Từ giữa năm 2018, Tổng thống Donald Trump quyết định đánh thuế trừng phạt lên 370 tỷ USD hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc. Chính quyền Bắc Kinh lập tức trả đũa, cũng áp thuế lên gần 200 tỷ USD hàng hóa Mỹ.
Sau quãng thời gian căng thẳng, tháng 1 năm nay, Mỹ và Trung Quốc đạt "thỏa thuận giai đoạn 1". Theo đó, chính quyền ông Trump ngừng áp thuế mới lên hàng Trung Quốc. Đổi lại, Bắc Kinh cam kết mua thêm 200 tỷ USD hàng hóa Mỹ tính đến năm 2021.
Tính đến nay, Trung Quốc vẫn chưa mua đủ số hàng hóa cần thiết từ Mỹ để đáp ứng các điều kiện của thỏa thuận "giai đoạn 1". Fortune dẫn lời nhà kinh tế Bo Zhuang của hãng TS Lombard nhận định Trung Quốc không nỗ lực thực hiện cam kết để chờ đến sau cuộc bầu cử tổng thống Mỹ.
 |
Tổng thống Mỹ Donald Trump phát động chiến tranh thương mại chống Trung Quốc từ giữa năm 2018. Ảnh: New York Times. |
Định hình lại chính sách đối đầu với Trung Quốc
Giờ ông Joe Biden đã giành chiến thắng trong cuộc đua vào Nhà Trắng. Tuy nhiên, giới quan sát nhận định ông sẽ không kết thúc thương chiến và không gỡ bỏ thuế trừng phạt đánh lên hàng hóa Trung Quốc.
Ông Biden từng nhiều lần chỉ trích Trung Quốc trong cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Dân chủ, nhưng ông dùng ngôn ngữ kiềm chế hơn nhiều so với ông Trump. Do đó, ông Trump chỉ trích ông Biden là "mềm yếu với Trung Quốc". Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng không có chuyện ông Biden xóa bỏ các chính sách chống Trung Quốc của ông Trump.
"Chính quyền Tổng thống Biden sẽ phải định nghĩa lại chính sách đối đầu với Trung Quốc ở nhiều cấp độ. Ông Biden cần đưa ra chiến lược phân ly kinh tế với Trung Quốc một cách mạch lạc hơn, để doanh nghiệp Mỹ và các nước đồng minh hiểu được", các nhà phân tích của hãng tư vấn Rhodium Group nhận định.
"Có thể chính quyền ông Biden sẽ sử dụng những yếu tố hiệu quả trong chính sách của ông Trump, và bỏ qua những yếu tố kém hiệu quả, rồi định hình lại chính sách đối đầu với Trung Quốc", nhóm nghiên cứu này cho biết.
 |
Ông Biden cho biết vẫn sẽ áp dụng chính sách thuế quan, nhưng sẽ thực hiện bài bản và cẩn trọng hơn so với ông Trump. Ảnh: CNN. |
Trên thực tế, nhiều nhà kinh tế không đánh giá cao hiệu quả đòn trừng phạt thuế của ông Trump. Các công ty Mỹ phải chịu trả chi phí này, ước tính lên đến 46 tỷ USD vào cuối năm 2019. Theo Bloomberg, chiến tranh thương mại sẽ khiến nền kinh tế Mỹ mất 316 tỷ USD tính đến cuối năm 2020.
Dù vậy, ông Kurt Campbell, cố vấn chiến dịch tranh cử của ông Biden, nói với báo Wall Street Journal đảng Dân chủ tin rằng ông Trump đã đúng khi lên án các hành vi thương mại bất công của Trung Quốc. Bản thân ông Biden đánh giá thỏa thuận "giai đoạn 1" của ông Trump không hiệu quả, nhưng ông cho biết sẽ không gỡ bỏ thuế đánh lên hàng Trung Quốc.
Dễ đoán hơn
Hồi tháng 5, khi gặp một số công đoàn, ông Biden khẳng định ông sẽ sử dụng đòn thuế với Trung Quốc "khi cần thiết". Ông cho rằng điều quan trọng nhất là phải buộc chính quyền Trung Quốc xóa bỏ các trợ cấp hậu hĩnh và thiếu công bằng cho doanh nghiệp nước này.
Trong giai đoạn tranh cử, ông Biden giới thiệu chính sách kinh tế "Sản xuất tại Mỹ". Ông cam kết đầu tư lớn cho ngành công nghiệp và sản xuất của Mỹ. Chính sách này thực tế không khác nhiều với kế hoạch "Nước Mỹ là trên hết" của ông Trump.
Bloomberg dẫn lời nhà kinh tế Chua Hak Bin của Maybank Kim Eng Research Pte (Singapore) cho rằng dù không gỡ bỏ thuế trừng phạt đánh lên hàng Trung Quốc, ông Biden cũng sẽ không áp thêm những khoản thuế mới. "Chính quyền ông Biden sẽ đa phương hơn so với ông Trump. Ông Biden sẽ gây sức ép lên Trung Quốc thông qua các đồng minh thay vì chỉ tập trung vào trừng phạt", chuyên gia Chua dự báo.
Hơn nữa, với việc đảng Cộng hòa nhiều khả năng sẽ tiếp tục nắm thế đa số ở Thượng viện, bất cứ thay đổi nào về thương mại với Trung Quốc từ phía ông Biden cũng sẽ vấp phải sự phản đối ở quốc hội. "Quốc hội sẽ phản ứng với mọi đề xuất giảm thuế với hàng Trung Quốc", Foreign Policy dẫn lời chuyên gia Edward Alden của Hội đồng Quan hệ Quốc tế cho biết.
 |
| Chính sách của ông Biden được đánh giá là sẽ dễ đoán hơn. Ảnh: Getty Images. |
Điều quan trọng nữa, theo các chuyên gia, là chính sách thương mại của ông Biden sẽ dễ đoán hơn nhiều so với ông Trump. "Các thay đổi trong chính sách thương mại của ông Biden sẽ không khiến giới đầu tư hoảng hốt, vì ông sẽ không thay đổi liên xoành xoạch như ông Trump", Reuters dẫn lời bà Wendy Cutler, Phó chủ tịch Viện Chính sách Xã hội châu Á, nói.
"Thời kỳ các cố vấn của tổng thống cuống cuồng thực hiện các yêu cầu mà họ đọc được trên Twitter đã trôi qua", bà Cutler nhấn mạnh.
