Lễ trao giải thưởng điện ảnh của Viện hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh nước Mỹ (AMPAS), hay còn được gọi là Oscar, lần thứ 89 đã khép lại trong sự bàng hoàng của khán giả trên toàn thế giới. Warren Beatty và Faye Dunaway gọi tên La La Land cho giải Phim truyện xuất sắc, nhưng thực tế giải thưởng thuộc về Moonlight.
Trong gần ba phút, người ta nghĩ rằng tác phẩm ca vũ nhạc của đạo diễn Damien Chazelle đã khép lại một đêm thắng lợi bằng tượng vàng thứ bảy, đúng như dự đoán của số đông giới truyền thông trước sự kiện.
Sự cố đọc nhầm giải vô tiền khoáng hậu trong lịch sử
Mọi chuyện trước đó diễn ra khá suôn sẻ: MC Jimmy Kimmel làm tốt nhiệm vụ dẫn dắt đêm trao giải. Tranh cãi #OscarsSoWhite tạm lắng xuống khi Mahershala Ali của Moonlight và Viola Davis của Fences được lần lượt trao giải Nam và Nữ diễn viên phụ xuất sắc.
Ba cá nhân xuất chúng trong mùa giải thưởng điện ảnh 2016-17 là Barry Jenkins, Kenneth Lonergan và Damien Chazelle lần lượt có giải Kịch bản chuyển thể (Moonlight) Kịch bản gốc (Manchester by the Sea) và Đạo diễn xuất sắc (La La Land).
Hay người nhân viên hòa âm Kevin O'Connell rốt cuộc đã có được tượng vàng đầu tiên trong sự nghiệp sau 20 lần trước đề cử luôn thất bại với bộ phim chiến tranh Hacksaw Ridge, và có một bài phát biểu cảm động tri ân mẹ mình.
Nhưng rồi ở giây phút quan trọng nhất, sai lầm đã xảy ra và khiến tất cả quên đi tất cả mọi điều tốt đẹp diễn ra suốt hơn ba tiếng trước đó.
 |
| Có lẽ không ngôi sao nào có mặt tại nhà hát Dolby vào tối 26/2 có thể tưởng tượng ra đoạn kết bi hài, kịch tính của lễ trao giải Oscar lần thứ 89. Ảnh: AP. |
Trên thực tế, sai sót đọc nhầm tên người nhận giải từng xảy ra tại Oscar. Năm 1933, Will Rogers mở tấm phong bì Đạo diễn xuất sắc và nói: “Hãy lên sân khấu đi, Frank” và Frank Capra của Lady for a Day đã đứng dậy khỏi chỗ ngồi của mình, tiến lên bục vinh quang. Để rồi ông nhận ra người nhận giải hóa ra là Frank Lloyd của Cavalcade.
Hay như năm 1964, Sammy Davis Jr. có nhiệm vụ công bố hai giải thưởng âm nhạc, đã đọc nhầm phong bì và gọi tên chiến thắng một người thậm chí còn không có đề cử. Nhưng chắc chắn, cả hai sự cố không thể so sánh với điều xảy ra trong tối 26/2 tại nhà hát Dolby, bởi đây là giải thưởng quan trọng nhất tại mỗi lễ trao giải Oscar.
Ngay sau sự kiện, giới truyền thông xác định rằng một nhân viên của công ty kiểm toán hàng đầu PriceWaterhouseCoopers đã đưa nhầm phong bì hạng mục Nữ diễn viên chính xuất sắc cho Warren Beatty. Đó là nơi Emma Stone mới được Leonardo DiCaprio xướng tên chỉ một vài phút trước đó.
Theo thông lệ, PWC luôn in ra hai bộ phong bì ghi tên người chiến thắng nhằm đối chiếu và dự phòng trong trường hợp có sai sót ở sau cánh gà. Chỉ có điều, “sai sót con người” - điều mà người đứng đầu PWC mô tả - lại xảy đến đúng từ thứ lẽ ra dùng để ngăn ngừa sai sót.
Khi Beatty mở tấm phong bì ra, ông biết có điều gì đó không đúng bởi nội dung của nó có ghi tên Emma Stone. Tài tử đưa nó cho người bạn diễn trong Bonnie & Clyde để kiểm tra lại, nhưng Dunaway lại lập tức xướng tên La La Land, khiến toàn bộ ê-kíp tác phẩm ca vũ nhạc kéo lên sân khấu.
 |
| Jordan Horowitz, nhà sản xuất của La La Land, được ngợi khen khi anh đã rất nhanh trí và lịch sự đính chính giải thưởng Phim truyện xuất sắc thuộc về Moonlight. Ảnh: AP. |
Không phải ai cũng có thể đưa ra cách xử lý lịch sự đầy nhanh chóng như Jordan Horowitz - một trong ba nhà sản xuất của La La Land. Anh bình tĩnh giành lấy micro để thông báo rằng Moonlight mới là tác phẩm được Viện hàn lâm lựa chọn, đồng thời cho biết “đó không phải là trò đùa”.
Tình huống không ai mong muốn ấy khiến người ta chẳng nhớ nhiều tới bài phát biểu ngay sau đó của Barry Jenkins - tác giả Moonlight, cũng như sự kỳ diệu của chiến thắng dành cho tác phẩm độc lập mang đề tài đồng tình, sắc tộc.
Chiến thắng đi ngược lại lịch sử, dự đoán của Moonlight
Tính từ năm 1976, Moonlight là bộ phim có kinh phí sản xuất thấp nhất từng lên ngôi tại Oscar khi ngân sách dành cho tác phẩm quay trong vòng ba tuần chỉ là 1,5 triệu USD.
Nó cũng đạt doanh thu thấp nhất trong số 9 phim tranh tài năm nay với chỉ 22,3 triệu USD nội địa. Con số đó nhiều hơn duy nhất một tác phẩm khác từng giành giải Phim truyện xuất sắc trong lịch sử là The Hurt Locker (14,7 triệu USD nội địa tại thời điểm chiến thắng đầu năm 2010).
 |
| Việc Moonlight thắng La La Land đi ngược lại dự đoán của số đông giới truyền thông, người hâm mộ. Ảnh: A24 |
Chiến thắng của Moonlight chắc chắn sẽ khiến nhiều chuyên gia quan sát giải thưởng Oscar phải đau đầu trong việc dự đoán kết quả các năm tiếp theo. La La Land đã thắng giải Quả cầu vàng (Thể loại hài hoặc ca vũ nhạc), Critics’ Choice, BAFTA, DGA (Hiệp hội Đạo diễn Mỹ), PGA (Hiệp hội Sản xuất phim Mỹ) trước khi có mặt tại nhà hát Dolby.
Còn Moonlight thì chỉ có giải Quả cầu vàng (Thể loại chính kịch), Tinh thần Độc lập (được trao một đêm trước Oscar) cùng một vài giải thưởng từ các hiệp hội phê bình phim nước Mỹ.
Trong lịch sử 22 năm cùng nhau tồn tại của PGA, DGA và SAG (Hiệp hội Diễn viên Mỹ), chỉ duy nhất có Braveheart là không nắm trong tay giải thưởng tiền Oscar quan trọng nào nhưng sau đó vẫn lên ngôi. Moonlight chính là cái tên thứ hai làm được điều đó.
Từng có một chút hoài nghi khi SAG thậm chí còn không trao đề cử Dàn diễn viên xuất sắc cho La La Land. Họ hoàn toàn có lý khi tác phẩm ca vũ nhạc chủ yếu dựa vào Ryan Gosling và Emma Stone, còn những John Legend, Rosemarie DeWitt hay J.K. Simmons khá mờ nhạt. Nhưng tại đây, Moonlight có đề cử để rồi chịu thua một tác phẩm có nhiều diễn viên da màu khác là Hidden Figures.
Trong hơn hai thập kỷ qua, cũng chỉ duy nhất có Braveheart là không nhận được đề cử Dàn diễn viên xuất sắc rồi sau đó giành tượng vàng Phim truyện xuất sắc của Oscar. Rốt cuộc, La La Land đã không thể tái lặp thành tích đó.
Có thể số lượng diễn viên đông đảo, chiếm tới 1/6 tổng số thành viên Viện hàn lâm, không thực sự mặn mà với La La Land. Một điềm xấu khác dành cho tác phẩm ca vũ nhạc từ đầu chương trình là việc bộ phim thua đến một nửa số đề cử nhận được năm nay, trong đó có cả các hạng mục về âm thanh vốn thường được trao cho phim ca vũ nhạc.
Lúc này, luật “lá phiếu ưu tiên” được áp dụng cho hạng mục Phim truyện xuất sắc lại được nhắc tới. Không chỉ chọn một tác phẩm, thành viên của Viện hàn lâm phải xếp hạng 5 bộ phim hay nhất theo ý kiến của mình. Do đó, một phim giành nhiều vị trí thứ hai hoặc thứ ba có thể thắng một phim có nhiều vị trí số một nhưng đồng thời còn bị xếp ở vị trí cuối.
 |
| Khoảnh khắc đạo diễn Barry Jenkins cầm trên tay tượng vàng mà vẫn không tin nổi vào điều vừa xảy ra. Ảnh: AP. |
Ngay cả khi tính đến điều này, chiến thắng của Moonlight vẫn là cực kỳ bất ngờ bởi PGA - giải thưởng của Hiệp hội Sản xuất phim Mỹ - là sự kiện tiền Oscar duy nhất áp dụng cách bỏ phiếu ấy và đã gọi tên La La Land.
Nó hiện được so sánh với việc Crash vượt qua Brokeback Mountain tại lễ trao giải gây tranh cãi (dĩ nhiên là không nhiều như hiện tại) vào năm 2006.
Nhưng sự cố đọc nhầm giải khiến những người hâm mộ La La Land có thể cảm thấy tổn thương, quên mất rằng bộ phim đã có 6 giải thưởng khác. Còn ê-kíp Moonlight cũng chẳng thể ăn mừng giây phút kỳ diệu trong tư thế thoải mái, trọn vẹn nhất.
Hollywood luôn yêu thích những bộ phim về Hollywood, như La La Land. Nhưng chiến thắng của Moonlight cho thấy họ cũng trân trọng sự thấu cảm, điều mà nước Mỹ đang cần hơn bao giờ hết trong bối cảnh chính trị rối ren, phức tạp và chia rẽ. Chỉ có điều, tiếng nói thời sự của họ lại được thông báo theo cái cách mà chẳng ai mong muốn.
