhất trong sự nghiệp của tôi. Thực sự, rất đau đớn", Elon Musk thổn thức.
Năm 2018 trôi qua càng lúc càng khó khăn với CEO và chủ tịch của Tesla, đặc biệt là sau dòng tweet của ông về việc đưa công ty trở thành công ty tư nhân chứ không còn giao dịch trên sàn chứng khoán. Dòng trạng thái ngắn này gặp phải những phản ứng mãnh liệt từ thị trường và cả những người làm việc ở Tesla.
 |
| Elon Musk trải lòng về những khó khăn của ông khi công việc chiếm trọn thời gian cho bản thân. Ảnh: Bloomberg. |
Lần này, những phản ứng có vẻ đã đi quá sức chịu đựng của Musk.
Khi thực hiện bài phỏng vấn với The New York Times, Musk đã không ít lần rớt nước mắt. Ông nhớ lại dịp đám cưới người em mà mình suýt nữa đã bỏ lỡ, hay ngày sinh nhật của chính mình khi ông giam mình trong văn phòng của Tesla nhằm hoàn thành mục tiêu sản xuất những chiếc xe điện.
Khi chia sẻ về sức khỏe của mình, Musk thừa nhận sự mệt mỏi từ công việc đã có ảnh hưởng xấu, và khiến nhiều người bạn của ông cảm thấy lo lắng. Ông thường xuyên dùng thuốc an thần, nhưng điều đó khiến cho những thành viên hội đồng quản trị của Tesla lo lắng.
Nhưng không chỉ là thể trạng, Musk còn mệt mỏi về tinh thần. Cuộc phỏng vấn của ông với The New York Times đan xen cả nụ cười và những giọt nước mắt.
Dòng chữ ngắn gây hoang mang thị trường
Rắc rối ập vào Elon Musk đến từ những phản ứng dữ dội từ dòng tweet của ông tuần trước. Ngày hôm đó Musk thức dậy ở nhà bạn gái, nhạc sĩ Grimes, và tự lái chiếc Tesla Model S ra sân bay. Trên đường đi, Musk gõ nhanh câu tweet chỉ với 10 từ, phong cách quen thuộc trên mạng xã hội của ông: "Đang cân nhắc chuyển Tesla thành công ty tư giá 420 USD. Nguồn tiền đã có".
Câu tweet ngắn gọn của Musk cho người ta biết về ý định của ông khi chuyển đổi Tesla thành công ty tư nhân, với giá mua lại khoảng 420 USD một cổ phiếu. Ông cũng cho rằng mình đã chuẩn bị được nguồn tài chính đảm bảo cho thương vụ này, với giá trị khoảng trên 10 tỷ USD.
Musk lúc đó chỉ muốn mọi người biết rõ ý định của ông, nhưng có lẽ ông đã không tính đến những phản ứng dây chuyền xảy ra ngay sau đó.
 |
| Kế hoạch chuyển đổi Tesla thành công ty tư của Musk, được công bố bằng một dòng chữ ngắn, đã khiến nhiều người hoang mang. Ảnh: Bloomberg. |
Thời điểm Musk đăng bài viết là giữa ngày, và nó ngay lập tức tạo ra sự hỗn loạn. Chỉ hơn 1 giờ sau, cổ phiếu Tesla đã tăng đến 7%, sàn giao dịch Nasdaq đã phải tạm ngừng. Tesla ngay lập tức phải đăng tải một bức thư Musk gửi tới các nhân viên, giải thích rõ hơn về quyết định này. Khi sàn giao dịch mở lại và kết thúc cuối ngày, cổ phiếu Tesla đã tăng 11%.
Không chỉ người ngoài cuộc bất ngờ, mà nhiều thành viên quản trị của Tesla cũng vậy. Nguồn tin của The New York Times cho thấy nhiều thành viên cấp cao đã nổi giận vì không được báo trước về thông tin này. Ban đầu, Musk nói rằng ông không nhận ra có ai tỏ ra tức giận. Nhưng sau đó, Musk lại thừa nhận ông đã nói chuyện với Antonio Gracias, một giám đốc tại Tesla, và đồng ý sẽ không tweet thêm về kế hoạch này khi chưa bàn bạc kỹ với ban lãnh đạo.
Ủy ban chứng khoán Mỹ S.E.C ngay lập tức vào cuộc. Các chi tiết về kế hoạch giao dịch của một công ty chỉ được công bố nếu như nó đã được thông qua. Musk và ban lãnh đạo của Tesla đã nhận được trát hầu tòa từ S.E.C, và họ sẽ phải ra tòa trong tuần sau.
Đến giờ, vẫn chưa rõ nguồn tiền mà Musk sẽ dùng để mua lại cổ phiếu của Tesla. Sau khi đăng tải dòng tweet, ông cho biết mình đã gặp và bàn bạc với những người đứng đầu quỹ đầu tư của chính phủ Ả-rập Xê-út vào cuối tháng 7. Một kế hoạch khác là sử dụng nguồn vốn từ SpaceX, công ty tên lửa của Musk.
Thậm chí mức giá mà Musk đưa ra cũng bị nghi ngờ. Musk cho biết ông đã tính sẽ mua lại cổ phiếu với giá cao hơn 20% so với giá hiện tại, tức là tương đương 419 USD và làm tròn lên 420 USD. Nhưng 420 cũng là con số ám chỉ việc sử dụng cần sa. Musk đã phải đính chính về điều này.
“Tôi cần phải khẳng định lúc đó tôi không hề dùng cần sa. Cần sa không có lợi khi muốn làm việc”, Elon Musk nói.
Công việc chiếm trọn thời gian cá nhân
Tất cả những phản hồi, tuyên bố của Musk về sự việc đều được đưa ra ngày hôm sau. Còn trong ngày 7/8, sau khi ông đăng dòng tweet, Musk đến Nevada bằng máy bay riêng để thăm nhà máy sản xuất pin Gigafactury, rồi tối hôm đó lại bay về văn phòng ở San Francisco để họp về các vấn đề của Tesla đến tận đêm khuya.
Musk đã quá quen với việc dành cả trăm tiếng mỗi tuần cho công việc. Thời gian gần đây, con số đó thường xuyên là 120 giờ/tuần, hay khoảng 17 giờ/ngày. Musk nhớ lại ông chưa từng nghỉ ngơi trọn vẹn một tuần kể từ năm 2001, khi ông mắc bệnh sốt rét.
"Có những thời điểm 3, 4 ngày tôi không ra khỏi nhà máy, không đi ra ngoài trời. Công việc khiến cho tôi không còn thời gian dành cho các con hay bạn bè", Musk dừng nói khi không còn kiềm chế được cảm xúc.
 |
| Cuối tháng 6, Tesla phải chạy đua với thời gian để đạt mục tiêu xuất xưởng những chiếc Tesla 3. Ảnh: New York Times. |
Tháng 6 vừa qua là thời điểm Tesla đang phải đẩy nhanh tiến độ sản xuất để đạt mục tiêu 5000 xe Model 3 xuất xưởng cho mỗi tuần. Cuối tháng 6, người ta phát hiện ra Tesla đã xây dựng vài dây chuyền lắp ráp xe mới ngay trong sân gửi xe của công ty.
Ngày 1/7, Tesla hoàn thành mục tiêu và Musk công khai chúc mừng đội ngũ, một lần nữa, bằng một dòng tweet "7.000 xe, 7 ngày ♥️ Tesla Team ♥️".
Nhưng đó cũng là khoảng thời gian Musk phải bỏ qua những thời điểm quan trọng trong cuộc sống riêng tư. Ngày sinh nhật tuổi 47 của ông là 28/6, nhưng ông dành trọn vẹn ngày hôm đó để làm việc.
“Tôi làm việc suốt đêm, không có bạn bè, không có gì cả”, Musk phải rất khó khăn mới có thể miêu tả lại ngày sinh nhật.
Hai ngày sau, em trai Kimbal tổ chức đám cưới, và Musk được nhờ làm phù rể. Ông bay thẳng từ nhà máy tới Catalonia, nơi tổ chức đám cưới, và có mặt chỉ 2 giờ trước lễ cưới. Ngay sau khi đám cưới kết thúc, Musk bay thẳng về nhà máy của Tesla để tiếp tục điều hành việc sản xuất Model 3.
“Tôi nghĩ lúc đó mọi việc tồi tệ nhất đã qua. Đúng là tôi đã trải qua thời điểm tồi tệ, nếu nhìn từ phía Tesla. Nhưng với cá nhân tôi, đó còn chưa phải là lúc tệ nhất”.
 |
| Áp lực công việc khiến cho Musk phải hi sinh những khoảng thời gian cho chính mình và những người thân. Ảnh: Getty Images. |
Musk ghét những nhà đầu tư lướt sóng, những người bán cổ phiếu vì tin rằng giá trị của Tesla sẽ sớm đi xuống. Ông cho rằng đây chính là nguyên nhân khiến mình bị stress. Musk đã chuẩn bị cho thời điểm ông bị “tra tấn hàng tháng trời” vì những nhà đầu tư này.
“Họ không phải những kẻ ngốc, nhưng cũng không phải những người kiệt xuất. Họ hơi thông minh, nhưng chỉ vậy thôi”, Musk nói.
Ồn ào từ đời thực tới mạng xã hội
Từ lâu, Elon Musk đã được biết đến là một trong những lãnh đạo ồn ào và giàu tham vọng nhất của thung lũng Silicon. Ông cũng không ngần ngại thể hiện quan điểm trên mạng xã hội, đặc biệt là với những vấn đề liên quan trực tiếp đến bản thân mình.
Trong một buổi họp với những nhà phân tích vào tháng 5, Musk liên tục từ chối những câu hỏi mà ông cho là không đáng trả lời. Khi được hỏi về tình hình vốn, Musk nói thẳng: “Xin lỗi, những câu hỏi ngớ ngẩn thế này thật chán ngắt. Mời câu hỏi tiếp theo”.
Một nhà phân tích khác hỏi về số lượng đặt hàng mẫu Model 3, được đánh giá là rất quan trọng với tương lai của Tesla. Musk đáp, “Mời anh lên YouTube để xem câu trả lời. Xin lỗi, nhưng thực sự những câu hỏi này quá nhàm chán”.
Tháng 7 vừa qua, khi đội bóng nhí của Thái Lan bị kẹt trong hang sâu, Musk đề nghị được trợ giúp nhưng cuối cùng tất cả thành viên đã được cứu ra mà không cần tới công nghệ của ông. Một thành viên của đội thợ lặn gọi đề nghị của Musk chỉ là chiêu trò truyền thông. Đáp lại, Musk gọi người này là kẻ “ái nhi” trên Twitter.
Ông đã phải xóa dòng tweet và xin lỗi sau đó.
 |
| Musk thừa nhận mình là người vị kỷ, nhưng ít nhất vẫn là người có ích. |
Nhưng phần lớn thời điểm, Musk không nghĩ ông cần phải hối hận gì về những dòng tweet của mình. Ông cũng không có kế hoạch hạn chế dùng Twitter trong tương lai.
Những thành viên còn lại của Tesla không nghĩ như vậy. Một số người đã đề nghị Musk dừng sử dụng Twitter để tập trung vào việc sản xuất xe và tên lửa.
 |
| Musk đã từng phải xin lỗi vì vạ miệng, nhưng khẳng định không hề hối hận khi dùng Twitter. Ảnh: AFP. |
Musk có vấn đề với giấc ngủ. Ông thường phải uống loại thuốc an thần có tên Ambien. “Thường thì hoặc là tôi uống Ambien, hoặc là không thể ngủ nổi”.
Nhưng những nhà lãnh đạo còn lại thì cho rằng Ambien có khi cũng không giúp Musk ngủ được, mà trái lại còn khiến ông dành nhiều thời gian hơn cho những dòng tweet. Musk thường xuyên hoạt động trên Twitter vào đêm khuya. Có người cho rằng Musk còn sử dụng những loại thuốc kích thích khác.
“Có ai làm được công việc này tốt hơn tôi?”
Nhiều năm nay, những lãnh đạo của Tesla đã tìm kiếm một người đóng vai trò số 2 trong công ty, giúp đỡ Elon Musk trong những công việc hàng ngày. Musk thừa nhận vài năm trước Tesla đã từng tiếp cận Sheryl Sandberg, người phụ nữ hiện đóng vai trò quan trọng thứ hai tại Facebook, chỉ sau Mark Zuckerberg.
Theo Musk thì hiện tại Tesla đã ngừng tìm kiếm nhân vật số hai, nhưng một nguồn tin khác lại cho rằng nỗ lực tìm kiếm đã được đẩy lên sau những tranh cãi về các dòng tweet của Musk.
 |
| Elon Musk là vị lãnh đạo không thể thay thế của Tesla, nhưng ông cần một người hỗ trợ. |
Trong phát ngôn chính thức của mình, ban lãnh đạo Tesla vẫn lên tiếng ủng hộ Elon Musk.
“Vừa qua có nhiều thông tin và tin đồn sai sự thật, thiếu trách nhiệm về ban lãnh đạo của Tesla. Chúng tôi muốn khẳng định sự đóng góp của Elon đối với Tesla là rất rõ ràng. Trong 15 năm qua, sự lãnh đạo của Elon đã giúp Tesla từ một start-up nhỏ trở thành một hãng xe với hàng trăm nghìn chiếc xe trên đường và được khách hàng yêu thích, tuyển dụng hàng chục nghìn nhân công trên khắp thế giới, và tạo ra giá trị lớn lao cho những nhà đầu tư”.
Musk cho biết ông không có kế hoạch nhường vị trí CEO, đồng thời là chủ tịch cho ai hết.
“Nếu anh biết có ai làm tốt hơn tôi, hãy cho tôi biết. Người đó có thể lấy vị trí này. Có ai làm được tốt hơn tôi ở vị trí này không? Họ có thể vào làm ngay bây giờ”.
