Hơn 2 tháng xảy ra vụ sát hại nữ sinh Cao Mỹ Duyên (20 tuổi), Công an tỉnh Điện Biên đã khởi tố 9 bị can về các tội: Bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản, Giết người, Hiếp dâm, Cướp tài sản, Bắt giữ người trái pháp luật, Tàng trữ trái phép chất ma túy và Không tố giác tội phạm.
 |
Cho đến nay, Vì Văn Toán (36 tuổi, ở xã Thanh Yên, huyện Điện Biên) được xác định là đối tượng chủ mưu gây ra vụ án trên. Trong quá trình điều tra, mặc dù Vì Văn Toán vẫn đang rất ngoan cố không chịu khai báo, một số bị can đồng nhất lời khai về việc được Toán thuê 10 triệu đồng để bắt cóc nạn nhân. Vì sao kẻ chủ mưu lại làm việc này?
Thiếu tá, tiến sĩ Lê Quang Toàn (Giảng viên Học viện Cảnh sát nhân dân - Bộ Công an) có những chia sẻ, phân tích về vụ án trên gửi đến Zing.vn.
Có thể vụ án còn có diễn biến mới
Sau khi xảy ra vụ án mạng đặc biệt nghiêm trọng dịp Tết Kỷ Hợi, Công an tỉnh Điện Biên đã nhanh chóng tiến hành các biện pháp điều tra như khám nghiệm tử thi, khám nghiệm hiện trường, lấy lời khai của người làm chứng… và thậm chí đã tiến hành khai quật tử thi 2 lần để thu thập các tài liệu, chứng cứ, dấu vế có liên quan đến vụ án.
 |
| Vì Văn Toán. Ảnh: VOV. |
Kết quả điều tra ban đầu xác định, nhóm đối tượng đã lập kế hoạch bắt cóc, sát hại nữ sinh Cao Mỹ Duyên khi nạn nhân đi giao gà rồi chủ động xoá dấu vết, hợp thức hoá lời khai nhằm che giấu hành vi phạm tội. Điều này khiến hoạt động điều tra gặp rất nhiều khó khăn, thậm chí rơi vào bế tắc bởi vì việc tìm ra đối tượng gây án, đặc biệt là đối tượng chủ mưu là không hề đơn giản.
Ở giai đoạn đầu của hoạt động điều tra khi các tài liệu, chứng cứ của vụ án còn ít và chưa đầy đủ thì không dễ xác định chính xác các tình tiết liên quan đến vụ án. Cụ thể là sau khi áp dụng tổng hợp các biện pháp điều tra và các biện pháp hỗ trợ, cơ quan điều tra đã xác định được nhóm đối tượng trực tiếp bắt cóc, hãm hiếp và giết chết nạn nhân do Bùi Văn Công cầm đầu.
Tuy nhiên, sau khi bị bắt và khởi tố, Bùi Văn Công rất ngoan cố, không khai nhận các tình tiết liên quan đến vụ án cũng như các đối tượng khác tham gia vào vụ án. Do vậy, thời điểm đó, Công an tỉnh Điện Biên chưa thể phát hiện ra đối tượng Vì Văn Toán, mà chỉ có thể nhận định Công là chủ mưu.
Sau đó, khi thu thập thêm được các tài liệu, chứng cứ mới cơ quan cảnh sát điều tra mới xác định được Toán mới là kẻ chủ mưu. Điều tra vụ án hình sự là một hoạt động rất khó khăn, phức tạp. Trong quá trình điều tra vụ án, các điều tra viên luôn phải xây dựng các giả thuyết điều tra về những tình tiết chưa rõ của vụ án, sau đó họ sẽ tiến hành các biện pháp để thu thập tài liệu, chứng cứ nhằm chứng minh hoặc loại trừ các giả thuyết điều tra đó.
Việc xây dựng, kiểm tra và loại trừ các giả thuyết diễn ra liên tục trong quá trình điều tra vụ án và chỉ kết thúc khi cơ quan điều tra xác định được chính xác sự thật và viết bản kết luận điều tra vụ án. Khi vụ án này mới xảy ra, các thông tin, tài liệu phản ánh về vụ án và kẻ phạm tội rất tản mạn, không tập trung. Do đó, việc ban chuyên án từng nhận định Công là chủ mưu, sau đó lại xác định Toán mới là đối tượng cầm đầu là việc dễ hiểu, logic và cũng thường xảy ra trong hoạt động điều tra các vụ án hình sự.
Hiện, đa số các bị can đã có sự thống nhất trong lời khai về việc Toán là chủ mưu, tuy nhiên đối tượng Toán vẫn ngoan cố chưa chịu khai nhận hành vi phạm tội. Do đó, Cơ quan điều tra cần tiếp tục tiến hành các biện pháp để kiểm tra, củng cố tài liệu, chứng cứ và có thể vụ án sẽ còn có những diễn biến mới.
Vì sao quá trình điều tra vụ án gặp nhiều khó khăn
Trong vụ này, đến nay, Vì Văn Toán mới chỉ bị khởi tố về tội Bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản, chứ chưa bị khởi tố về tội Hiếp dâm và Giết người, nghĩa là đối tượng này có thể không liên quan đến hành vi hiếp dâm và giết người.
Có thể, trong quá trình thực hiện tội phạm, các bị can khác đã thực hiện hành vi hiếp dâm và sát hại nạn nhân và điều đó có thể nằm ngoài kế hoạch và dự kiến của Toán. Tất nhiên, việc này cần phải được kiểm tra, xác minh rất thận trọng, nhưng đây cũng có thể là một trong những nguyên nhân làm cho Toán càng thêm ngoan cố, không chịu khai nhận hành vi phạm tội vì sợ phải chịu hình phạt nặng.
Thực tế, người phạm tội luôn tìm cách quanh co để che giấu hành vi của mình, đặc biệt là những hành vi phạm tội đặc biệt nghiêm trọng. Đây là đặc điểm tâm lý phổ biến đối tượng phạm tội, Toán cũng như vậy. Chính sự quanh co, ngoan cố của các đối tượng là nguyên nhân chính dẫn đến khó khăn trong quá trình điều tra, xác định mục đích phạm tội và kẻ chủ mưu.
Bên cạnh đó, nhóm đối tượng này đã có sự chuẩn bị để đối phó với cơ quan điều tra như thống nhất lời khai, xóa dấu vết, tạo hiện trường giả... Đặc biệt, Bùi Thị Kim Thu (vợ Bùi Văn Công) còn đóng giả là người phát hiện sự việc, cố tình tung thông tin giả để đánh lạc hướng cơ quan điều tra.
Quá trình chứng minh sự thật của vụ án phải dựa hoàn toàn vào các tài liệu, chứng cứ đã thu thập được, không thể suy diễn chủ quan, áp đặt. Do đó, nếu cơ quan điều tra không thu thập được đầy đủ tài liệu, chứng cứ thì việc chứng minh sự thật của vụ án sẽ gặp rất nhiều khó khăn, thậm chí không thể tiến hành được.
Tuy nhiên, cần khẳng định rằng lời khai của bị can không phải là chứng cứ duy nhất chứng minh sự thật của vụ án, và khi cơ quan điều tra có thể thu thập đầy đủ tài liệu, chứng cứ về vụ án thông qua các biện pháp điều tra khác thì việc chứng minh sự thật của vụ án vẫn có thể tiến hành được kể cả trong trường hợp đối tượng không chịu khai nhận.
Vụ án này có tính chất đặc biệt nghiêm trọng, chưa từng xảy ra trên địa bàn tỉnh Điện Biên và cũng hiếm có ở Việt Nam. Hành vi phạm tội của 9 bị can, đa số nghiện ma túy thể hiện tính dã man, tàn bạo, gây bức xúc dư luận. Nghiêm trọng hơn, vụ án còn xảy ra vào dịp Tết Nguyên Đán. Chính vì vậy, ngay từ đầu, các lực lượng nghiệp vụ của Bộ Công an đã được tăng cường lên Điện Biện để hỗ trợ Ban chuyên án trong quá trình điều tra.
 |
| Cảnh sát khám ngôi nhà của Bùi Văn Công - nơi nạn nhân bị sát hại. Ảnh: CTV. |
Còn nhiều uẩn khúc sau vụ án
Việc cơ quan điều tra lần lượt khởi tố 8 bị can, riêng Vì Văn Toán (chủ mưu) bị bắt cuối cùng cho thấy các đối tượng này đã sử dụng những thủ đoạn rất tinh vi, xảo quyệt để đối phó với cơ quan điều tra, cố tình che giấu mục đích phạm tội ngay từ đầu, gây nhiều khó khăn cho quá trình điều tra vụ án.
Ban đầu, Công được xác định là đối tượng cầm đầu bởi một số nguyên nhân như hiện trường chính của vụ án ngay tại nhà hắn. Trước đó, Công còn tham gia dụ nạn nhân mang gà đến giao rồi cùng ra tay bắt cóc, hãm hiếp và sát hại nạn nhân.
Chiếc xe tải chở nạn nhân cũng là xe của Công. Với những tài liệu, chứng cứ vào thời điểm đó, cơ quan điều tra nhận định Công là đối tượng cầm đầu việc thực hiện tội ác giết người, hiếp dâm, cướp tài sản. Đồng thời việc Công ngoan cố không khai ra Toán, dẫn đến việc cơ quan điều tra chưa phát hiện ra Toán là đối tượng chủ mưu.
Tuy nhiên, trong quá trình điều tra, lời khai của các bị can còn lại có đề cập đến Vì Văn Toán, và việc Toán thuê nhóm đối tượng này bắt cóc nạn nhân. Phải đến khi Toán lộ diện, Ban chuyên án mới xác định vụ án có dấu hiệu bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản.
 |
Với việc các bị can khai được Vì Văn Toán trả 10 triệu đồng để thuê bắt cóc nạn nhân, có thể vụ án còn có nhiều tình tiết, diễn biến mới. Những tài liệu mà cơ quan điều tra thu thập được về Vì Văn Toán như động cơ, mục đích phạm tội, mối quan hệ giữa Toán với gia đình nạn nhân có thể chưa đủ và cần tiếp tục được thu thập củng cố nhằm chứng minh làm rõ sự thật của vụ án.
Vụ án này khiến dư luận tỉnh Điện Biên hoang mang, người dân cả nước lo lắng, quan tâm bởi vì ở địa phương này chưa từng xảy ra vụ việc tương tự. Hơn nữa, nhóm đối tượng gây án vào chiều 30 Tết, là thời điểm rất nhạy cảm. Ngoài ra, các đối tượng tham gia thực hiện vụ án trên hầu hết có liên quan đến ma túy.
Cho đến nay, vụ án vẫn còn những tình tiết chưa rõ đòi hỏi cơ quan điều tra phải tiếp tục tiến hành hoạt động điều tra để làm sáng tỏ toàn bộ sự thật của vụ án.
Thiếu tá Lê Quang Toàn là chuyên gia phân tích về tội phạm và các vụ án hình sự.
Sau khi tốt nghiệp Học viện Cảnh sát nhân dân (Bộ Công an), sĩ quan này tham gia công tác giảng dạy và nghiên cứu khoa học về lĩnh vực đấu tranh phòng, chống tội phạm tại Học viện trong thời gian gần 15 năm.
Thiếu tá Toàn được nhận học bổng của Chính phủ Australia và theo học hệ đào tạo tiến sĩ chuyên ngành Tội phạm tại Trường đại học RMIT từ năm 2013 đến năm 2017.
Năm 2018, ông Lê Quang Toàn được cấp bằng tiến sĩ.
