Theo Bloomberg, việc học dở dang, ông Zhong Shanshan làm việc trong lĩnh vực xây dựng rồi chuyển sang kinh doanh nước đóng chai. Giờ, ông Zhong sở hữu khối tài sản trị giá 17 tỷ USD sau khi công ty dược phẩm Beijing Wantai Biological Pharmacy của ông phát hành cổ phiếu ra công chúng lần đầu (IPO) tại Thượng Hải hồi tháng 4, giúp giá cổ phiếu tăng vọt 26 lần.
Ông Zhong, 65 tuổi, được truyền thông Trung Quốc nhắc đến với cái tên "Con sói đơn độc". Nhưng ông không phải trường hợp đặc biệt tại đất nước tỷ dân. Theo dữ liệu của Bloomberg Billionaires Index, tính đến tháng 6, có ít nhất 24 người Trung Quốc đã trở thành tỷ phú trong năm nay nhờ các đợt IPO quy mô lớn.
Phát hành cổ phiếu công khai từ lâu đã là kênh sinh lời hiệu quả cho các chủ sở hữu doanh nghiệp Trung Quốc. Năm 2020 đáng ra sẽ rất khó khăn khi phần lớn nền kinh tế bị đóng cửa, tăng trưởng chậm lại vì dịch Covid-19.
 |
| Trung Quốc sản sinh ra ít nhất 24 tỷ phú trong năm nay bất chấp dịch Covid-19. Ảnh: Getty Images. |
Thị trường nóng bỏng
Nhưng thay vào đó, thị trường chứng khoán tại Trung Quốc lại nóng hơn bất cứ thị trường nào khác. Nguyên nhân là các nhà đầu tư lẻ nôn nóng tìm kiếm lợi nhuận. Tính từ đầu năm nay đến tháng 6, 118 công ty IPO tại Thượng Hải và Thâm Quyến đã huy động được khoảng 20 tỷ USD, nhiều gấp đôi nửa đầu năm 2019, theo Bloomberg.
Thượng Hải vượt mặt New York (Mỹ) và Hong Kong trở thành địa điểm niêm yết hàng đầu. "Dịch Covid-19 không có tác động đáng kể đến các hoạt động IPO ở Trung Quốc đại lục. Cổ phiếu ở Trung Quốc thường tăng mạnh vào ngày phát hành đầu tiên. Điều này sẽ thúc đẩy một nhóm nhà đầu tư có nhu cầu lớn", Bloomberg dẫn lời ông Terence Ho tại EY nhận định.
Trên các sàn giao dịch chứng khoán chính của Trung Quốc, cổ phiếu mới có mức tăng giới hạn 44% trong ngày phát hành đầu tiên. Riêng Sàn giao dịch Star Board của Thượng Hải không giới hạn biên độ dao động của giá cổ phiếu khi ra mắt công chúng.
Lợi nhuận và nhu cầu tăng vọt từ các nhà đầu tư lẻ đã làm dấy lên mối lo ngại về nguy cơ bong bóng trên thị trường chứng khoán. Truyền thông nhà nước Trung Quốc mới đây khẳng định việc thúc đẩy một thị trường giá lên "khỏe mạnh" là quan trọng hơn bao giờ hết đối với nền kinh tế Trung Quốc.
 |
Chăm sóc sức khỏe và công nghệ là hai lĩnh vực tạo ra nhiều tỷ phú IPO nhất. Ảnh: Bloomberg. |
Theo dữ liệu của Bloomberg, các tỷ phú IPO tại Trung Quốc có tổng giá trị tài sản lên đến 70 tỷ USD. Hầu hết đến từ ngành công nghiệp chăm sóc sức khỏe và công nghệ. Đây là các lĩnh vực hưởng lợi nhiều nhất nhờ đại dịch.
Theo báo cáo của UBS Group AG hồi tháng 11, các doanh nhân Trung Quốc đã vượt mặt Nga để trở thành nhóm tỷ phú lớn thứ hai thế giới vào năm 2018. Năm 2017, quốc gia tỷ dân tạo ra 2 tỷ phú mới mỗi tuần từ cả khu vực công và tư nhân.
Từ con số 67 người vào đầu năm 2017, số tỷ phú Trung Quốc nằm trong nhóm 500 người giàu nhất hành tinh giờ đã tăng gấp đôi. Tổng giá trị tài sản của những người này tăng 300% lên đến 840 tỷ USD, theo Bloomberg.
Tỷ phú IPO
Đối với doanh nhân Zhong, con đường làm giàu bắt đầu từ cuối những năm 1980, khi ông từ bỏ công việc phóng viên để kinh doanh nước đóng chai tại Hải Nam phía nam Trung Quốc.
Năm 1996, ông thành lập Công ty nước giải khát Nongfu Spring. Vào năm 2001, ông mua phần lớn cổ phần của Công ty dược phẩm sinh học Beijing Wantai. Công ty này IPO hồi tháng 4 năm nay.
Ông Zhong nổi tiếng với các chiến lược kinh doanh và khả năng cạnh tranh trong một môi trường khắc nghiệt. Chia sẻ tại một cuộc phỏng vấn hồi năm 2015, ông tiết lộ thích tham gia vào toàn bộ quá trình sản xuất, từ thiết kế sản phẩm đến lựa chọn tên. Ông Zhong thậm chí dành 8 năm nghiên cứu cách trồng cây cam để hoàn thiện thức uống trái cây.
Giống ông Zhong, ông Gan Zhongru, cựu giảng viên tại Đại học Peking, nhà nghiên cứu cấp cao của Merck & Co., cũng hưởng lợi khi các cổ phiếu liên quan đến lĩnh vực chăm sóc sức khỏe tăng giá.
 |
| Thị trường chứng khoán Trung Quốc đang tăng quá nóng, dẫn tới nguy cơ bong bóng. Ảnh: Nikkei Asian Review. |
Sau khi IPO tại Thượng Hải hồi tháng trước, giá cổ phiếu của Gan & Lee Pharmaceuticals của ông tăng 300%. Tính đến giữa tháng 7, giá trị tài sản của ông Gan đã chạm ngưỡng 6,1 tỷ USD. Goldman Sachs Group Inc. và Hillhouse Capital Management là những nhà đầu tư đầu tiên.
Theo ông Ho tại EY, Trung Quốc đã và đang nỗ lực mở rộng thị trường vốn và giúp các giao dịch cổ phiếu trở nên dễ dàng hơn, bao gồm những biện pháp tăng tốc quá trình IPO.
Trên Sàn Star Board tại Thượng Hải, các công ty mất trung bình 288 ngày để IPO, so với 754 ngày ở những sàn giao dịch khác của Trung Quốc. Điều này có khả năng giúp Trung Quốc sản sinh ra ngày càng nhiều tỷ phú hơn, bất chấp mối lo ngại về bong bóng trên thị trường chứng khoán.
"Chúng tôi hy vọng tài sản của các tỷ phú Trung Quốc sẽ ngày một gia tăng. Những yếu tố chính thúc đẩy sự tăng trưởng của các tỷ phú này là thị trường nội địa rộng lớn và sự gián đoạn liên tục của các mô hình kinh doanh", ông Marcel Tschanz tại PwC Thụy Sĩ nhận định.
