Bộ trưởng Công Thương: Không kéo dài ưu đãi giá FIT cho điện gió

Được mời phát biểu giải trình trước Quốc hội cuối phiên thảo luận về kinh tế - xã hội chiều 9/11, Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên tập trung vào 2 nhóm vấn đề là điện năng và bình ổn thị trường phân bón và vật tư nông nghiệp

Bộ trưởng trả lời kiến nghị của một số đại biểu các địa phương về việc kéo dài thời gian ưu đãi giá FIT với các dự án điện gió. Ông nhấn mạnh việc kéo dài là không hợp lý.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên giải trình. Ảnh: HT.

Có thể xảy ra hậu quả về kinh tế, pháp lý

“Bộ Công Thương xin được chia sẻ với những khó khăn của các chủ đầu tư và các địa phương có dự án điện gió chậm tiến độ. Tuy nhiên, giá FIT là cơ chế giá hỗ trợ của Nhà nước, chỉ được áp dụng trong thời gian nhất định để khuyến khích đầu tư vào những lĩnh vực cần đầu tư. Việc kéo dài thời gian hưởng chính sách giá FIT là không hợp lý”, ông nói và đưa ra một số lý do.

Thứ nhất, nếu kéo dài sẽ không đúng với bản chất có thời hạn của chính sách hỗ trợ, gây bất bình đẳng với các dự án khác cùng cơ chế nhưng đã thực hiện đúng tiến độ.

Thứ hai, hiện nay giá đầu vào của các vật tư, nguyên liệu, thiết bị trong lĩnh vực điện gió giảm hơn so với thời điểm ban hành chính sách hỗ trợ và tiếp tục xu hướng giảm mạnh. Nếu kéo dài thời gian hưởng chính sách này, có thể sẽ xảy ra hậu quả về pháp lý, gây thiệt hại về kinh tế cho nhà nước và các đối tượng sử dụng điện.

Nếu kéo dài ưu đãi sẽ gây bất bình đẳng với các dự án khác cùng cơ chế nhưng đã thực hiện đúng tiến độ. Ảnh: Quỳnh Danh.

Thứ ba, trong quá trình lấy ý kiến về nội dung trên Bộ Công Thương không nhận được sự thống nhất của các bộ, ngành và các cơ quan có liên quan.

Bộ trưởng cũng cho biết Bộ đang xây dựng dự thảo quyết định của Thủ tướng quy định về phát triển các dự án điện gió, điện mặt trời theo Luật Đầu tư theo hình thức đối tác công tư, trong đó điểm cốt yếu là cơ chế đấu thầu, đấu giá để lựa chọn nhà đầu tư và xác định giá điện.

Theo đó, các nhà đầu tư sẽ đàm phán giá với EVN trong khung giá phát điện do Bộ Công Thương ban hành. Các dự án dở dang sẽ được xem xét giải quyết trong điều khoản chuyển tiếp của dự thảo quyết định nêu trên. Đồng thời, Bộ cũng đang khẩn trương xây dựng khung giá cho điện gió, điện mặt trời làm căn cứ cho nhà đầu tư đàm phán với EVN trong thời gian tới.

Thí điểm thị trường điện cạnh tranh từ 2025

Về thị trường phát điện cạnh tranh, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh được ngành triển khai từ khá sớm nhờ vậy, đến nay có gần 70% nguồn điện do tư nhân hoặc công ty cổ phần sản xuất.

Thị trường bán buôn điện cạnh tranh cũng đã được vận hành từ đầu năm 2019 và đến nay EVN không còn là đơn vị duy nhất mua bán điện mà có thêm 5 tổng công ty điện lực trực tiếp tham gia mua điện trên thị trường.

Bộ đang tích cực phối hợp các cơ quan hữu quan xây dựng đề án trình Thủ tướng chuyển Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia thành Công ty TNHH MTV Vận hành hệ thống điện và thị trường điện hạch toán độc lập trong EVN theo chỉ đạo của Chính phủ.

Bộ đang khẩn trương xây dựng thị trường bán lẻ điện cạnh tranh. Trong đó việc triển khai cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa nhà máy điện và khách hàng sử dụng điện chính là bước đầu tiên trong thực hiện thị trường bán lẻ điện cạnh tranh ở nước ta.

Hiện nay, Bộ đã trình Chính phủ cho phép thí điểm thực hiện cơ chế này từ nay đến năm 2025. Đồng thời, đã trình Chính phủ và Quốc hội cho sửa 1 điều của Luật Điện lực để tư nhân có thể được đầu tư vào phân khúc truyền tải điện.

Bộ Công Thương cũng trình Chính phủ cơ chế điều hành thực hiện các dự án điện, nhằm siết lại kỷ cương trong tổ chức thực hiện quy hoạch và kế hoạch phát triển điện ở nước ta.

Bình ổn mặt hàng phân bón

Về giải pháp bình ổn thị trường phân bón, vật tư nông nghiệp, Bộ trưởng cho biết đây là lĩnh vực luôn được Bộ Công Thương chú trọng chỉ đạo các đơn vị chức năng theo dõi, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương để kịp thời đề xuất, áp dụng nhiều biện pháp nhằm hỗ trợ nông dân sản xuất có lãi, qua đó nâng cao đời sống ở khu vực nông thôn.

Tuy nhiên, thời gian qua, giá phân bón, vật tư nông nghiệp vẫn tăng cao. Ông đưa ra một số giải. Ví như giá nguyên liệu đầu vào (chủ yếu nhập khẩu) và chi phí vận tải, logistics do giãn cách xã hội tăng cao.

Ngoài ra, mặt hàng phân bón không thuộc danh mục chịu thuế VAT nên các nguyên, vật liệu đầu vào không được khấu trừ thuế cũng đã làm tăng giá thành sản phẩm. Nhu cầu tiêu thụ mặt hàng phân bón của thế giới tăng cao do đứt gẫy chuỗi cung ứng.

“Thời gian tới, Bộ sẽ tiếp tục thực hiện các giải pháp như đã làm thời gian qua, đồng thời tiếp tục phối hợp tốt hơn với các bộ, ngành, địa phương để có các giải pháp hiệu quả hơn”, ông nói.

Một trong những biện pháp là kiến nghị, bổ sung Luật thuế GTGT để mặt hàng phân bón được bổ sung vào danh mục chịu thuế VAT giúp cho mặt hàng này có cơ hội giảm giá và nâng cao năng lực sản xuất của các doanh nghiệp trong nước.