CZ - biểu tượng của tinh thần cạnh tranh (P.2)

(Zing) - Sau những năm tháng huy hoàng, CZ đã phải đương đầu với nhiều khó khăn và kết thúc công cuộc chinh phục thế giới môtô của mình vào năm 1997.

>> CZ - biểu tượng của tinh thần cạnh tranh (P.1)

Dòng xe motorcross đơn giản mà tin cậy

Những mẫu xe motorcross thập kỷ 60 nổi bật với nhiều đặc điểm kỹ thuật đơn giản nhưng đáng tin cậy như động cơ hai thì có mô men xoắn lớn. Những chiếc motorcross đầu tiên của CZ được trang bị ống xả lớn thay cho ống xả truyền thống kiểu thẳng. Nhờ motorcross, CZ đã giành chiến thắng trong giải vô địch thế giới năm 1964, 1968 và 1969 cùng tay đua Joel Robert. Ngoài ra, CZ còn đứng trên bục vinh quang trong Giải vô địch thế giới năm 1965 với chiếc motorcross 250 cc do Viktor Arbekov cầm lái và mùa giải năm 1966, 1967, 1968 nhờ Paul Friedrichs trên chiếc motorcross 500 cc. Model 250 năm 1966 thật mạnh mẽ cùng động cơ hai thì đơn giản mà đáng tin cậy có công suất 25 mã lực và hộp số 4 cấp. Ống xả đôi nhằm giảm thiểu ảnh hưởng khi động cơ bị biến dạng. Trong khi đó, phiên bản 250 năm 1971 lại sở hữu bình xăng làm bằng sợi thủy tinh và ống xả đơn.

CZ 250 sản xuất năm 1966 trông thật mạnh mẽ.

CZ 250 sản xuất năm 1971 với ống xả đơn.

Trong suốt thời kỳ này, CZ motorcross được cải tiến đáng kể nhưng vẫn giữ nguyên bản chất và độ tin cậy. Điển hình là motorcross 250 và 400 xuất hiện giữa thập kỷ ’70 với bình xăng hình vuông bằng nhôm nguyên chất được cố định bởi một chiếc đai da. Tuy nhiên, cuộc khủng hoảng của nền kinh tế xã hội chủ nghĩa vào cuối những năm 1970 đã khiến quá trình sản xuất bị đình trệ. Kết quả là đến những năm 1980,hàng loạt sản phẩm motorcross của CZ trở nên lỗi thời so với những “đồng nghiệp” đến từ Nhật Bản.

CZ 400 giữa thập kỷ 70 với thiết kế bình xăng vuông.

Vào năm 1976, nguyên mẫu bốn thì 250/500 ra đời kèm hộp trục có nguồn gốc từ model hai thì trong khi xi-lanh OHC hoạt động nhờ hệ thống bánh răng dạng trục và nón. Thêm vào đó còn có một số bộ phận thử nghiệm như bộ giảm sốc do các kỹ sư của CZ tự thiết kế. Tuy nhiên thật đáng tiếc là chiếc xe này chưa bao giờ thực sự có cơ hội chạy trên đường đua.

CZ 250/500 với động cơ 4 thì.

Cuộc cạnh tranh với các nhà máy của Nhật Bản trong suốt nửa cuối những năm 1970 ngày càng trở nên khốc liệt hơn đối với CZ khi những tay lái hàng đầu bỏ hãng này để đầu quân cho người Nhật. Tuy nhiên, khác với motorcorss, những chiếc mô tô thông thường có khả năng cạnh tranh rất cao về mặt kỹ thuật. Trong số những sản phẩm này có Typ 511 125cc ra đời năm 1982 công suất 34 mã lực và Typ 981 250cc công suất 42 mã lực. Cả hai chiếc xe này đều ứng dụng thiết bị làm mát bằng dung dịch rất hiện đại, nhỏ gọn, bộ chế hòa khí Mikuni, hệ thống giảm xóc sau và mang phong cách Honda Pro-Link. Mặc dù vậy, toàn bộ nỗ lực đó của CZ vẫn là quá muộn.

CZ Typ 511 125cc sản xuất năm 1982.

Tuy nhiên, vào năm 1989, sau một thời gian im hơi lặng tiếng, CZ đã cố gắng lật ngược lại tình thế khi giới thiệu hai mẫu mô tô mới toanh Typ 519 125 cc và Typ 520 250 cc với thiết bị làm mát bằng dung dịch và van trên ống xả. Đáng tiếc thay, chúng vẫn đứng sau các sản phẩm của Nhật như 125 series cỡ nhỏ và nguyên mẫu 250. Có thể nói, Typ 519 125 cc và Typ 520 250 cc là hai thành viên cuối cùng của dòng xe motorcross mang nhãn hiệu CZ.

CZ Typ 519 125 cc mới toanh.

CZ Typ 520 250 cc được xem là quân cờ lật ngược tình thế của CZ.

Sự suy thoái và cái kết của quá trình sản xuất

Trong những năm 80, dây chuyền sản xuất series môtô thông thường trở nên cực kỳ lạc hậu. Mẫu 250 xi-lanh kép được độ thành phiên bản 350 cc mới nhưng cuối cùng cũng chẳng có gì thay đổi. Giai đoạn giữa năm 70 và 80 đã chứng kiến những nỗ lực của CZ nhằm sản xuất ra loại xe dùng động cơ 4 thì mới. Thêm vào đó, đây cũng là thời điểm ra đời hai mẫu xe 350 xi-lanh kép và 250 xi-lanh đơn với thiết kế khá hiện đại so với thời bấy giờ. Tuy nhiên, chúng cũng chỉ dừng lại ở mức nguyên mẫu chứ chưa bao giờ được chế tạo thành phẩm.

CZ 250 cc xi-lanh kép.

CZ 350 cc cải tiến.

Phiên bản bốn thì hoàn toàn mới.

Năm 1991, CZ đã ký một bản thỏa thuận với Cagiva nhằm sản xuất dòng môtô CZ và Jawa kết hợp. Bản thỏa thuận này là cơ hội hiếm có cho CZ công bố một dự án chưa từng đi vào hoạt động trước đây với mục tiêu tạo ra loại động cơ 180-200 cc, 4 thì, SOHC và ứng dụng được cho chiếc Cagiva Blues. Ba mẫu xe được trang bị loại động cơ này là nguyên mẫu phỏng theo Cagiva, Typ 487.6 CZ 180 gần giống 180 hai thì và Bagpiper 180 đi kèm hệ thống giảm xóc. Cả ba loại xe này chỉ được sản xuất dưới dạng nguyên mẫu với động cơ 400 cc xi-lanh đơn 4 van.

Phiên bản 125/175 cc hai thì cũ được cải tiến ở rất nhiều chi tiết như đề điện và kiểu dáng. Thậm chí, chiếc xế nổ này còn có cả phiên bản enduro. Từ năm 1994, công ty Moto Yuropa chỉ sản xuất CZ 180 trong một thời gian ngắn (có lẽ đến năm 1966). Không dừng lại ở đó, Moto Yuropa cũng giới thiệu phiên bản 125 enduro bốn thì dưới dạng nguyên mẫu.

CZ 125/175 cc cải tiến.

Sau bản thỏa thuận với Cagiva, hãng CZ tiếp tục trình làng một thành viên mới mang tên Cagiva Roadster 521. Mặc dù được sản xuất tại Cộng hòa Séc, Roadster 521 lại là một chiếc Cagiva thực thụ từ tên gọi đến động cơ. Chỉ có một vài thành phần như bộ phanh có nguồn gốc từ Séc. Tuy nhiên, chiếc mô tô này đã thất bại tại thị trường Italia vì nó quá rẻ và tẻ nhạt. Sau đó, phiên bản 200 cc với động cơ CZ bốn thì xuất hiện nhưng chưa bao giờ đi vào sản xuất chính thức. Ngoài ra, CZ còn giới thiệu với công chúng động cơ Torete 125 Pentamoto làm mát bằng dung dịch được ứng dụng cho một loại xe mới. Tuy nhiên, thất bại một lần nữa lại tìm đến với chiếc xe này.

Thành viên mới của Cagiva Roadster 512

Phiên bản 200 cc sở hữu động cơ CZ.

Phiên bản ứng dụng động cơ Torete 125 Pentamoto của CZ.

Bản thỏa thuận với Cagiva kết thúc vào năm 1997 do cuộc khủng hoảng tài chính trầm trọng ảnh hưởng đến các nhãn hiệu của Italia. Dây chuyền sản xuất môtô của CZ bị thay thế hoàn toàn bởi dây chuyền sản xuất hộp số cho hãng Skoda Felicia. Trong tương lai, CZ sẽ vẫn được nhắc đến như một ví dụ điển hình cho tinh thần cạnh tranh của dòng môtô châu Âu đồng thời là tiền thân của các nhãn hiệu Nhật Bản trong công nghệ sản xuất motorcross. Nói cách khác, trong những sản phẩm motorcross Nhật Bản luôn phảng phất linh hồn của CZ.

Minh Tuyết

Theo Bưu điện Việt Nam