Ca sĩ Vương Bảo Tuấn vừa qua đời ở tuổi 44 sau thời gian chiến đấu với căn bệnh ung thư trực tràng. Bảo Tuấn được biết đến là “người tình âm nhạc”, đồng thời là bạn tri kỷ, người anh lớn của ca sĩ Long Nhật.
Theo Long Nhật, ca sĩ Bảo Tuấn mắc bệnh ung thư thời gian khá lâu nhưng giấu kín mọi người. Khi bệnh tình trở nặng, nam ca sĩ mới đồng ý cho người nhà chuyển vào BV điều trị, tuy nhiên lúc này đã ở giai đoạn muộn.
 |
| Ca sĩ Vương Bảo Tuấn (trái) và ca sĩ Long Nhật. |
Chỉ có 20% phát hiện sớm
TS.BS Phạm Văn Bình, Trưởng khoa Ngoại bụng I, Bệnh viện K, cho biết ung thư trực tràng, đại trực tràng (ung thư ruột già) là một trong những ung thư đường tiêu hóa hay gặp nhất và có xu hướng tăng nhanh qua từng năm.
Theo số liệu WHO năm 2018, trên toàn thế giới có thêm 1,8 triệu ca mắc mới và gần 900.000 ca tử vong. Tại Việt Nam, ung thư đại trực tràng đứng thứ 5 trong số 10 bệnh ung thư phổ biến nhất với gần 15.000 ca mắc mới và gần 8.000 trường hợp tử vong.
Đáng tiếc, tỷ lệ bệnh nhân đến bệnh viện chẩn đoán, phát hiện ung thư đại trực tràng ở giai đoạn sớm rất hiếm, chỉ khoảng hơn 20%, số còn lại đều đến viện ở giai đoạn tiến triển 3-4, do đó điều trị gặp nhiều hạn chế.
Trong khi nếu mắc ở giai đoạn 1, tỷ lệ sống sau 5 năm có thể lên tới 85-90%, giai đoạn 3 còn khoảng 40-60% nhưng đến giai đoạn cuối chỉ còn 10-20%.
Tại Bệnh viện K, mỗi năm phẫu thuật khoảng 22.000-23.000 ca, trong đó riêng ung thư đại trực tràng đã chiếm 4.000-5.000 ca, tương đương 11-13 bệnh nhân/ngày.
Nguyên nhân ung thư đại trực tràng
Đến nay, các nhà khoa học chưa xác định được nguyên nhân chính gây bệnh, tuy nhiên đã tìm ra một số nhóm yếu tố nguy cơ làm gia tăng bệnh, trong đó có hội chứng di truyền, trong khi hầu hết ung thư khác không có đặc tính này.
TS Bình cho biết ước tính có 5% bệnh nhân ung thư đại trực tràng có các đột biến gene di truyền (ung thư gia đình) với 2 hội chứng chính hội chứng Lynch, tức ung thư đại trực tràng di truyền không đa polyp và hội chứng đa polyp có tính chất gia đình.
Tại Bệnh viện K từng điều trị cho trường hợp 8 người trong một gia đình ở Hải Dương cùng mắc ung thư đại trực tràng. Đặc biệt, nếu một người mắc hội chứng đa polyp thì hầu hết thành viên trong gia đình đều có nguy cơ mắc bệnh.
Tất cả loại polyp đại trực tràng nếu không được can thiệp sẽ có khoảng 50% chuyển thành ung thư (từ khi sinh ra đến khi 40 tuổi). Nếu sống đến 70 tuổi, hầu hết trở thành ung thư.
Ngoài yếu tố di truyền, phần lớn ung thư đại trực tràng có liên quan đến sinh hoạt và thói quen ăn uống như ăn nhiều thịt đỏ, thịt chiên, nướng, ăn ít rau, lười vận động, hút thuốc lá, sử dụng rượu bia...
5 dấu hiệu cảnh báo ung thư đại trực tràng
TS Bình khuyến cáo, ở giai đoạn sớm, ung thư đại trực tràng thường không có biểu hiện rõ ràng khiến người bệnh chủ quan, lầm tưởng với những bệnh lý đường tiêu hóa.
Tuy nhiên khi có những triệu chứng sau, cần đặc biệt lưu ý đến ung thư đại trực tràng:
- Rối loạn tiêu hóa: Ban đầu có thể là ợ chua, sau là đau tức vùng bụng, co thắt dạ dày trước hoặc sau khi ăn.
- Táo bón: Nếu đi ngoài ít hơn 3 lần/tuần nên chú ý theo dõi
- Đi ngoài phân nhỏ, phân dẹt: Có nguy cơ ruột gặp phải những vật cản như các khối u, polyp to khiến hình dạng và kích thước phân thay đổi.
- Đi ngoài ra máu: Đây là triệu chứng khá phổ biến ở các bệnh nhân ung thư đại trực tràng. Nguyên do khối u trong lòng ruột gây chảy máu.
- Giảm cân bất thường, mệt mỏi: Hầu hết trường hợp mắc ung thư đều có dấu hiệu giảm cân nhanh và nhiều trong thời gian ngắn dù không ăn kiêng hay tập luyện gì gắng sức. Một số đi kèm với mệt mỏi, suy nhược.
Cách phòng ngừa ung thư đại trực tràng
Để phòng ngừa ung thư đại trực tràng, người dân nên:
- Hạn chế ăn mỡ, thịt động vật; giảm chất béo từ 40% xuống 20-25%.
- Tăng cường vận động thể chất.
- Tăng cường ăn các chất xơ và hoa quả tươi hàng ngày.
- Hạn chế muối, lên men, cá khô, nước tương, thịt xông khói.
- Tránh để những chất gây đột biến gene nhiễm trong thức ăn như thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, thuốc tăng trọng.
- Hạn chế lạm dụng rượu, bia và các chất lên men khác.
Với những gia đình, nếu có người thân xác định bị ung thư đại trực tràng, cả nhà nên đến bệnh viện để tầm soát bệnh ở độ tuổi sớm hơn khuyến cáo. Đặc biệt, thường xuyên nội soi để kiểm tra polyp.
Sau khi cắt polyp, tùy thuộc vào số polyp nhiều hay ít, tùy theo yếu tố nguy cơ cao hay thấp, người bệnh cần soi lại đại tràng định kỳ mỗi 1-3 năm.
