Hội nghị AMMTC 14 nằm trong khuôn khổ các hội nghị, hội thảo trong năm Việt Nam là Chủ tịch ASEAN 2020, do Bộ Công an Việt Nam chủ trì, lần đầu tiên được tổ chức theo hình thức trực tuyến.
Phát biểu tại lễ khai mạc, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ, từ đầu năm 2020 đến nay, các nước thành viên ASEAN đã phải trải qua những thời khắc vô cùng khó khăn, bị đe dọa bởi đại dịch COVID-19 và những thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản bởi thiên tai, bão lũ, hạn hán gay gắt...
Những tiến bộ xã hội và thành quả kinh tế tích lũy được hàng thập kỷ có nguy cơ bị cuốn trôi và phải nhiều năm nữa để vượt qua những tổn thất này.
 |
| Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Quang Hiếu/VGP. |
“Trong bối cảnh muôn vàn khó khăn, tôi vui mừng nhận thấy bản sắc và tình đoàn kết, gắn bó, năng lực tự cường của Cộng đồng ASEAN vẫn tiếp tục được duy trì và đề cao. Với trọng trách Chủ tịch ASEAN 2020, Việt Nam đã đồng hành cùng các nước ASEAN, chủ động thích ứng, thực hiện ‘mục tiêu kép’ vừa đẩy mạnh phát triển, vừa kiểm soát hiệu quả đại dịch COVID-19”, Thủ tướng nói.
Cùng xây dựng Cộng đồng ASEAN hòa bình, ổn định và phát triển
Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37 vừa qua, lãnh đạo các nước ASEAN đã trao đổi, thống nhất nhiều biện pháp, định hướng lớn cho Cộng đồng ASEAN phát triển vững mạnh với người dân luôn ở vị trí trung tâm, hỗ trợ người dân và doanh nghiệp sớm khắc phục hậu quả dịch bệnh, ổn định đời sống, trật tự xã hội, phục hồi tăng trưởng kinh tế.
Trong đó, Cộng đồng Chính trị - An ninh là một trụ cột quan trọng để xây dựng Cộng đồng ASEAN đoàn kết, vững mạnh, phát huy vị thế và vai trò trung tâm trong các vấn đề an ninh khu vực.
Trong 5 năm đầu thực hiện Kế hoạch tổng thể Cộng đồng Chính trị - An ninh ASEAN 2025, đã có 96% dòng hành động được đưa vào thực hiện. Đây là con số ấn tượng, nhờ sự đóng góp to lớn của cơ chế Hội nghị Bộ trưởng ASEAN về phòng, chống tội phạm AMMTC, Thủ tướng bày tỏ.
Vừa chống dịch COVID-19, chúng ta lại phải đối mặt với một “kẻ thù nguy hiểm” khác, đó là tội phạm xuyên quốc gia ngày càng gia tăng với nhiều hình thức, thủ đoạn mới và tinh vi. Khi các biện pháp chống dịch, làm đình trệ hoạt động sản xuất, kinh doanh, gia tăng tỷ lệ thất nghiệp… góp phần làm phát sinh các loại tội phạm, nhất là tội phạm lợi dụng không gian mạng. Thực tế này đòi hỏi các nước ASEAN, đặc biệt là các cơ quan thực thi pháp luật cần phải tìm ra các giải pháp, phương hướng phòng, chống tội phạm trong tình hình mới.
Đánh giá cao chủ đề Hội nghị AMMTC 14 “ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng phòng, chống tội phạm xuyên quốc gia” do Bộ Công an Việt Nam đề xuất, Thủ tướng cho rằng, điều đó đã thể hiện cam kết và quyết tâm mạnh mẽ của bộ trưởng các nước ASEAN phụ trách lĩnh vực phòng, chống tội phạm xuyên quốc gia đóng góp vào duy trì môi trường hòa bình, an ninh và ổn định ở khu vực.
Năm 2020 sắp khép lại, tuy nhiên dịch bệnh và những mối đe dọa về an ninh còn tiếp diễn phức tạp.
Để xây dựng một ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng phòng, chống tội phạm xuyên quốc gia, Thủ tướng đề nghị một số ưu tiên: Một là, tiếp tục gắn kết thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 và Tuyên bố Hà Nội về Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2025, đặc biệt chú trọng xây dựng Cộng đồng Chính trị - An ninh vững mạnh, qua đó khẳng định vai trò của cơ chế Hội nghị AMMTC trong việc giải quyết các vấn đề tội phạm, góp phần duy trì hòa bình, an ninh và ổn định của khu vực.
Hai là, tăng cường xây dựng lòng tin, trao đổi thông tin cấp cao giữa cơ quan thực thi pháp luật các nước ASEAN, không để các tổ chức, cá nhân lợi dụng lãnh thổ nước này chống lại nước kia.
 |
| Thủ tướng và các đại biểu dự hội nghị. Ảnh: Quang Hiếu/VGP. |
Ba là, tiếp tục củng cố quan hệ hợp tác, tăng cường chia sẻ thông tin, kinh nghiệm giữa các nước ASEAN trong đấu tranh phòng, chống tội phạm xuyên quốc gia, nhằm đảm bảo an ninh, an toàn cho công dân ASEAN và ngăn chặn các bất ổn xã hội gây ra bởi tác động của đại dịch COVID-19.
Thách thức an ninh phi truyền thống, trong đó có tội phạm xuyên quốc gia, phải chăng là một “phép thử” sức mạnh Cộng đồng ASEAN, nhất là Cộng đồng Chính trị - An ninh, phải đoàn kết khẳng định bản lĩnh đưa con thuyền lớn ASEAN luôn vững tay lái vượt qua những cơn gió ngược, tự tin tiến lên thực hiện thành công mục tiêu Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025.
“Tôi khẳng định cam kết của Việt Nam nỗ lực hết mình cùng các nước thành viên xây dựng Cộng đồng ASEAN hòa bình, ổn định và phát triển”, Thủ tướng nhấn mạnh.
Lần thứ hai Bộ Công an đăng cai tổ chức AMMTC
Ngay sau lễ khai mạc là Phiên họp toàn thể Hội nghị AMMTC 14, do Đại tướng Tô Lâm, Bộ trưởng Bộ Công an (Trưởng AMMTC Việt Nam) chủ trì.
Tham dự phiên họp có bộ trưởng phụ trách phòng, chống tội phạm xuyên quốc gia của các nước ASEAN, tổng thư ký ASEAN, chủ tịch hội nghị những người đứng đầu ASEAN về lãnh sự và xuất nhập cảnh (DGICM). Tại phiên họp toàn thể, Việt Nam sẽ nhận bàn giao vai trò chủ trì AMMTC từ Thái Lan.
Phát biểu khai mạc Hội nghị, Bộ trưởng Công an Tô Lâm cho biết, trong bối cảnh đại dịch COVID-19 bùng phát trên toàn thế giới, việc các quốc gia phải đóng cửa biên giới đã khiến đi lại, giao thương giữa các nước trở nên ngưng trệ.
Tuy nhiên, tình hình tội phạm xuyên quốc gia không vì thế mà thuyên giảm, trái lại, các băng nhóm tội phạm đã triệt để lợi dụng không gian mạng để gia tăng các hoạt động phạm tội.
Việc giãn cách xã hội và tăng cường làm việc trực tuyến đã khiến hoạt động tội phạm sử dụng công nghệ cao gia tăng cả về số vụ, tính chất, mức độ nghiêm trọng với nhiều phương thức, thủ đoạn mới, ảnh hưởng trực tiếp đến nhiều lĩnh vực đời sống xã hội, gây khó khăn trong công tác phòng ngừa, đấu tranh.
Ngoài ra, vấn nạn tin giả, thông tin sai sự thật liên quan đến dịch bệnh, gây hoang mang trong dư luận xã hội cũng gây ảnh hưởng xấu đến tình hình an ninh trật tự.
Trước xu hướng hợp pháp hóa việc sử dụng cần sa ở các nước phương Tây, khu vực Đông Nam Á được dự báo sẽ trở thành địa bàn trung chuyển về ma túy, làm gia tăng tội phạm về ma túy, gây mất an ninh trật tự, ảnh hưởng đến sự phát triển ổn định và hòa bình của khu vực.
Đáng chú ý, một số nước trong khu vực đã phát hiện sự liên kết giữa băng nhóm tội phạm ma túy với tội phạm khủng bố. Theo đó, các nhóm khủng bố đã thông qua việc buôn bán ma túy trái phép để thu lợi nhuận, mua vũ khí thực hiện các vụ tấn công khủng bố.
 |
| Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và các đại biểu dự hội nghị. Ảnh: Quang Hiếu/VGP. |
Theo Bộ trưởng Tô Lâm, dự báo tình hình thế giới và khu vực vẫn còn diễn biến phức tạp, khó lường. Thực tế, các thách thức và mối đe dọa liên quan đến vấn đề an ninh truyền thống và an ninh phi truyền thống vẫn đang hiện hữu ở khu vực.
Hiện tại, các nước trong khu vực vẫn tiếp tục phải nỗ lực giải quyết các hậu quả do thiên tai, dịch bệnh gây ra. Trong bối cảnh đó, Bộ Công an Việt Nam cam kết tham gia tích cực và có trách nhiệm trong các khuôn khổ hợp tác của ASEAN, góp phần duy trì không gian hòa bình, ổn định để các nước tập trung khắc phục hậu quả dịch bệnh và phục hồi, Bộ trưởng Tô Lâm khẳng định.
Hội nghị AMMTC lần thứ nhất được tổ chức từ năm 1997 tại Philippines trên cơ sở Tuyên bố Manila năm 1997 về tội phạm xuyên quốc gia. Bộ Công an Việt Nam chính thức gia nhập cơ chế AMMTC từ năm 2004 và tổ chức Hội nghị AMMTC lần thứ 5 vào năm 2005.
Như vậy, năm 2020 đánh dấu lần thứ hai Bộ Công an Việt Nam đăng cai tổ chức Hội nghị AMMTC. Cùng với Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN, Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN, Hội nghị AMMTC là một trong những cơ chế hợp tác nòng cốt và bao trùm nhất về phòng, chống tội phạm xuyên quốc gia thuộc Trụ cột Chính trị-An ninh của ASEAN.
Trước đó, chiều 25/11 đã diễn ra phiên Hội nghị quan chức cấp cao ASEAN về phòng, chống tội phạm xuyên quốc gia (SOMTC) trù bị cho hội nghị AMMTC 14, do Trung tướng Nguyễn Thanh Sơn, Cục trưởng Cục Đối ngoại (Bộ Công an), Trưởng SOMTC - Việt Nam, điều hành.
