Cách đây khoảng 10 năm, nếu ai đó dự đoán thế giới sẽ san phẳng mọi giới hạn địa lý và con người kết nối với nhau qua những màn hình sáng rực, ta hẳn sẽ cho đó là một suy nghĩ điên rồ. Nhưng giờ nhìn lại xung quanh, thời đại của chúng ta đang bị “xâm lăng” triệt để bởi những chiếc màn hình điện tử.

6h00: Hãy nhớ lại sáng sớm nay, việc đầu tiên bạn làm khi vừa thức dậy là gì? Có phải là quờ quạng tìm ngay smartphone, mở Facebook xem có chuyện gì hot đêm qua? Bạn không đành lòng bỏ sót bất kỳ “notification” (thông báo) nào bởi như thế không xứng đáng là cư dân mạng chính chuyên. Chào buổi sáng, nhưng thay vì chào đón những tia nắng sớm, thứ đầu tiên ập vào đôi mắt chính là ánh sáng nhân tạo phát ra từ màn hình điện thoại. Có thể bạn chưa từng nghe, nhưng nó có một cái tên rất “cool”: Ánh sáng xanh.

9h00: Thật khó để rời mắt khỏi smartphone từ lúc ra khỏi nhà đến khi ngồi vào bàn làm việc. Trong lúc nhai nốt miếng bánh mì, bạn hí hoáy trả lời tin nhắn trên ứng dụng hẹn hò. Ngồi đợi xe ôm công nghệ, bạn tranh thủ hóng hớt tình hình showbiz. Kẹt cứng giữa dòng xe cộ, bạn kịp xem nốt tập drama mới để gặp soái ca soái tỷ. Chỉ dăm ba phút trong thang máy, bạn cũng kịp kiểm tra hòm mail và nhắn tin nhờ cô bạn ngồi cạnh mua giúp ly cà phê.

Nếu đọc đến đây và thấy mình trong đó, tức là bạn đã gián tiếp thừa nhận 2 sự thật. Thứ nhất, bạn đích thị là công dân kiểu mẫu của vương quốc màn hình điện tử, chăm chỉ ngụp lặn trong chiếc smartphone. Thứ hai, đôi mắt bạn đang miệt mài lao lực, trước cả khi bạn bật máy bắt đầu ngày làm việc.

15h00: Nhìn bạn kìa, một nhân viên đa năng, đa nhiệm và đa màn hình! Bạn di chuyển thoăn thoắt giữa màn hình máy bàn chi chít số liệu với màn hình laptop sáng rực bài thuyết trình dang dở, thi thoảng chộp lấy “dế yêu” để gọi nhanh ly trà sữa. Chỉ thương đôi mắt tiếp tục bị ánh sáng xanh giày vò ở quy mô hoành tráng hơn. Bạn nghĩ đến lọ thuốc nhỏ mắt như một vị cứu tinh? Nghĩ lại đi, ánh sáng xanh vốn đã vô hình, thì cách nó để lại dấu ấn cho đôi mắt cũng tinh vi không kém. Liệu thuốc nhỏ mắt có đủ sức ngăn chặn cuộc thôn tính thầm lặng của ánh sáng xanh?

22h00: Tan sở về nhà, bạn tự nhủ “hôm nay vất vả rồi, nghỉ ngơi nào”. Nhưng thay vì thư giãn với bản nhạc hay hoặc đi ngủ sớm, bạn lại chọn cày game hay chat chit thâu đêm với đám bạn. Thành thực đi, đến khi chui vào chăn êm nệm ấm, những ngón tay vẫn quyến luyến chẳng nỡ rời xa chiếc smartphone sáng loà. Cũng vì thế, đôi mắt lại cặm cụi “overtime”, phơi mình cho ánh sáng xanh trong khi bạn vẫn đinh ninh đang cho mắt thư giãn sau ngày dài vất vả.

Chúng ta thường nghe nói đến tác hại của tia cực tím trong ánh sáng mặt trời và tự tin phòng tránh bằng cách đeo kính mát, hoá trang thành ninja mỗi khi ra đường. Bởi vậy, dân công sở thường chủ quan nắng không đến mặt, mưa chẳng tới đầu, tia cực tím cũng không thể làm hại mắt. Thực tế, “cửa sổ tâm hồn” của bạn đang chào đón một kẻ thù nguy hiểm hơn.

Ánh sáng xanh sở hữu mức năng lượng cao nhất trong số những ánh sáng nhìn thấy được. Chúng có khả năng xuyên thủng lá chắn lọc ánh sáng tự nhiên của nhãn cầu để tiếp cận đáy mắt nơi có điểm vàng (hoàng điểm).

Điểm vàng là nơi tập trung tế bào thị giác nhiều nhất trong võng mạc và giúp ta nhận diện hình ảnh sắc nét. Hố trung tâm điểm vàng là nơi có ít tế bào thần kinh nhất, không có mạch máu trực tiếp nuôi dưỡng mà phải hấp thụ dưỡng chất từ tế bào võng mạc. Nói dễ hiểu là bạn cung cấp dưỡng chất có lợi cho mắt thì tế bào võng mạc tiếp nhận trước rồi mới dùng để nuôi dưỡng điểm vàng.

Nghiên cứu cho thấy, lượng ánh sáng xanh phát ra từ thiết bị điện tử không đáng kể như trong bức xạ mặt trời. Tuy nhiên, thời gian tiếp xúc với màn hình điện tử sẽ tỷ lệ thuận với tác hại lâu dài cho sức khoẻ đôi mắt, thậm chí dẫn đến hậu quả nghiêm trọng nếu con người tiếp tục chủ quan. Thuốc nhỏ mắt, kính mát hay chế độ màn hình hạn chế ánh sáng xanh đều là không đủ.

Theo báo cáo năm 2018 của We are Social, thời lượng sử dụng Internet và mạng xã hội trong một ngày của người Việt tương ứng khoảng 7 giờ và 2,5 giờ. Một thống kê khác chỉ ra rằng, một ngày dân công sở dành trung bình 6 giờ để truy cập Internet trên máy tính, 2 tiếng lướt mạng xã hội trên mọi thiết bị điện tử và 2 tiếng sử dụng smartphone để thao tác với ứng dụng trên mạng. Tính bình quân, mỗi ngày ta tiêu tốn 8-10 giờ trước màn hình điện tử, một con số đáng báo động nếu so sánh với thời gian ít ỏi để mắt nghỉ ngơi.

Đôi mắt là tài sản vô cùng quý giá. Nhờ đôi mắt, ta được chiêm ngưỡng cuộc sống, nhìn ngắm người thân yêu và làm mọi điều mình yêu thích. Nhưng cũng chính đôi mắt thường xuyên bị chúng ta lãng quên, bỏ mặc trước hiểm hoạ thầm lặng đến từ phong cách sống hiện đại.

Chắc chắn sẽ rất khó để thay đổi thói quen hay kiểm soát thời gian sử dụng thiết bị công nghệ. Bạn hãy cố gắng tập thêm thói quen mới để tăng cường sức khoẻ cho mắt bằng những cách làm đơn giản dưới đây:

- Tập thể dục cho mắt: Làm nóng lòng bàn tay rồi áp vào mắt giúp đôi mắt thư giãn.

- Công thức 20-20-20: Cứ 20 phút ngồi trước màn hình, dành 20 giây cho mắt thư giãn bằng cách nhìn vào một vật bất kỳ cách mình 20 feet (6 mét).

- Tắm cho mắt: Rửa mặt bằng nước sạch ít nhất 2 lần/ngày, giúp đôi mắt sảng khoái và tinh anh.

- Chớp mắt: Chớp mắt thường xuyên giúp giữ ẩm cho mắt, vì nước mắt tự nhiên là thuốc nhỏ mắt tốt nhất.

- Dinh dưỡng cho mắt: Vitamin A, C, E, Omega-3, beta-caroten, lutein, selenium là dưỡng chất có lợi cho mắt, có thể được tìm thấy trong thực phẩm hàng ngày như cá hồi, cà rốt, bông cải xanh, quả óc chó. Những loại dâu từ châu Âu và Mỹ như dâu tây, việt quất, phúc bồn tử... cũng chứa rất nhiều nhóm chất dinh dưỡng này.