Ai, cái gì, khi nào - Những tri kỷ bí mật nhất lịch sử là dự án sách quy tụ hơn 60 cây viết - họa sĩ minh họa để làm nổi bật những sự kiện lịch sử, những thông tin tiểu sử hiếm có khó tìm về những cá nhân lặng lẽ đồng hành cùng những nhân vật huyền thoại trong các lĩnh vực: Nghệ thuật, chính trị, khoa học, công nghệ...
 |
| Chuyện tình huyền thoại của Vera và Nabokov. Ảnh tư liệu. |
Kiên nhẫn, bao dung và tin tưởng
Nếu không có Vera, liệu ta có còn được đọc cuốn tiểu thuyết kinh điển Lolita, khi mà Nabokov đã cố ném bản thảo vào đống lửa?
Chuyện tình của Nabokov và Vera đã trở thành huyền thoại, “họ tận hiến cho nhau trọn vẹn”. Ngay từ lần đầu gặp gỡ, trên cây cầu Berlin, nàng đeo mạng che bằng xa-tanh và trích đọc cho chàng thơ do chính chàng sáng tác, Nabokov đã cảm thấy Vera là định mệnh của đời mình.
Suốt 54 năm tiếp theo, nhà văn hầu như chẳng phút nào rời xa người phụ nữ thông minh, thanh nhã và khiêm nhường đã trở thành bà Nabokov.
Vera giữ rất nhiều vai trò trong cuộc đời Nabokov: thư ký, biên dịch, đại diện giao dịch, trợ giảng, quản lý bản quyền, tài xế, đối thủ chơi trò ghép chữ Scrabble, và bạn cùng đi bắt bướm.
Vera có lòng tin không thể lay chuyển vào tài năng của Nabokov, bà cảm thấy vinh dự được dành trọn cuộc đời phục vụ cho sự nghiệp nghệ thuật của chồng, giúp ông nổi lên như một đại văn hào của thời đại. Với trí tuệ sắc bén, khả năng cảm thụ mỹ thuật, trí nhớ siêu việt, cộng thêm tài sử dụng nhiều ngôn ngữ, bà hoàn toàn phù hợp với vai trò ấy.
Mối tình tri kỷ của Vera đối với Nabokov là một phần vô cùng quan trọng, giúp Nabokov trở thành một đại văn hào của thế giới. Để tri ân người tình trọn đời của mình, trang lời đề tặng trong mọi cuốn tiểu thuyết của Nabokov đều có dòng chữ: “Gửi tới Vera”.
Đã nhiều thập kỷ, thậm chí nhiều thế kỷ ngăn cách ta và những con người vĩ đại này, nhưng ta vẫn sẽ cảm nhận được những mối gắn kết con người như vậy, với sự khích lệ, tin tưởng, truyền cảm hứng.
Những câu chuyện trong cuốn sách Ai, cái gì, khi nào - Những tri kỷ bí mật nhất lịch sử sẽ thúc đẩy ta tìm kiếm tri kỷ của đời mình, hoặc cho ta động lực để trở thành tri kỷ bền bỉ của ai đó. Bí ẩn trong mối quan hệ của con người, chính nằm ở chỗ đó.
 |
| Mỗi câu chuyện đều được minh họa bằng một bức tranh màu khổ lớn, sắc nét, sinh động. Ảnh chụp sách. |
Hướng dẫn, hỗ trợ và đồng hành
Ngày 13/5/1890 Wilbur Wright viết cho Octave Chanute, một kỹ sư và doanh nhân có tiếng, hơn Wright 35 tuổi: “Suốt nhiều năm, tôi đã muộn phiền vì niềm tin rằng con người không thể bay. Căn bệnh ấy ngày càng trầm kha và tôi cảm thấy rằng nó sẽ làm tôi hao tổn một khoản tiền lớn, thậm chí có thể là tính mạng”.
Đây là khởi đầu cuộc trao đổi gồm hàng trăm bức thư trải dài suốt 10 năm trời - một nguồn tài liệu và chứng cớ vô cùng quý báu về hợp tác sáng tạo.
Chantute đã hỗ trợ anh em Wright bằng cách cho phép họ sử dụng nghiên cứu của mình, tới sự các buổi thử nghiệm của họ và cổ vũ thành công của họ, với niềm tin rằng các chuyến bay thời hiện đại không thể là thành tựu của cá nhân, mà phải là công sức của nhiều người.
Đồng thời, ông luôn trợ giúp tài chính khi họ cần với tấm lòng vô cùng hào phóng. Ông thực sự đã chấp cánh cho anh em nhà Wright bay cao, bay xa trong hành trình chế tạo ra máy bay, một thành tựu vĩ đại của loài người.
Cách cô giáo Anne Sullivan Macy đã chỉ dẫn, đồng hành và trở thành người bạn suốt đời của cô bé mù Hellen Keller cũng là câu chuyện đã khiến hàng triệu người trên thế giới cảm động.
Hellen, 6 tuổi là một cô bé mù câm điếc, tính cách hoang dã, thường hay giật đồ từ đĩa ăn của người khác, rồi đùng đùng nổi cơn ăn vạ, đòi bằng được thứ mình muốn.
Sullivan năm ấy mới 21 tuổi, không thể tưởng tượng rằng công việc dạy học đầu tiên của cô lại kéo dài suốt cả cuộc đời, và đứa học trò ngỗ ngược ấy lại trở thành một nhà văn, nhà hoạt động có tầm ảnh hưởng, và còn là bạn tri kỷ với Sullivan cho tận khi qua đời 49 năm sau đó.
Anne Sullivan là một cô gái đầy nghị lực đã trải qua một tuổi thơ dữ dội, có thể thấu hiểu được những ý nghĩa tinh tế và sâu kín của đời sống. Cô đã dùng sự nhạy cảm, tình yêu thương và trải nghiệm của mình để hướng dẫn Helen giúp cô bé tìm được ánh sáng soi đường cho cuộc sống của mình.
Nhờ có Anne, Helen đã trở thành người khiếm thị đầu tiên tốt nghiệp ngành nghệ thuật trên đất Mỹ. Cô đã sống một cuộc đời ý nghĩa, đầy chia sẻ và ngập tràn cảm hứng.
 |
| Sách Ai, cái gì, khi nào - Những tri kỉ bí mật nhất lịch sử, bản tiếng Việt. Ảnh: NXB Kim Đồng. |
Cuốn sách tri ân những người đồng hành thầm lặng
Với mỗi trang viết chứa đựng vô vàn các dữ kiện lịch sử quan trọng, đi kèm minh họa sống động, phóng khoáng bạn sẽ biết về Michael và Joy Brown cặp vợ chồng đã tặng cho nhà văn Harper Lee một khoản tiền lớn bằng cả năm lương, giúp bà tập trung vào cuốn tiểu thuyết trứ danh Giết con chim nhại.
Thomas A.Watson, người trợ lý đã cùng Alexander Graham Bell chế tạo chiếc điện thoại đầu tiên. Bạn sẽ được biết câu chuyện về Sam Shaw, tay máy tài năng đã giúp Marylin Monroe trở thành tượng đài bất hủ với tấm hình chiếc váy trắng tung bay đầy nghịch ngợm.
Tìm hiểu về các nhân vật ẩn náu trong góc khuất này rất lôi cuốn, thậm chí còn làm sáng tỏ những chi tiết mới mẻ về các nhân vật nổi tiếng. Ta thấy hiện lên những con người bằng xương bằng thịt, chứ không chỉ bó hẹp là những biểu tượng mà ta từng biết như Coco Chanel - nữ hoàng thời trang, hay Walt Disney - người hùng của ngành phim hoạt hình.
Và, trong mối quan hệ đầy ân nghĩa, cảm động giữa họ, chúng ta nhìn thấy những câu chuyện đậm tính nhân văn: về tình yêu, sự cạnh tranh, nỗi ám ảnh, sự nhọc nhằn và niềm đam mê thực thụ.
Gần 200 trang sách được khổ lớn, in màu toàn bộ, chất liệu giấy cao cấp, minh họa ấn tượng, đi kèm chú thích và bảng chỉ mục rất chi tiết, tác phẩm xứng đáng là bảo tàng chân dung nhân vật lịch sử bằng tranh dành cho độc giả.
Kurt Andersen là một cây viết, một biên tập viên và người chủ trì chương trình phát thanh công cộng mang tên Studio360. Anh đã sáng tác nhiều tiểu thuyết, nhiều cuốn sách phi hư cấu khác, các tác phẩm của anh được đăng trên các báo và tạp chí quan trọng như The New York Times, The New Yorker, Time và Vanity Fair.
Enny Volvoski Julia Rothman và Math Lamothe là cộng sự tại Also, một hãng thiết kế đã giành nhiều giải thưởng danh giá, hiện có văn phòng tại Chicago và New York.
