'Bkav đang nghiên cứu xét nghiệm Covid-19 bằng nước muối'

Trong một chương trình trực tuyến tối 4/6, ông Nguyễn Tử Quảng, CEO Bkav cho biết công ty này đang nghiên cứu một máy xét nghiệm Covid-19 cho kết quả chỉ sau khoảng 10 giây, dựa trên mẫu nước súc miệng từ các ca nghi nhiễm.

Theo ông Quảng, quy trình xét nghiệm yêu cầu người xét nghiệm súc miệng bằng nước muối sinh lý, sau đó cho vào ống nghiệm và đưa vào thiết bị phân tích. Máy chiếu dải ánh sáng vào ống nghiệm, sau đó ở đầu ra sẽ phân tích xem những tần số ánh sáng nào bị hấp thụ, mức độ hấp thụ nhiều hay ít.

Trước Bkav, một công ty ở Israel từng có thiết bị hoạt động với nguyên lý tương tự có tên SpectraLIT, nhưng vẫn gặp thách thức lớn về mặt công nghệ, chưa được cấp phép. Ảnh: Reuters.

CEO Bkav giải thích các tần số bị hấp thụ khác nhau sẽ thể hiện các bệnh lý khác nhau. Việc phân tích sẽ ứng dụng trí tuệ nhân tạo để tìm ra đâu là mẫu của người nhiễm Covid-19, và đâu là mẫu của người thường.

Ông Quảng cho biết đã thử nghiệm máy này tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương, và "có kết quả bước đầu".

Tuy nhiên, CEO Bkav chưa cung cấp thêm hình ảnh hay các bằng chứng thử nghiệm. Trả lời Zing, đại diện Bkav cho biết sẽ chia sẻ thêm thông tin về thiết bị và kết quả thử nghiệm trong vài ngày tới.

Nếu máy xét nghiệm nước bọt có thể cho kết quả sau 10 giây, thì đây là con số rất ngắn so với các hình thức đang áp dụng tại Việt Nam hiện nay. Cụ thể, xét nghiệm bằng RT-PCR mất vài giờ, còn xét nghiệm kháng thể cũng mất 15-20 phút. Loại máy xét nghiệm bằng hơi thở đang được nhập về Việt Nam mất khoảng 1 phút để cho kết quả.

Tại Israel, công ty Newsight cũng nghiên cứu công nghệ xét nghiệm bằng nước bọt từ giữa năm 2020. Quy trình xét nghiệm của công ty này cũng yêu cầu người dùng súc miệng bằng dung dịch đặc biệt, rồi nhổ vào ống nghiệm 10 ml. Ống nghiệm này được đưa vào máy có tên SpectraLIT, sau đó dùng ánh sáng để phân tích mẫu nước bọt trong dịch súc miệng.

Theo Times of Israel, vào tháng 8/2020, khi hoàn tất một nửa giai đoạn thử nghiệm, mức độ chính xác của thiết bị lên đến 95%, và chỉ mất 1 giây là có kết quả. Mỗi lần xét nghiệm chi phí chỉ khoảng 0,25 USD, và máy xét nghiệm có giá 200 USD.

Ưu điểm khác của thiết bị là nó rất nhỏ gọn, chạy bằng nguồn USB, cho phép kỹ thuật viên cầm theo người. Do đó, thiết bị sẽ rất phù hợp với những nơi cần xét nghiệm nhanh, lưu động như nhà ga, sân bay.

Người thử nghiệm súc miệng bằng dung dịch đặc biệt, sau đó nhổ vào ống nghiệm để phân tích nước bọt. Ảnh: Reuters.

Để huấn luyện trí tuệ nhân tạo nhận biết mẫu, trước đó nhóm nghiên cứu đã đưa dữ liệu từ những người đã được xác thực dương tính hoặc âm tính vào mô hình thuật toán. Những dữ liệu này được dùng để xây dựng cơ sở dữ liệu, cho phép trí tuệ nhân tạo học và biết được đâu là mẫu của người mắc Covid-19.

Tuy nhiên, trở ngại lớn nhất của thiết bị là lượng dữ liệu chưa đủ để kết luận và hoàn tất thử nghiệm. Lượng virus có trong nước bọt của người bệnh sẽ tăng dần kể từ sau khi xâm nhập cơ thể. Theo Amos Panet, chuyên gia về virus tại Đại học Hebrew ở Jerusalem, thách thức lớn là phát hiện những người vừa nhiễm virus.

Mặc dù đã lên kế hoạch áp dụng tại các sân bay Israel vào cuối năm 2020, Newsight đã phải hoãn lại vì các biến chủng virus mới.

Vào cuối tháng 3 vừa qua, SpectraLIT đã được cấp phép sử dụng máy xét nghiệm nhanh tại châu Âu. Tuy nhiên, thiết bị được cấp phép vẫn sử dụng việc lấy mẫu bằng que thử.

Phiên bản sử dụng nước súc miệng chưa được cấp phép. Ông Eli Assoolin, trưởng dự án nghiên cứu cho biết ông hi vọng phiên bản dùng nước súc miệng cũng sẽ sớm được chính thức sử dụng.

Ông Assoolin cũng cho biết phần mềm đã được điều chỉnh để có thể phát hiện mọi loại biến chủng virus, và cũng dễ dàng nhận biết các loại biến chủng mới xuất hiện.