'Cần xây dựng chế độ cho hiệp sĩ tử vong khi bắt tội phạm'

Vụ nhóm trộm xe SH tấn công nhóm "hiệp sĩ" Tân Bình tại đường Cách Mạng Tháng Tám (phường 10, quận 3, TP.HCM) tối 13/5 khiến 2 người tử vong, 3 bị thương phải nhập viện được dư luận đặc biệt quan tâm. Họ đặt ra câu hỏi liệu các "hiệp sĩ" trên có chế độ gì hay không?

Chiều 14/5, trung tá Đào Trung Hiếu - Chuyên gia tâm lý tội phạm học (Bộ Công an) đã có chia sẻ với Zing.vn xung quanh vụ việc.

Hãy tri ân các hiệp sĩ

- Ông đánh giá như thế nào về vụ băng trộm xe SH, tấn công nhóm "hiệp sĩ" vừa xảy ra tại TP.HCM?

- Trước hết, tôi bày tỏ lòng tiếc thương chân thành tới các "hiệp sĩ", những người đã ngã xuống vì sự nghiệp bình yên của cuộc sống. Tôi cũng bày tỏ sự ngưỡng mộ của mình đối với những công dân tham gia truy bắt tội phạm.

Qua đây, tôi thấy rằng xã hội cần phải tri ân những người dân bình thường nhưng họ có lòng nghĩa hiệp. Họ đã xả thân vì sự nghiệp an ninh trật tự nói chung. Được biết, hoàn cảnh cá nhân gia đình "hiệp sĩ" có nhiều khó khăn. Đây là lúc xã hội nên thể hiện sự tri ân của mình bằng những hành động cụ thể, có thể thông qua quyên góp, ủng hộ tài chính để giúp đỡ những gia đình những người bị nạn đỡ phần khó khăn, vơi bớt đau thương.

Những người khi tình nguyện tham gia, hỗ trợ cơ quan chức năng, họ đã lường trước được việc sẽ phải đối diện với hiểm nguy khi truy bắt tội phạm. Hiện, trong đời sống chuyện bị tội phạm chống trả, nguy hiểm đến tính mạng, sức khoẻ, tài sản là thứ có thể nhìn thấy trước mắt.

Trung tá Đào Trung Hiếu trả lời báo chí chiều 14/5. Ảnh: Thắng Quang.

Thế nhưng, các "hiệp sĩ" họ dám đối mặt, dám bước qua để làm những điều như vậy vì cộng đồng thì tôi cho rằng đây là nghĩa cử hết sức cao đẹp mà xã hội cần trân trọng.

- Theo ông, các "hiệp sĩ" có được quyền bắt giữ tội phạm không ?

- Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định về bắt người phạm tội quả tang thì bất cứ người nào cũng có quyền bắt giữ tội phạm, đang thực hiện hay vừa thực hiện hành vi phạm tội. Do đó, những người dân tham gia vào tổ tội phạm họ hoàn toàn có quyền.

Chuyện người dân phòng chống tội phạm như vụ việc nhóm "hiệp sĩ" Tân Bình bắt trộm xe SH, tôi cho rằng rất cần thiết. Họ hoàn toàn có quyền tham gia hoạt động bắt tội phạm.

- Có nên nhân rộng các câu lạc bộ phòng chống tội phạm như ở TP.HCM hay Bình Dương?

- Việc bảo vệ an ninh trật tự nói chung, bảo vệ sự bình yên trong cuộc sống thì không thể giao khoán, phó mặc hoặc trông chờ vào một lực lượng. Đây là việc của toàn xã hội. Việc bài trừ tội phạm, những hiện tượng xã hội tiêu cực là trách nhiệm của toàn xã hội và mọi công dân.

Chuyện xây dựng các tổ dân phòng, tổ tự quản, câu lạc bộ phòng chống tội phạm đường phố tôi cho hết sức cần thiết. Thời gian qua lực lượng tự quản, tự phát của nhiều người dân đã có nhiều đóng góp hỗ trợ trong việc đấu tranh bài trừ tội phạm.

Hiện trường vụ án xảy ra tối 13/5. Ảnh: Phan Công.

Rất nhiều địa phương chứ không riêng gì TP.HCM tổ chức an ninh cơ sở khi được kiện toàn như tổ dân phòng, tổ xe ôm, săn bắt cướp… hoạt động có hiệu quả thì tình hình an ninh trật tự được đảm bảo, trước hết tội phạm sẽ bị phát hiện ngay.

Chính người dân khi có ý thức đấu tranh chống tội phạm thì sức mạnh của nhân dân là vô tận. Chúng tôi đã khảo sát ở đâu an ninh cơ sở triển khai tốt, ở đó tội phạm sẽ bị phát hiện ngay khi mới manh nha xuất hiện và kịp thời ngăn chặn.

Có thể lực lượng chức năng không ở đó để kịp thời ngăn chặn nhưng người dân khi được đưa vào các tổ chức dưới sự hướng dẫn về mặt nghiệp vụ của lực lượng chức năng thì họ có thể phát hiện ra hành vi phạm tội thì ngay lập tức họ thực hiện bắt giữ giao cơ quan chức năng.

Trang bị công cụ hỗ trợ cho 'hiệp sĩ'

- Những kẻ trộm, cướp có hung khí và chống trả hay tấn công người bắt giữ xảy khá nhiều. Vậy cơ quan chức năng cần làm gì để các "hiệp sĩ", người dân tự vệ trong những tình huống này?

- Một đặc điểm tâm lý tội phạm rất phổ biến, đó là tội phạm rất sợ bị trừng trị. Chúng thừa biết hành vi của chúng vi phạm pháp luật, chống lại xã hội, đi ngược lại pháp luật. Do đó hành vi đó sẽ bị trừng trị nếu chúng bị bắt.

Do đó, bản năng tự vệ sẽ thôi thúc chúng thành hành động chống trả để triệt tiêu bất cứ ai ngăn cản mình. Trong trường hợp hôm qua, nếu các "hiệp sĩ" là lực lượng chức năng chúng vẫn sẽ chống lại. Tội phạm trộm cắp bây giờ chúng đều mang theo hung khí nên rất nguy hiểm.

- Vậy, chúng ta có cần trang bị công cụ hỗ trợ, kỹ năng cho thành viên tham gia câu lạc bộ phòng chống tội phạm?

- Tội từng tham dự các buổi sinh hoạt của các câu lạc bộ phòng chống tội phạm tượng tự như câu lạc bộ hiệp sĩ Tân Bình tại Hà Nội. Những người tham gia các câu lạc bộ này là các bác xe ôm, tiểu thương làm việc ngoài đường.

Các thành viên câu lạc bộ được phổ biến các kiến thức pháp luật, bắt giữ tội phạm trong trường hợp nào, quy trình ra sao. Có câu lạc bộ còn triển khai hướng dẫn các động tác võ thuật cơ bản phục vụ bắt giữ tội phạm. Các câu lạc bộ này là rất cần thiết.

Từ những vụ án đau lòng, tôi nghĩ cần đẩy mạnh hơn nữa việc đào tạo kỹ năng xử lý tình huống, động tác võ thuật bắt giữ tội phạm, kỹ năng tự bảo vệ  bản thân cho lực lượng tự quản, hiệp sĩ, thành viên các câu lạc bộ phòng chống tội phạm để giảm thiểu thiệt hại khi tiếp cận tội phạm.

Ngoài ra, có thể trang bị công cụ hỗ trợ cho các thành viên của câu lạc bộ phòng chống tội phạm được thành lập từ phường xã. Đây là tổ chức được cấp chính quyền cơ sở thành lập ra, trang bị công cũ hỗ trợ như áo giáp, găng bắt dao, dùi cui... là cần thiết.

- Các "hiệp sĩ" gặp nạn khi bắt giữ tội phạm có được hưởng chế độ chính sách gì không thưa ông?

- Vấn đề chế độ chính sách cho các hiệp sĩ hi sinh khi vì sự nghiệp giữ gìn an ninh trật tự là vấn đề được nhiều quan tâm.

Năm 2017, Bộ Công an có lấy ý kiến lần thứ 2 về quy chế về xây dựng quỹ phòng chống tội phạm, trong đó có quy định thưởng nóng 5 triệu đồng với cá nhân và 20 triệu đồng với tập thể những người dân có thành trích trong việc phát hiện, tham gia bắt giữ tội phạm.

Đây là chính sách rất cần thiết, có tác dụng kịp thời động viên, khích lệ người dân tích cực tham gia vào phòng đấu tranh, phòng chống tội phạm. Hiện, chúng ta chưa có quy định cụ thể nào về chế độ người dân tham gia phòng chống tội phạm như các "hiệp sĩ" khi bị thương, bị chết thì sẽ hưởng chế độ bao nhiêu.

Qua câu chuyện này, chúng ta phải đẩy nhanh việc xây dựng quy định về chế độ với hiệp sĩ, người dân bị thiệt hại về tính mạng khi tham gia phòng chống tội phạm.

Người thân đón linh cữu của "hiệp sĩ" Nguyễn Hoàng Nam từ TP.HCM về. Ảnh: Ngọc An.

‘Con trai duy nhất của tôi từng hứa ngưng bắt cướp để lấy vợ’ Thấy Nam xông pha bắt cướp, người cha lo cho tính mạng con trai duy nhất nên khuyên can. Thanh niên từng ngưng làm “hiệp sĩ” nhưng rồi trở lại với việc không lương vì ghét kẻ gian. 17:32 14/5/2018