Dự thảo Bộ luật Hình sự (BLHS) sửa đổi thể hiện sự cầu thị, tiếp thu ý kiến của nhân dân khi mạnh dạn thay đổi cấu trúc của điều luật so với BLHS 1985 và 1999, đưa cấu thành cơ bản tại Khoản 1 và cấu thành tăng nặng ở các khoản sau để đảm bảo tính nhất quán, logic của bộ luật.
Tuy nhiên, khi đọc Khoản 2 Điều 123 dự thảo BLHS (sửa đổi) về tội Giết người, tôi hoàn toàn bất ngờ với bảy tình tiết định khung hình phạt tại Khoản 1 Điều 93 BLHS hiện hành. Điều và khoản này có mức “phạt tù từ 12 năm đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình” được tách ra thành khoản 2, cụ thể như sau:
“2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm:
a) Giết người đang thi hành công vụ hoặc vì lý do công vụ của nạn nhân;
b) Để thực hiện hoặc che giấu tội phạm khác;
c) Giết người thuê hoặc thuê giết người;
d) Bằng cách lợi dụng nghề nghiệp;
đ) Bằng phương pháp có khả năng làm chết nhiều người;
e) Có tính chất côn đồ;
g) Vì động cơ đê hèn”
Ngoài ra, có thể do nhầm lẫn nên tình tiết “giết người đang thi hành công vụ hoặc vì lý do công vụ của nạn nhân” được quy định thêm tại Điểm đ, Khoản 3, Điều 123 của dự thảo BLHS (sửa đổi).
Với quy định như trên, nhiều tình tiết định khung hình phạt không đảm bảo “nguyên tắc xử lý” tại đoạn 2 Điều 2 của BLHS hiện hành và Khoản 4, Điều 3 của dự thảo BLHS (sửa đổi): “Nghiêm trị người chủ mưu, cầm đầu, chỉ huy, ngoan cố chống đối, côn đồ, tái phạm nguy hiểm, lợi dụng chức vụ, quyền hạn để phạm tội, chức vụ, quyền hạn càng cao thì xử phạt càng nặng; nghiêm trị cá nhân hoặc pháp nhân phạm tội dùng thủ đoạn xảo quyệt, có tổ chức, có tính chất chuyên nghiệp, cố ý gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng”.
Trong khi tình hình tội giết người hiện nay vẫn diễn biến phức tạp, xảy ra nhiều vụ án giết người từ những nguyên cớ nhỏ nhặt và manh nha các vụ giết người thuê, thuê giết người... thì việc giảm hình phạt của các trường hợp phạm tội nêu trên từ mức cao nhất là tử hình còn 20 năm tù có phù hợp với tính chất, mức độ hành vi phạm tội mà bị cáo đã thực hiện? Có đáp ứng được công tác đấu tranh phòng chống tội giết người trong giai đoạn hiện nay?
