Hỏi: Tôi đi tiểu nhiều lần trong ngày và mỗi lần đi cũng rất nhiều, không biết có bệnh gì không dù đi xét nghiệm đều bình thường. Tại sao có người bài tiết nước tiểu nhiều và người lại ít? - (Trần Văn Khánh - TP HCM)
Bác sĩ chuyên khoa II Đặng Minh Trí tư vấn:
- Ở một người lớn bình thường trong mỗi phút có đến 1,2 lít máu đi qua hai quả thận và tùy theo từng điều kiện khác nhau mà lượng nước tiểu được bài tiết ra ngoài từ 0,5-2 lít.
Nephron là đơn vị cấu tạo nên thận, có khả năng tạo nước tiểu độc lập với nhau, mỗi thận chứa trên 1 triệu nephron. Nephron được tạo thành từ một cầu thận, trong đó dịch được lọc từ máu và một ống dài để biến đổi dịch lọc thành nước tiểu rồi đổ vào bể thận ra hệ niệu.
Ở đường ống của nephron, nước sẽ được tái hấp thu theo sự điều chỉnh của cơ thể để có được lượng nước tiểu nêu trên. Một hoóc-môn chống bài tiết nước tiểu rất quan trọng có tên là ADH do vùng dưới đồi (não bộ) tiết ra liên quan đến lượng nước tiểu bài tiết. ADH gây tăng hấp thu nước ở ống lượn xa và ống góp của thận làm giảm lưu lượng nước tiểu.
Bình thường cơ thể con người ưu tiên thải nước theo hơi thở (nếu không sẽ gây thiếu oxy) và thải nước theo mồ hôi (nếu không sẽ làm tăng thân nhiệt). Vì thế, lượng nước tiểu thải ra tùy thuộc một số yếu tố: chế độ ăn uống (nhiều hay ít nước), thời tiết (nóng hay lạnh liên quan tiết mồ hôi), lao động cơ bắp (thải nước qua hơi thở và mồ hôi).
Nếu nước thải qua mồ hôi hoặc hơi thở nhiều thì lượng nước tiểu qua đường niệu ít và ngược lại. Cụ thể, chúng ta thấy khi trời lạnh thì xu hướng đi tiểu nhiều hơn hoặc khi vận động nhiều thì nước tiểu ít hơn.
Khi xem xét lượng nước tiểu phải xem xét đến tỉ trọng tức là nước tiểu có đậm đặc không, tiểu ít mà đậm đặc tức không có ứ đọng chất cặn bã trong cơ thể thì vẫn bình thường. Trong thực tế lâm sàng, khi một người đi tiểu hơn 2 lít mỗi ngày mà không do uống nhiều thì được xem là đa niệu (nước tiểu nhiều bất thường). Như thế nếu uống quá nhiều mà đi tiểu nhiều thì ít có vấn đề gì đối với thận.
