Phát biểu trong cuộc họp báo sau khi kết thúc Army Games 2020, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu, cho biết cuộc đua xe tăng hành tiến (Tank Biathlon) đã tạo động lực cho việc hiện đại hóa T-72. Khi Tank Biathlon được tổ chức lần đầu vào năm 2013, các đội tham gia đã sử dụng T-72B1.
Các thiếu sót kỹ thuật trong quá trình thi đấu đã giúp Bộ Quốc phòng Nga đưa ra quyết định nâng cấp T-72 lên tiêu chuẩn T-72B3. Sau khi kỳ Army Games lần thứ VI kết thúc, Bộ trưởng Shoigu đã ra quyết định nâng cấp toàn bộ xe tăng T-72 trong biên chế quân đội Nga lên tiêu chuẩn T-72B3M, còn gọi là T-72B4, Tvzvezda cho biết.
Các đội tham gia Army Games 2021 có thể được chuyển sang dùng phiên bản T-72B4 hiện đại hơn.
Một số nguồn tin cho rằng quyết định nâng cấp lên tiêu chuẩn T-72B4 được thúc đẩy bởi thành tích thi đấu ấn tượng của xe tăng Type-96B đội Trung Quốc.
 |
| Xe tăng T-72B3 của đội Nga trong trận chung kết Tank Biathlon 2020. Ảnh: Tvzvezda. |
Tại trận chung kết bảng 1, đội Nga suýt để đội Trung Quốc vượt mặt. Đội Nga chỉ bắn được 21/24 mục tiêu, trong khi đội Trung Quốc bắn được 23/24 mục tiêu. Đội Trung Quốc giành huy chương bạc với thành tích chỉ kém đội Nga 1 phút 21 giây.
Trước đó, có thông tin nghi ngờ xe tăng mà đội Nga sử dụng để thi đấu tại Tank Biathlon năm nay thực chất là T-72B4. Những khác biệt ở cụm cảm biến, cùng với việc xe tăng màu đỏ của đội Nga chạy quá nhanh đã củng cố cho nghi vấn này.
Cảm biến hiện đại
Theo Military Today, gói nâng cấp T-72B4 tập trung vào cải thiện hỏa lực, cơ động và khả năng sống sót trên chiến trường. Về thiết kế T-72B4 không khác nhiều so với T-72 tiêu chuẩn. Cải tiến lớn nhất trên T-72B4 là hệ thống cảm biến.
 |
| Xe tăng chiến đấu chủ lực T-72B4 tại trận chung kết Tank Biathlon năm 2016. Ảnh: Vitaly V. Kuzmin. |
Vị trí trưởng xe được bổ sung hệ thống quan sát toàn cảnh PK PAN. Hệ thống gồm một kênh quan sát ban ngày và kênh quan sát ban đêm, kết hợp với bộ tìm kiếm mục tiêu bằng tia laser.
PK PAN có khả năng hoạt động độc lập cho phép trưởng xe quan sát trận địa và chỉ thị mục tiêu cho pháo thủ. Trưởng xe được bổ sung màn hình ảnh nhiệt từ hệ thống quan sát mục tiêu của pháo thủ.
Pháo thủ được trang bị hệ thống kính ngắm toàn cảnh Sosna-U. Đây là hệ thống ngắm mục tiêu đa kênh được ổn định theo cả trục dọc và trục ngang.
Ưu điểm của Sosna-U là bổ sung cảm biến ảnh nhiệt Thales Catherine-FC của Pháp, kết hợp với máy đo xa laser giúp mở rộng phạm vi quan sát mục tiêu cỡ xe tăng lên cự ly 10 km vào ban ngày và 2,2 km vào ban đêm.
Kính ngắm Sosna-U kết hợp với hệ thống điều khiển hỏa lực 1A40-4, cùng máy tính đường đạn thế hệ mới giúp pháo thủ bắn chính xác hơn. T-72B4 vẫn giữ lại kính ngắm TPD-K1, nhưng chỉ để dự phòng cho Sosna-U.
Về vũ khí, T-72B4 được trang bị pháo chính 2A46M-5, cỡ nòng 125 mm. Phiên bản này được giới thiệu vào năm 2012, như là một phần của gói nâng cấp T-90MS. Pháo 2A46M-5 đi cùng với hệ thống ổn định mới và hệ thống nạp đạn tự động nâng cấp, giúp pháo thủ bắn chính xác hơn.
Trong quá trình thi đấu tại cuộc đua Tank Biathlon 2020, rất nhiều lần xe tăng của các đội không thể khai hỏa với pháo chính 125 mm. Điều này là do hệ thống ổn định của pháo hoạt động không tốt.
Vũ khí phụ trên T-72B4 gồm súng máy đồng trục PKT và đại liên 12,7 mm gắn trên nóc tháp pháo.
Mạnh mẽ và sống sót cao
T-72B4 được trang bị giáp phản ứng nổ Relikt đem lại hiệu quả bảo vệ gấp 2 lần giáp phản ứng nổ Kontakt-5. Hệ thống giáp phản ứng nổ thế hệ mới cho phép T-72B4 đạt hiệu quả bảo vệ ngang ngửa T-90.
 |
| Phiên bản T-72B4 trong lần ra mắt đầu tiên tại chung kết Tank Biathlon 2014. Ảnh Vitaly V.Kuzmin. |
Phiên bản T-72B4 được trang bị động cơ diesel V-92S2F, công suất 1.130 mã lực, cùng hộp số tự động mới (đối với mẫu sản xuất từ năm 2017). T-72B4 sẽ là xe tăng đầu tiên của Nga được trang bị hộp số tự động.
Gói nâng cấp T-72B4 được tiết lộ lần đầu trong trận chung kết Tank Biathlon năm 2014. Năm 2016, Bộ Quốc phòng Nga thông qua kế hoạch nâng cấp 150 chiếc T-72B lên tiêu chuẩn T-72B4.
Giới phân tích quân sự Nga cho rằng T-72B4 đạt sức mạnh chiến đấu tương đương T-90A, trong khi chi phí thấp hơn. Gói nâng cấp T-72B4 cũng được hợp tác với Belarus, đưa nước này trở thành quốc gia ngoài Nga đầu tiên được trang bị phiên bản hiện đại này.
T-72B4 cùng với T-90 sẽ giúp duy trì sức mạnh cho lực lượng tăng thiết giáp của Nga, khi chương trình siêu tăng T-14 Armata đang chậm tiến độ.
