Chúng ta đang dạy con trẻ dối trá

Đã bao giờ chúng ta tự hỏi chính những suy nghĩ thực dụng của người lớn sẽ làm hư cả một thế hệ trẻ vốn thật thà, ngây thơ và trong sáng?

Sau lễ chào cờ trang nghiêm là phần thuyết trình những sản phẩm đoạt giải trong “Cuộc thi ý tưởng trẻ thơ” của học sinh khối 4 - 5 do nhà trường phát động, tiến tới cuộc thi trong phạm vi toàn tỉnh lần thứ hai được tổ chức hàng năm.

Mở đầu là học sinh khối lớp 4. Các em đĩnh đạc với lời giới thiệu: “Em tên là Q.T., bên cạnh em là H. và D., chúng em là nhóm tác giả của sản phẩm chiếc đèn ngủ đa màu. Phần thuyết trình của chúng em xin được phép bắt đầu...”. Các em nêu ý tưởng thiết kế, nguyên liệu làm, quy trình hoạt động một cách rất thành thạo.

Ảnh minh họa: Tuổi Trẻ.

Và cứ thế, từng nhóm, từng nhóm học sinh lên giới thiệu rồi thuyết trình về sản phẩm sáng tạo kỹ thuật do mình thiết kế... Phía dưới sân chào cờ, học sinh thay vì trật tự lắng nghe, nhiều tiếng rì rầm, râm ran nổi lên: “Cái đó đâu phải của các bạn ấy, ba của D. làm rồi cho hai bạn đó cùng đứng tên...”. “Còn chiếc bình tưới đa năng kia là của thầy T. làm, thầy cho ba bạn học sinh giỏi đứng tên... Sướng thật! Nhưng đâu phải của mấy bạn làm mà tỏ vẻ ta đây! Nhìn thấy ghét...”.

Đứng gần để giữ trật tự, tôi nghe rõ lời bàn tán, xì xào của đám học trò khối 4 và 5, mặc dù chuyện này tôi đã biết từ trước. Thật tình, tôi cũng không ngờ nhiều em lại có phản ứng như vậy.

Hàng năm, theo quy định từ trên xuống, học sinh khối 4 và 5 ở các trường tiểu học phải nộp sản phẩm tham gia “Cuộc thi ý tưởng trẻ thơ”. Vì thế, các trường học đều phát động cuộc thi ở cấp trường để chọn những sản phẩm đoạt giải đi dự thi cấp cao hơn.

Giáo viên chủ nhiệm phổ biến cho học sinh lớp mình từ đầu năm, nhưng phần lớn các em nói: “Có biết làm cái gì đâu!”. Lớp nào may mắn có phụ huynh quan tâm làm giúp thì giáo viên chủ nhiệm khỏe, còn không tới gần ngày thi, thầy cô phải dốc sức làm ra một cái gì đó để lớp của mình có sản phẩm dự thi. Sản phẩm làm ra rồi, từ việc viết lời thuyết minh, chọn vài em thành lập một nhóm để học thuộc và lên thuyết trình trước ban giám khảo, giáo viên cũng phải làm hết.

Mới đầu, một số em được chọn không thích lắm vì “không làm mà tự dưng nhận của mình nên cũng mắc cỡ và sợ bạn bè trêu chọc...”. Nhưng thầy cô động viên, gần như... ép buộc nên không ai dám từ chối, có điều lúc lên thuyết trình về sản phẩm mình đứng tên, không em nào thấy vui và cảm thấy tự tin cả.

Có lẽ do ai cũng hiểu đó hoàn toàn là sản phẩm “vay mượn” nên cho dù nhà trường tổ chức cả một buổi lễ hoành tráng “Giới thiệu sản phẩm đoạt giải cuộc thi ý tưởng trẻ thơ” nhưng nó mất đi sự hấp dẫn, lôi cuốn và ngưỡng mộ lẽ ra phải có từ người tham dự với những nhóm tác giả đoạt giải. Buổi ngoại khóa đã trở nên khiên cưỡng, máy móc và hình thức.