Chống lại mafia, công tố viên ở Italy trở thành mục tiêu ám sát

Hồi tháng 5/2022, Ủy ban Giám sát tình báo thuộc Quốc hội Italy đã khởi động quá trình thu thập thông tin sau khi một nhật báo nước này đưa tin cơ quan tình báo nước ngoài phát hiện tập đoàn tội phạm 'Ndrangheta vạch kế hoạch ám sát Nicola Gratteri, công tố viên chống mafia hàng đầu của Italy, bằng một vụ đánh bom.

Người tiên phong trong cuộc chiến chống mafia

Nicola Gratteri - công tố viên trưởng thành phố Catanrazo, vùng Calabria, Italy - đã dành cả cuộc đời để truy tố các thành viên của mafia. Vì vậy, ông trở thành mục tiêu ám sát hàng đầu của chúng. Việc bị mafia săn lùng không thể ngăn cản ông đưa nhiều người trong số chúng vào tù. Hiện tại, ông là một trong những niềm hy vọng lớn nhất của người dân trong cuộc chiến chống mafia.

Mafia vẫn đang hiện diện khắp Italy bất chấp những nỗ lực triệt phá các tổ chức tội phạm của chính phủ. Ảnh hưởng của mafia trải dài khắp đất nước và trong đại dịch Covid-19, chúng liên tục cung cấp thực phẩm và hỗ trợ những người đang gặp khó khăn để chiếm cảm tình của công chúng.

Mỗi khi hẹn ai đó, Nicola chỉ thông báo địa điểm trước 20 phút. Ông luôn di chuyển trong xe chống đạn, với sự hộ tống của 5 xe cảnh sát. Sự cảnh giác cao độ đã giúp Nicola sống sót trong quá trình chống tội phạm hơn 2 thập kỷ, trong khi nhiều đồng nghiệp của ông đã mất mạng bởi các vụ đánh bom xe.

Với thu nhập hàng tỷ USD mỗi năm từ các doanh nghiệp bình phong, mafia bắt đầu dọa giết Nicola Gratteri từ năm 1989. Chúng từng bắn vào nhà vị hôn thê của ông và gọi cho cô vào lúc nửa đêm để nói cô sắp cưới một người sẽ chết.

Nicola Gratteri đã chấp nhận việc mất cuộc sống riêng tư trong hơn 2 thập kỷ qua. Ảnh: The Guardian.

“Tôi không có cuộc sống riêng. Nếu muốn vào một quán cà phê, tôi sẽ phải bàn ý định đó với đội bảo vệ. Một người trong đội bảo vệ sẽ vào quán để thanh toán trước khi chúng tôi vào đó và uống cà phê. Sử dụng toilet nào cũng là vấn đề chúng tôi phải thảo luận”, Nicola nói.

Rạp phim và nhà hàng cũng là những nơi Nicola không tới trong 25 năm qua. Mỗi khi ông cần cắt tóc, thợ sẽ tới văn phòng để cắt.

Mỗi ngày, ông thức dậy lúc 2h30 vì chứng mất ngủ, ăn lót dạ rồi làm việc tới khi trời sáng. Đối diện với nguy cơ mất mạng hàng ngày, Nicola cảm thấy khuây khỏa trong công việc và khi làm vườn.

'Ndranghet - tổ chức tội phạm mạnh nhất Italy và đã vươn ra toàn cầu - là hiểm họa lớn nhất đối với Nicola. Với khoảng 20.000 thành viên, ‘Ndrangheta kiểm soát khoảng 80% thị trường cocaine tại châu Âu. Mỗi năm chúng kiếm khoảng 55 tỷ USD, lớn hơn doanh thu ước tính của mọi băng đảng ma túy tại Colombia và Mexico cộng lại. ‘Ndrangheta "rửa" phần lớn lợi nhuận tại những thành phố lớn ở châu Âu, bao gồm các lĩnh vực như bất động sản, nhà hàng, khách sạn. Quy mô của ‘Ndrangheta đã vượt xa băng đảng Cosa Nostra trước kia.

Nhưng sự nguy hiểm không làm Nicola nao núng. Ông nghĩ sự lộng hành của các tổ chức tội phạm như ‘Ndrangheta đã góp phần khiến nền kinh tế quê hương Calabria của Nicola nói riêng và miền nam Italy nói chung trở nên trì trệ trong thời gian dài.

Những lời chỉ trích

Hồi tháng 12/2019, Nicola đã khởi động cuộc chiến với ‘Ndrangheta bằng việc huy động hàng nghìn người trong lực lượng chấp pháp bắt hơn 300 nghi phạm liên quan tới mafia. Đây là một trong những cuộc bắt giữ mafia lớn nhất trong lịch sử hiện đại của Italy, là cuộc đột kích quy mô lớn nhất vào ‘Ndrangheta.

Nicola kể rằng để chuẩn bị cho chiến dịch trấn áp, ông đã lên kế hoạch từ 3 năm trước. Nhưng cuộc chiến mới chỉ bắt đầu. Hơn 500 người đang bị điều tra, hầu hết đã bị giam giữ chờ ngày ra tòa.

Phiên tòa sẽ là vụ xét xử mafia lớn nhất của Italy kể từ khi nước này truy tố hàng loạt thành viên của tập đoàn tội phạm Cosa Nostra vào năm 1986. Để đủ chỗ cho bị cáo, nhân chứng và luật sư, nhà chức trách đã phải chuyển đổi sân bóng chuyền với sức chứa 3.200 ghế thành phòng xét xử với chế độ an ninh cao nhất. Các nghi phạm đối diện với nhiều cáo buộc như giết người, tống tiền, tham nhũng, rửa tiền, và gia nhập hoặc câu kết với tổ chức tội phạm.

Một số chính khách địa phương cùng báo giới chỉ trích vụ đột kích với hàng trăm vụ bắt giữ là số hành động mạnh quá mức cần thiết. Nhưng Nicola cho rằng nếu không bắt hàng loạt, nguy cơ nghi phạm đào tẩu hoặc hủy chứng cứ sẽ rất lớn.

Vụ đột kích diễn ra ngay trước bầu cử chính quyền địa phương vào ngày 26/1, khiến nhiều chính đảng phải chứng minh ứng cử viên của họ không liên quan tới mafia.

Ông Mario Oliverio, Thống đốc đương nhiệm của Calabria, bỏ cuộc đua giữ chức sau khi đội ngũ của Nicola điều tra 2 người thân tín nhất của ông. Một chính khách nổi danh khác phải vào trại tạm giam trước xét xử. Vì thế, một bộ phận dư luận cáo buộc Nicola can thiệp vào chính trị.

Nhưng với nhiều người dân Calabria khác, Nicola là anh hùng. Vào ngày 18/1, vài nghìn người đã tập trung ngoài văn phòng công tố tại thành phố Catanzaro để ủng hộ Nicola. Tuy vậy, Nicola không được xuất hiện vì cảnh sát sợ mafia sẽ lợi dụng thời cơ ám sát ông.