World Cup 1978 được tổ chức ở Argentina mang nhiều ý nghĩa ngoài bóng đá với quốc gia Nam Mỹ này. “Chiến tranh bẩn” (Dirty war) diễn ra với hàng trăm người Argentina bị sát hại vì mục tiêu chính trị. Chính phủ Argentina dưới quyền độc tài quân sự Jorge Rafael Videla tin rằng chức vô địch World Cup sẽ khiến người dân quên đi tình trạng bất ổn.
Nguồn sống World Cup
Lấy bóng đá để xoa dịu những bất ổn về chính trị là cách mà chính quyền Argentina thực hiện trong gần 4 thập kỷ, bắt đầu từ thời của độc tài Juan Peron.
Với Peron, không có cách nào tuyên truyền tốt hơn tới người dân bằng trái bóng tròn thông qua những sân vận động luôn kín chỗ vào mỗi cuối tuần. Chưa bao giờ trong lịch sử Argentina, bóng đá được coi trọng tới vậy.
 |
| Các thành viên của đội tuyển Argentina tại World Cup 1978. Ảnh: Pinterest. |
Ngày khai mạc World Cup 1978 cũng là lúc “Chiến tranh bẩn” lên tới đỉnh điểm. Hàng nghìn chính trị gia bị bắt giữ, tra khảo và thậm chí giết hại. Hàng triệu người Argentina theo dõi ngày hội bóng đá lớn nhất thế giới được tổ chức trên sân nhà, và họ không quan tâm tới chuyện khác.
Điều đó cũng gián tiếp vẽ ra kịch bản mà chính quyền Argentina buộc phải thực tế hóa. Đội tuyển Argentina phải vô địch nếu không muốn những xung đột bùng nổ ngay sau khi World Cup kết thúc.
Điều kỳ diệu Argentina?
Argentina rơi vào bảng đấu có mặt Italy, Pháp và Hungary. Thầy trò Cesar Menotti thắng Hungary, Pháp, nhưng thua Italy ở lượt trận cuối cùng và kết thúc vòng bảng đầu tiên ở vị trí thứ hai. Điều này đẩy Argentina vào bảng đấu cực kỳ khó khăn ở vòng thứ hai (tương đương với ba lượt trận knock-out trong bóng đá hiện tại). Argentina phải đối đầu đội tuyển Brazil, Peru và Ba Lan.
 |
| Đội trưởng Daniel Passarella nâng cao cúp vàng. Ảnh: The Sun. |
Brazil chưa bao giờ yếu, còn Peru trong thời kỳ hoàng kim với tiền đạo Teofilo Cubillas, siêu trung vệ Hector Chumpitaz, và họ chính là đương kim vô địch Copa America 1975. Đội còn lại Ba Lan là đệ tam anh hào World Cup 1974.
Argentina thắng Ba Lan 2-0 trong trận đầu tiên, Brazil vượt qua Peru 3-0. Ở lượt thứ hai, Brazil hòa Argentina 0-0. Hai đội bằng điểm, nhưng Argentina kém hiệu số (+2 so với +3 của Brazil).
Ở lượt trận cuối cùng, Brazil thắng Ba Lan 3-1. Điều này khiến Argentina buộc phải thắng Peru với cách biệt ít nhất 4 bàn để lọt vào chung kết. Với tương quan lực lượng lúc đó, tất cả đều nghĩ tới một kịch bản đen tối cho không chỉ ĐT Argentina mà còn cả quốc gia này.
Nhưng điều kỳ diệu đã xảy ra, Argentina thắng Peru 6-0 ở lượt trận cuối để hiên ngang tiến vào chung kết. Đương kim vô địch Copa America Peru kết thúc vòng bảng thứ hai với vị trí bét bảng cùng hiệu số 0-10, còn "Albiceleste" vào chung kết gặp Hà Lan. Họ thắng 3-1 chung cuộc với cú đúp của Mario Kempes và lên ngôi địch thế giới lần đầu tiên trong lịch sử.
Vén màn bí mật
Trước khi sự thật được làm sáng tỏ, có những thuyết âm mưu cho rằng Argentina chấp nhận cung cấp 6.000 tấn gạo cho Peru ngay trước khi trận đấu bắt đầu để "mua độ". Giả thuyết này khá hợp lý khi vào thời điểm đó Peru đối diện cuộc khủng hoảng lương thực.
34 năm sau trận đấu gây tranh cãi này, tấm màn bí mật cuối cùng cũng hé mở với những tiết lộ của cựu Nghị sĩ Peru, Genaro Ledesma. Ông Ledesma ở tuổi 80 khẳng định trận thua 0-6 tại World Cup 1978 là “một cuộc dàn xếp giữa chính quyền hai quốc gia Argentina và Peru”.
Trong vai nhân chứng chống lại độc tài quân sự Peru Francisco Bermudez ở phiên toà cáo buộc, ông này bắt cóc trái phép 13 nhà hoạt động chính trị bất đồng chính kiến sang Argentina để tra tấn dã man và đưa ra lời khai giả.
 |
| Chức vô địch World Cup sặc mùi chính trị của Argentina. Ảnh: Rollersport |
Ông Ledesma, thủ lĩnh phe đối lập tiết lộ khi ấy chính quyền Argentina của Videla chỉ chấp nhận nhả người nếu Peru để thua Argentina theo cách vừa đủ để Argentina lọt vào trận chung kết.
"Videla cần chức vô địch World Cup để làm trong sạch hình ảnh đất nước Argentina với thế giới", ông Ledesma khai trước toà.
Nhiều năm sau chức vô địch World Cup 1978, cựu tiền đạo Argentina Leopoldo Luque trả lời với báo chí: "Với những gì tôi biết lúc này, không thể nói rằng tôi tự hào với chiến thắng năm 1978. Khi ấy, không ai trong chúng tôi nhận ra điều đó. Tất cả chỉ chơi bóng".
Ở vòng bảng thứ hai tại World Cup 1978, hiệp 1 của trận đấu giữa Argentina và Peru kết thúc với tỷ số 0-2 nghiêng về phía đội chủ nhà. Trong giờ nghỉ, HLV trưởng Peru định tung Jose Velasquez, người chơi rất hay ở vòng bảng thứ nhất vào sân nhưng mọi thứ không diễn ra. Velasquez biến mất cho tới khi kết thúc trận đấu. Thủ quân Hector Chumpitaz bị thay ra chỉ 10 phút sau khi hiệp 2 bắt đầu.
Sau đó, Chumpitaz chia sẻ: “Tôi không hiểu chuyện gì đã xảy ra. Chúng tôi bị dẫn 2 bàn, tôi là cầu thủ quan trọng và không có lý gì lại phải ra sân cả”. Những tin đồn còn cho rằng Videla xuất hiện trong phòng thay đồ các cầu thủ Peru để nói họ phải để Argentina chiến thắng.
Ở thời điểm Argentina tổ chức vòng chung kết World Cup 1978, cách không xa sân Monumental, nơi đội chủ nhà thắng Peru 6-0, quân đội Argentina giam giữ và giết không dưới 5.000 chính trị gia phe đối địch. Không ai biết điều đó cho đến mãi sau này, người Argentina khi ấy còn mải xem “điều kỳ diệu” của đội tuyển nước nhà trước Peru.
Lịch sử bóng đá có thể thay đổi nhiều nếu Argentina không đoạt cúp vàng năm 1978. Hà Lan có thể vô địch World Cup, Mario Kempes có thể không phải cầu thủ hay nhất giải, và Argentina chỉ đứng “chung mâm” với Pháp, Anh hay Tây Ban Nha về số lần vô địch thế giới. Tuy nhiên, tất cả điều ấy không bao giờ xảy ra bởi sự dàn xếp giữa Peru và Argentina.
