Có bao nhiêu người Việt yêu nhạc từ thập niên 60 đã say mê Histoire d'un amour của Dalida kể từ khi nhạc sĩ Anh Bằng (1926-2015) viết lời việt cho ca khúc này và đặt tựa là Chuyện tình yêu?
Chỉ biết rằng đầu thập niên 1960, Histoire d'un amour được người yêu nhạc miền Nam Việt Nam chào đón vì giọng hát tuyệt đẹp của Dalida, vì điệu boléro da diết và cũng vì muốn "đối trọng" với văn hóa Mỹ đang du nhập vào Sài Gòn.
 |
| Nét đẹp và giọng ca Dalida "thôi miên" người yêu nhạc thập niên 1960. |
Từ hoa hậu Ai Cập đến ca sĩ phương Tây
Tên thật là Yolanda Cristina Gigliotti, Dalida sinh năm 1933 trong một gia đình người Ý định cư ở Cairo (Ai Cập), mất năm 1987 tại Paris (Pháp).
Bà là ca sĩ, diễn viên có thể hát và diễn xuất bằng 11 thứ tiếng (Ý, Pháp, phương ngôn Ai Cập, phương ngôn Lebanon, Hebrew, Anh, Tây Ban Nha, Đức, Hà Lan, Hy Lạp và Nhật Bản).
Nhận danh hiệu hoa hậu Ai Cập năm 21 tuổi (1954), Dalida đến Paris tìm cơ hội trong điện ảnh nhưng lại chuyển sang âm nhạc.
Năm 1956, sau hai đĩa 45 vòng đầu tay Madona và La Violeterra, Dalida thu âm ca khúc Bambino chỉ trong 1 đêm và nhận đĩa vàng đầu tiên nhờ nửa triệu đĩa bán ra. Bambino được phát liên tục trên sóng của Europe 1 và đứng đầu bảng xếp hạng trong 31 tuần.
Thật ra, Bambino không phải là ca khúc Pháp "chính hiệu" mà được Jacques Larue viết lời Pháp từ bài hát Napoli Guaglione. Qua giọng hát Dalida với cách phát âm vần r rất đặc trưng, Bambino đến miền Nam Việt Nam vào cuối thập niên 1950.
Sau khi Tô Huyền Vân đặt lời Việt cho Bambino và lấy tựa là Mối tình đầu, nữ ca sĩ xinh đẹp Trúc Mai thường thể hiện ca khúc này tại phòng trà Hòa Bình (gần chợ Bến Thành). Đến nay, dù có nhiều lời Việt khác nhau, dân sành điệu vẫn mê Bambino do Dalida thể hiện.
Năm 1958, Dalida nhận giải Oscar của đài phát thanh Monte-Carlo (Pháp) và tiếp tục thành công với Histoire d'un amour (1958), Petit Gonzalez (1962), La danse de Zorba (1965).
Histoire d'un amour được Francis Blanche viết lời Pháp dựa vào ca khúc tiếng Tây Ban Nha Historia de un amor của nhạc sĩ Panama Carlos Eleta Almaran. Ngày nay, khán giả trẻ yêu thích bài hát này qua giọng ca Bằng Kiều.
Năm 1973, Dalida song ca với nam diễn viên Alain Delon bài Paroles paroles. Chỉ trong vài tuần, ca khúc này leo lên đầu bảng xếp hạng ở Pháp, châu Âu và Nhật Bản.
Cũng trong năm 1973, Dalida phát hành album thứ sáu Julien. Hai năm sau, Il venait d'avoir 18 ans (Chàng mới vừa 18 tuổi) - ca khúc thứ năm của album và cũng là hoài niệm về mối tình giữa Dalida năm 34 tuổi với một sinh viên Ý nhỏ hơn 16 tuổi - mang lại cho Dalida giải thưởng của Viện đĩa nhạc Pháp.
Đĩa đơn 45 vòng với mặt A là Laissez-moi danser (Monday, Tuesday) và mặt B là Comme toi được Dalida phát hành năm 1979 và trở thành một trong những đĩa nhạc ăn khách nhất.
 |
| Dalida được người yêu nhạc Pháp tôn vinh. |
"Hãy tha thứ cho tôi!"
Không thể làm dịu những sang chấn tâm lý trong đời tư bằng những ca khúc hạnh phúc mà mình cố gắng thể hiện trước công chúng, Dalida tự tử bằng thuốc ngủ tại nhà riêng ở khu Montmartre (Paris) vào năm 1987, hưởng dương 54 tuổi.
Ngoài hai bức thư viết cho em ruột Orlando và bạn trai François Naudy, Dalida để lại một lời nhắn cho người hâm mộ: "Hãy tha thứ cho tôi! Cuộc sống đối với tôi là không thể chịu nổi!".
Trong suốt sự nghiệp, Dalida đã thể hiện khoảng 2.000 ca khúc với hơn 170 triệu đĩa bán ra, nhận 70 đĩa vàng, 1 đĩa bạch kim (1964) và 1 đĩa kim cương (1981).
Theo khảo sát 2001 của Viện nghiên cứu dư luận Pháp (IFOP), Dalida là một trong bốn nghệ sĩ Pháp "làm nên thế kỷ 20". Ba người còn lại là nam diễn viên Jean Gabin (1904-1976), nam ca sĩ Johnny Hallyday và nữ ca sĩ Édith Piaf (1915-1963).
Năm 2005, Dalida là một trong 5 nữ nghệ sĩ Pháp được đài truyền hình France 2 Télévision xếp vào danh sách 100 người Pháp nổi tiếng nhất mọi thời đại.
Thành phố Paris lấy tên Dalida đặt cho một quảng trường gần nhà bà. Năm 2007, nhân kỷ niệm 20 năm ngày mất của Dalida, tòa thị chính Paris tổ chức triển lãm vinh danh Dalida, người từ lâu được xem là một trong những gương mặt đại diện của thủ đô.
