 |
Tổng thống Trump đã thất bại với khoảng cách từ hàng chục đến hàng trăm nghìn phiếu ở các bang chiến trường then chốt.
Những vụ kiện cáo buộc gian lận bầu cử của phe ông tới nay đều bị bác bỏ, mới đây nhất là tại Tòa án Tối cao. Tới 14/12, đại cử tri đoàn chính thức bỏ phiếu lựa chọn tổng thống tiếp theo của nước Mỹ.
Bởi Tổng thống Trump vẫn từ chối chấp nhận thất bại, một nhóm chính trị gia trung thành với ông đang lên kế hoạch cuối cùng thách thức kết quả bỏ phiếu của đại cử tri đoàn tại Quốc hội, theo New York Times.
Các chuyên gia hiến pháp hay thậm chí một số thành viên đảng Cộng hòa tin nỗ lực thách thức kết quả sẽ thất bại. Nhưng cuộc chiến nghị trường có khả năng nổ ra ngày 6/1/2021 sẽ gây chia rẽ sâu sắc tại Washington cũng như trong nội bộ đảng Cộng hòa.
Đây sẽ là bài thử thách không hề dễ chịu đối với lòng trung thành của các đảng viên Cộng hòa, những người trong thâm tâm kỳ vọng lá phiếu của đại cử tri đoàn sẽ đặt dấu chấm hết cho cuộc bầu cử năm nay.
Phó tổng thống Mike Pence là một trong những chính trị gia bị đặt vào thế khó xử nhất. Bi kịch của ông Pence là bị đưa vào thế phải cân bằng giữa lòng trung thành với Tổng thống Trump và nghĩa vụ theo hiến pháp cũng như tương lai chính trị của chính bản thân.
Không dễ lật ngược kết quả ở Quốc hội
Kế hoạch thách thức kết quả bỏ phiếu của đại cử tri đoàn hiện được dẫn đầu bởi Mo Brooks, Hạ nghị sĩ Cộng hòa đại diện bang Alabama.
Cùng với nhóm đồng minh ở Hạ viện, ông Brook đang cân nhắc thách thức kết quả của 5 bang Arizona, Pennsylvania, Nevada, Georgia và Wisconsin. Nhóm của ông Brooks cáo buộc đã xảy ra gian lận và bỏ phiếu không hợp lệ ở nhiều cấp độ tại 5 bang này, dù không đưa ra được bằng chứng.
 |
| Mo Brooks, Hạ nghị sĩ Cộng hòa đại diện bang Alabama, chụp hình cùng Tổng thống Trump. Ảnh: AP. |
"Theo hiến pháp, chúng ta có vai trò lớn hơn nhiều so với Tòa án Tối cao hay bất cứ thẩm phán liên bang hoặc tiểu bang nào. Điều chúng ta nói sẽ là phán quyết cuối cùng", ông Brooks tuyên bố.
Theo quy định của hiến pháp cũng như Đạo luật kiểm phiếu đại cử tri năm 1887, thách thức kết quả bỏ phiếu đại cử tri đoàn cần được nộp dưới dạng văn bản, với chữ ký của một thành viên Hạ viện và một thành viên Thượng viện.
Trên Twitter, Tổng thống Trump đã tán dương nỗ lực của ông Brooks. Tuy nhiên, ông Trump dường như chưa quá quan tâm tới chiến lược này và vẫn tập trung cho cuộc chiến pháp lý tại tòa án, các trợ lý cho biết.
Mỗi đề nghị thách thức kết quả bỏ phiếu của đại cử tri đoàn sẽ được Thượng viện và Hạ viện xem xét riêng. Chỉ khi lưỡng viện cùng nhất trí, kết quả bỏ phiếu mới có thể bị tuyên vô hiệu. Nhưng kết quả bỏ phiếu của đại cử tri đoàn chưa từng bị Quốc hội hủy bỏ kể từ thế kỷ 19.
Số lượng không nhỏ Thượng nghị sĩ Cộng hòa, gồm Patrick Toomey, Susan Collins, Lisa Murkowski và Mitt Romney, đã tẩy chay ý tưởng đảo ngược kết quả bỏ phiếu tại Quốc hội.
Trong bối cảnh đảng Dân chủ sẽ nắm đa số ở Hạ viện và có ít nhất 48/100 ghế ở Thượng viện, khả năng lưỡng viện nhất trí hủy bỏ kết quả bỏ phiếu của đại cử tri đoàn gần như là không thể.
Hậu quả lâu dài
"Cuộc họp ngày 6/1 sẽ xác nhận (kết quả bỏ phiếu đại cử tri đoàn) bất kể có bao nhiêu phản đối được nộp đi chăng nữa, chúng sẽ không ảnh hưởng tới kết quả của tiến trình dân chủ", Edward Foley, giáo sư luật hiến pháp của Đại học bang Ohio, nhận định.
Tuy nhiên, ông Foley nhấn mạnh cuộc họp có thể để lại nhiều hệ quả cho những năm tiếp theo.
Trường hợp có dù chỉ một thượng nghị sĩ Cộng hòa tham gia nỗ lực thách thức kết quả, 4 năm nhiệm kỳ tổng thống của ông Biden sẽ chìm trong không khí đối đầu và chia rẽ đảng phái.
Nhưng nếu ngược lại, đó sẽ là thông điệp cho toàn bộ đất nước, rằng dù ông Trump có gây bối rối tới mức nào, đảng Cộng hòa vẫn tin tưởng vào quy trình bầu cử và đến cuối cùng đã thừa nhận chiến thắng của ông Biden.
 |
| Tổng thống Trump tuyên bố thất vọng với Tòa án Tối cao vì từ chối đơn kiện của bang Texas. Ảnh: Fox News. |
Ông Brooks không phải nghị sĩ đầu tiên tìm cách thách thức kết quả bỏ phiếu đại cử tri đoàn. Phe Dân chủ tại Hạ viện cũng theo đuổi những nỗ lực tương tự năm 2001, 2005 và 2017. Nhưng đó đều là những hành động sau khi ứng viên đảng của họ đã thừa nhận thất bại.
Khác biệt lớn nhất là hiện nay Tổng thống Trump kiên quyết không chấp nhận thất bại. Nếu cuộc chiến thực sự nổ ra vào ngày 6/1/2021 ở Quốc hội, ông Trump có thể đẩy không ít đảng viên Cộng hòa vào tình thế phải đưa ra lựa chọn khó khăn. Nhiều chính trị gia Cộng hòa lo sợ bị cử tri trừng phạt nếu không tiếp tục chiến đấu.
Phó tổng thống Mike Pence là người khó xử nhất. Ông Pence đang cân nhắc khả năng tranh cử vào năm 2024. Với tư cách chủ tịch Thượng viện, phó tổng thống có trách nhiệm mở phong bì, kiểm đếm và công bố kết quả bỏ phiếu của đại cử tri đoàn.
Dù kịch bản nào xảy ra, ông Pence cũng sẽ phải tìm cách cân bằng, giữa một bên là sự tin tưởng của Tổng thống Trump, bên kia là nghĩa vụ tuân thủ luật lệ.
"Vai trò của phó tổng thống trong quá trình chuyển giao là điều ít người quan tâm, nhưng với Donald Trump, giờ chúng ta phải cân nhắc mọi trường hợp", Gregory B. Craig, cố vấn Nhà Trắng dưới thời Obama, nói.
Từ sau đêm 3/11, ông Pence đã phát đi những thông điệp có phần trái ngược về giới hạn những gì ông sẽ làm để hỗ trợ Tổng thống Trump.
Ban đầu, ông Pence đã từ chối yêu cầu ủng hộ cáo buộc gian lận bầu cử. Tuy nhiên gần đây, ông Pence lại công khai ca ngợi đơn kiện của tổng chưởng lý bang Texas đối với 5 bang chiến trường.
Những người sẽ ủng hộ ông Trump
Phe Dân chủ khẳng định họ tự tin trước quy trình xác nhận kết quả tại Quốc hội. Tuy nhiên, đội ngũ của ông Biden đang phối hợp với lãnh đạo đảng Dân chủ ở lưỡng viện để chuẩn bị cho kịch bản kiến nghị thách thức kết quả được các thượng nghị sĩ Cộng hòa ủng hộ.
Những ngày qua, nhóm của ông Brooks đang đẩy mạnh huy động sự ủng hộ. Tuần trước, chính trị gia bang Alabama đã gặp gỡ một số thượng nghị sĩ như Mike Lee của Utah hay một nhóm các nghị sĩ bảo thủ có tên House Freedom Caucus.
 |
| Thượng nghị sĩ Wisconsin Ron Johnson (phải) và Thượng nghị sĩ Kentucky Rand Paul (trái). Ảnh: AP. |
"Mục tiêu hàng đầu của tôi là sửa chữa hệ thống bầu cử đầy rẫy sai sót của nước Mỹ. Phần thưởng từ mục tiêu đó có thể là Donald Trump chính thức chiến thắng kết quả bỏ phiếu của đại cử tri đoàn. Tôi tin ông ấy thực sự đã chiến thắng nếu chúng ta chỉ đếm phiếu bầu hợp lệ của công dân Mỹ và loại bỏ tất cả phiếu bất hợp pháp", ông Brooks nói.
Mặc dù hiện chưa thượng nghị sĩ nào công khai tuyên bố ủng hộ thách thức kết quả bỏ phiếu của đại cử tri đoàn, một số đồng minh của ông Trump tại Thượng viện như Thượng nghị sĩ Wisconsin Ron Johnson và Thượng nghị sĩ Kentucky Rand Paul đã bắn tín hiệu sẵn sàng tham gia nỗ lực lật ngược kết quả bầu cử.
Quy mô liên minh chính trị mà ông Brooks có thể huy động hiện vẫn chưa rõ. Hơn 60% hạ nghị sĩ Cộng hòa, gồm hai lãnh đạo đảng Cộng hòa ở Hạ viện, đã ủng hộ đơn kiện Texas gửi tới Tòa án Tối cao.
Nhưng ký đơn thách thức kết quả bỏ phiếu đại cử tri đoàn lại là câu chuyện hoàn toàn khác.
Một số hạ nghị sĩ Cộng hòa như Scott Perry của Pennsylvania và Matt Gaetz của Florida cũng đánh tiếng ủng hộ hành động tại Quốc hội. Ông Brooks cho biết đã thảo luận với nhiều nghị sĩ khác quan tâm tới nỗ lực thách thức kết quả bỏ phiếu.
Trong khi đó, hai Thượng nghị sĩ Ron Johnson và Rand Paul cho biết sẽ đợi kết quả các vụ kiện tại tòa án.
