Chúng tôi có mặt tại căn nhà nhỏ trên phố Lương Định Của (phường Kim Liên, quận Đống Đa, Hà Nội). Trong một căn phòng giản dị, người đàn ông già đang ngồi cần mẫn dịch một cuốn tiểu thuyết tiếng Trung sang tiếng Việt. Rất ít người biết rằng, dịch giả Phan Quốc Bảo chính là một trong những “khắc tinh” của tội phạm nói tiếng Hoa ở Hà Nội.
Vụ án mà ông Bảo nhớ nhất là lần cùng trinh sát hình sự vạch mặt 2 tên đại bịp Dương Phát Khánh và Chung Thiết Lâm chuyên nghề mua bán cổ vật để lừa đảo.
Khoảng 10/2011, anh Đỗ Thái - một luật sư đang hành nghề trên địa bàn quận Cầu Giấy bất ngờ nhận được điện thoại của một người đàn ông không quen biết. Anh ta cho biết là công nhân xây dựng người Trung Quốc đang làm việc cho một nhà máy ở Hưng Yên.
 |
| Ông Phan Quốc Bảo đang dịch một tài liệu tiếng Trung. |
Trong quá trình đổ móng công trình tại đây, anh này cùng 2 người bạn phát hiện chiếc chum sành đựng hàng chục thỏi vàng hình thuyền và tượng Phật Di Lặc bằng vàng. Người đàn ông nói, do không hiểu pháp luật Việt Nam nên muốn được các luật sư tư vấn.
Sáng hôm sau, 2 người đàn ông Trung Quốc tới văn phòng luật sư mang theo 10 thỏi vàng hình thuyền và 3 bức tượng Phật Di Lặc màu vàng. Sau khi đã cắt một mẩu vàng để một nhân viên của văn phòng đi thử và được xác nhận là vàng thật - họ gạ bán toàn bộ số vàng trên với giá 80 vạn nhân dân tệ (bằng 125.000 USD, tương đương hơn 2,5 tỷ đồng).
Chiều 20/10/2011, trong lúc chuẩn bị giao tiền, anh Thái phát hiện một trong số hàng chục thỏi vàng có vết trầy xước để lộ ra bên trong ánh bạc. Nghi ngờ, anh bí mật báo cảnh sát.
Khi 2 bên đang giao dịch, Công an TP Hà Nội cùng các đơn vị của quận Cầu Giấy đã ập bắt quả tang hành vi lừa đảo của 2 người ngoại quốc. Người thứ ba đi cùng họ đã kịp bỏ trốn.
Hai tên Zhong Tielin (tức Chung Thiết Lâm, 44 tuổi) và Yang Faqing (tức Dương Phát Khánh, 43 tuổi) đều trú tại huyện Nhâm Điền, thành phố Thụy Kim, tỉnh Giang Tây, Trung Quốc đã được đưa về Phòng Cảnh sát hình sự để điều tra, làm rõ. Ông Phan Quốc Bảo được mời tới làm phiên dịch viên.
Hai tên Khánh, Lâm được cho là kẻ lừa đảo chuyên nghiệp. Dưới sự chỉ huy của một tay đầu sỏ, 2 tên đã dựng lên những màn kịch hoàn hảo để chiếm đoạt nhiều tiền của các bị hại. Chúng cũng có thừa kinh nghiệm để đối phó với cơ quan điều tra. Ban đầu, chúng giả ngô giả ngọng, tỏ thái độ bất hợp tác với điều tra viên.
Khi ông Bảo xuất hiện, với giọng nói tiếng Trung nho nhã nhưng cũng đầy uy lực, Khánh và Lâm buộc phải làm việc. Chúng thề thốt rằng mình làm ăn lương thiện, không hề lừa ai. Cả 2 đua nhau nói rằng chúng chỉ đơn giản là đang đi bán… đồ cổ. Hai người này nói khi giao dịch với bị hại, chúng không khẳng định là vàng thật hay vàng giả, mà chỉ là đi bán… vàng. Tuy nhiên, với chiến thuật hỏi cung sắc bén, những lý lẽ của Khánh, Lâm đã lần lượt bị bẻ gẫy.
 |
| Số vàng giả của hai tên tội phạm người Trung Quốc. |
Không những thừa nhận đang lừa đảo anh Đỗ Thái mà hai tên Khánh, Lâm còn khai thêm về vụ lừa, chiếm đoạt 2 tỷ đồng của ông Vi Tô Nam (một Hoa kiều đang sống tại Đà Nẵng), cùng phi vụ lừa bất thành sư trụ trì tại một ngôi chùa ở Bạch Mai (quận Hai Bà Trưng, Hà Nội). Với hành vi đó, Khánh, Lâm bị TAND Hà Nội tuyên phạt lần lượt 18 và 17 năm tù tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Ông Bảo vốn là cử nhân Trung văn của đại học Sư phạm I Hà Nội. Ra trường, ông đã có hàng chục năm làm phiên dịch viên cho Bộ Quốc phòng. Khi nghỉ hưu, ông đã biên dịch nhiều cuốn sách tiếng Trung. Nhiều bộ phim Trung Quốc chiếu trên truyền hình cũng do ông Bảo dịch.
Tuy hơn 70 tuổi song ông khá minh mẫn. Mấy chục năm hoạt động trong ngành phiên dịch, ông Bảo nắm chắc các kiến thức về địa lý, lịch sử, văn hoá, xã hội của Trung Hoa. Ông có thể phân biệt được nhiều thứ ngôn ngữ các vùng miền nước bạn. Ông cũng có linh cảm của “nghề điều tra”, giúp phát hiện được những gian dối trong lời khai của tội phạm. Chính những điều này khiến ông trở thành cộng sự đắc lực cho cơ quan điều tra.
Một lần khác, Công an Hà Nội bắt được 2 người Malaysia đang sử dụng thẻ tín dụng giả để mua hàng hóa trên phố Thái Hà (Đống Đa, Hà Nội). Một phiên dịch trẻ được mời tới nhưng suốt 2 ngày, cơ quan công an hầu như không khai thác được gì nhiều.
Do có kinh nghiệm “đấu tranh” với tội phạm nói tiếng Hoa, ông Phan Quốc Bảo lại được cơ quan điều tra tin tưởng cậy nhờ. Sau khi nắm được câu chuyện, biết 2 người Malaysia chỉ đang làm thuê cho một “ông chủ” người nước ngoài, ông Bảo đã dùng chiến thuật đánh vào tâm tư, tình cảm của họ.
Bằng ngôn ngữ uyển chuyển, ông giải thích để họ biết pháp luật Việt Nam. Khiến họ hiểu hình phạt với tội phạm ở Việt Nam rất nghiêm khắc, song luôn mở lượng khoan hồng với người biết ăn năn hối cải. Ông cũng nắm được hoàn cảnh gia đình của họ, khuyên rằng vợ con đang mong tin ở quê nhà.
Ngay sau đó, một trong hai người Malaysia nằm gục trên bàn hỏi cung, khóc nức nở. Chúng khai sau đó khai hết hành vi làm giả thẻ tín dụng để chiếm đoạt tài sản.
 |
| Dương Phát Khánh và Chung Thiết Lâm. |
Mỗi năm Hà Nội tiếp đón hàng vạn lượt khách du lịch cũng như doanh nhân đến tìm cơ hội làm ăn. Tuy nhiên, có một số kẻ sang Việt Nam với mục đích lừa đảo.
Trong cuộc đấu tranh với nhóm tội phạm người nước ngoài, lực lượng điều tra hình sự Công an Hà Nội may mắn có sự cộng tác, giúp đỡ của nhiều người dân, đặc biệt là các phiên dịch viên. Có thể kể đến cô Nguyễn Thị Tuyết (phiên dịch tiếng Anh), cô Phạm Thị Ngọc (phiên dịch viên tiếng Trung), chị Đào Thu (giảng viên khoa tiếng Trung của một trường Đại học ở Hà Nội).
Cuối năm 2010, Công an Hà Nội phát hiện một nhóm người Trung Quốc chuyên đột nhập vào các cơ quan, công sở và một số vùng lân cận để trộm két sắt. Tổng số tiền chúng trộm cắp lên tới nhiều tỷ đồng. Khi bắt được kẻ đầu vụ trong vụ án, chị Thu đã được mời tới cơ quan công an giúp lực lượng điều tra tiếp tục làm rõ.
Mới đầu, điều tra viên lấy khẩu cung tên trộm người Trung Quốc, gã quyết im lặng, không hé răng nói nửa lời. Sau khi trao đổi với lãnh đạo Phòng Cảnh sát hình sự, chị Thu đề nghị được “nói chuyện” riêng với tên này. Nhờ sự khéo léo, chị lấy được lòng tin của người này. Sau đó gã kể một lèo những phương thức thủ đoạn, lẫn đồng phạm của hắn trong vụ án.
Các trinh sát lần theo lời khai, hốt trọn được cả ổ 6 tên. Khi chúng được đưa về cơ quan điều tra, lập tức được tách ra lấy lời khai. Dù nhiều phiên dịch viên tới ngồi cùng điều tra viên nhưng hầu như chưa khai thác được gì nhiều. Và phải có sự góp mặt của nữ giảng viên này, mọi việc mới suôn sẻ.
Trên cơ sở những lời khai, chứng cứ thu thập được, tháng 9/2010, Cơ quan cảnh sát điều tra Công an Hà Nội đã khởi tố, bắt tạm giam 5 người đàn ông quốc tịch Trung Quốc về hành vi Cướp và Trộm cắp tài sản. Chúng gồm: Bùi Công Minh (51 tuổi, ở huyện Đạo, tỉnh Hồ Nam); Hà Mãn Hiền (47 tuổi); Nhiếp Anh Hưng (38 tuổi); Dương Lập Ngọc (41 tuổi) và Chu Khoáng Hồng (45 tuổi), cùng quốc tịch Trung Quốc.
Những người này đã nhập cảnh trái phép vào Việt Nam, chúng thuê nhà nghỉ ở Hà Nội, Hưng Yên, Bắc Ninh rồi mua xe máy làm phương tiện đi lại. Trong khoảng 3 năm, băng nhóm này đã gây ra hàng loạt vụ trộm tại các trường học, cơ quan nhà nước trên địa bàn Hà Nội.
Chúng sử dụng kìm thủy lực, tuýp nước, xà cầy đột nhập những nơi này trộm cắp tài sản. Số tiền trộm được, chúng đổi ra ngoại tệ chia nhau. Cơ quan điều tra xác định nhóm này gây ra 11 vụ cướp, trộm. Các vụ điển hình như đột nhập vào Viện Bảo vệ thực vật ở Từ Liêm (cũ) đánh cắp hơn 900 triệu đồng; phá két một công ty xây dựng lấy 600 triệu đồng, đột nhập trung tâm y tế hàng không, phường Bồ Đề lấy 300 triệu.
