Thông tin cây nở ngày đất trị hết bệnh gút và tiểu đường đang lan truyền và được người bán thổi phồng thêm công dụng làm người mua càng tin vào hiệu quả chưa được kiểm chứng của loại cây này.
“Đặc trị bệnh”?
Chiều 14/11, trên đường Trần Quốc Hoàn, Q.Tân Bình, TP.HCM hướng từ sân bay Tân Sơn Nhất về đường Cộng Hòa có hàng chục điểm bán cây nở ngày đất. Hầu hết người bán loại cây này đều chở bằng xe máy và đậu ở lề đường để bán.
Một số điểm bán cố định trái cây, hạt sen, củ năng... trên hai con đường này và các đường khác như Nguyễn Thái Sơn, Nguyễn Kiệm, Q.Gò Vấp... cũng tranh thủ bán thêm cây nở ngày đất.
Trên xe máy của người bán dạo luôn cắm một tấm bảng lớn viết: “Cây nở ngày đất đặc trị bệnh gút và tiểu đường” hoặc: “Bán cây nở ngày đất chuyên trị bệnh gút, bệnh tiểu đường, đảm bảo khỏi”.
Nhiều người khi đọc những dòng giới thiệu nói trên đã tấp xe vào hỏi mua. Hầu hết điểm bán khi được hỏi đều nói giá 1kg loại tươi là 70.000-90.000 đồng. Loại khô được chào bán với giá 150.000-180.000 đồng/kg.
 |
| Cây nở ngày đất được bán trên đường Điện Biên Phủ, Q.Bình Thạnh, TP.HCM. |
Khi chúng tôi hỏi một người bán dạo cây nở ngày đất có thật sự chữa hết bệnh gút và tiểu đường không, người này khẳng định “đảm bảo hết bệnh” và còn đưa ra ba bài viết một tờ báo (đăng ba số báo khác nhau trong tháng 9 và 10/2014) kể lại câu chuyện của ba người ở Bắc Ninh và TP.HCM đã điều trị thành công bệnh tiểu đường và không còn phải uống thuốc điều trị gút... nhờ cây nở ngày đất.
Không chỉ bán dạo ở lề đường, cây nở ngày đất còn được nhiều người và một số công ty chào bán trên mạng với giá 100.000 đồng/kg cây tươi, cây khô 200.000 đồng/kg, kèm theo là số điện thoại di động, địa chỉ bán cây nở ngày đất.
Ngoài việc giới thiệu trị hết bệnh tiểu đường, bệnh gút, một số trang web và người bán cây nở ngày đất trên mạng còn giới thiệu cây này có tác dụng với người bị huyết áp cao, ho, làm giảm đau, an thần, giúp ngủ ngon, trị mỡ trong máu, tốt cho người bị tim mạch... và “không có tác dụng phụ, uống càng nhiều bệnh càng giảm”!
Chưa có nghiên cứu
Bác sĩ chuyên khoa 2 Trần Văn Năm, phó viện trưởng Viện Y dược học dân tộc TP.HCM cho hay cây nở ngày đất thuộc loài Celosioides đang được một số nước nghiên cứu vì cây có chứa một số hoạt chất kháng viêm, hạ nhiệt, thải độc như steroides, glycosides, alkaloids, flavones.
Riêng Việt Nam chưa có nghiên cứu khoa học về công dụng của cây nở ngày đất trong việc điều trị bệnh gút và tiểu đường.
Do vậy, cây nở ngày đất có thể sử dụng để làm thuốc nhưng do chưa có tài liệu nghiên cứu chắc chắn nên chưa thể nói là điều trị khỏi hẳn bệnh gút và tiểu đường như thông tin đang đồn thổi.
Theo bác sĩ Năm, nếu người bệnh tiểu đường quá tin tưởng mua cây này về nấu uống mà bỏ luôn thuốc điều trị tiểu đường thì không nên, vì có thể đường huyết sẽ bị tăng cao, gây biến chứng khác cho sức khỏe.
Ngoài ra, liều lượng và thời gian dùng cây này để điều trị bệnh gút, tiểu đường thế nào chưa có ai nghiên cứu nên không thể xác định liều lượng sử dụng phù hợp.
Nếu dùng lâu dài, số lượng nhiều thì có ảnh hưởng đến gan, thận hay không cũng chưa thể biết được. Việc sử dụng theo người bán hướng dẫn là người không có chuyên môn càng không an toàn.
Bác sĩ Năm khuyên không nên tự động bỏ uống các loại thuốc đã được bác sĩ chỉ định tiểu đường, gút.
Cần lưu ý người bệnh tiểu đường thường có nhiều bệnh khác đi kèm nên không thể biết được cây này có tác dụng xấu với bệnh khác đang có hay không.
Việc tự ý sử dụng cây cỏ chưa biết công dụng thế nào mà không có sự theo dõi của thầy thuốc là không nên vì có thể nguy hiểm cho sức khỏe.
Theo sách Cây cỏ có ích ở Việt Nam (tập 1) của tác giả Võ Văn Chi, cây bạch nhật hay còn gọi là cây nở ngày đất, có tên khoa học là Gomphrena globosa L. thuộc họ rau dền, có nguồn gốc ở châu Mỹ.
Theo tác giả, cây nở ngày đất có tác dụng điều trị ho, hen suyễn, sốt ở trẻ em, huyết trắng ở phụ nữ.
Còn theo sách Cây cỏ Việt Nam (quyển 1) của tác giả Phạm Hoàng Hộ thì cây nở ngày đất là cây Gomphrena celosioides, có tác dụng chống vi khuẩn, thiếu máu, bị mệt mỏi.
