Từ mấy năm nay, album đã trở nên hiếm hoi trong làng nhạc Việt. Cùng với sự phát triển của các trang nghe nhạc trực tuyến, khán giả bắt đầu chuyển sang xu hướng nghe theo playlist thay vì nghe album như trước kia.
Thế hệ nghệ sĩ trẻ hiện nay vì thế cũng không mấy ra album mà chỉ ra single, ngay cả những tên tuổi rất nổi tiếng, ăn khách như Sơn Tùng M-TP, Soobin Hoàng Sơn,... cũng không đầu tư làm MV mà thường tập trung làm single và MV. Đó là sự lựa chọn đúng đắn trong hoàn cảnh hiện nay, khi mà album rất khó bán, còn nếu đăng tải lên Youtube, họ có thể thu hút hàng chục triệu view một cách dễ dàng.
 |
| Bìa album Tâm 9 |
Gần đây, Mỹ Tâm trở thành nghệ sĩ Việt Nam đầu tiên có một sản phẩm âm nhạc lọt vào Top 10 một bảng xếp hạng của Billboard, đó là album Tâm 9. Mỹ Tâm dù vẫn có những MV thu hút nhiều người xem, nhưng xét cho cùng, cô vẫn thuộc lớp nghệ sĩ truyền thống ra album, và ở Việt Nam hiện tại, có lẽ cũng chỉ có Mỹ Tâm mới đủ khả năng tạo ra một album dậy sóng.
Ngược lại, có rất nhiều các ca sĩ Việt Nam từng chạm tới #1, #2 trending của Youtube, cho thấy việc làm MV là cách nhanh hơn để tiếp cận độc giả.
Nghệ sĩ lớn vẫn ra album
Dù album thất thế, các nghệ sĩ lớn vẫn lựa chọn làm album.
Cả chục năm mới tung ra một sản phẩm âm nhạc mới toanh, nhưng diva Mỹ Linh không hề lựa chọn chỉ ra một single hay một MV, cô vẫn đầu tư công sức làm album Chat với Mozart 2.
Về mặt thương mại, chắc chắn nó sẽ không thể tạo hiệu ứng viral khủng khiếp như một single của các ca sĩ đàn em như Hương Tràm. Bởi vì một album đòi hỏi người nghe phải dành ra 30 phút tới một tiếng để nghe tổng thể, trong khi đó một single chỉ lấy của người nghe 3-7 phút.
Trong thời đại công nghiệp ào ào, khán giả sẽ thích những sản phẩm nhanh thấm, dễ hiểu, dễ cảm thụ hơn là những sản phẩm đòi hỏi phải tư duy sâu.
 |
| Chat với Mozart Vol.2 dù đã làm các nhạc khúc cổ điển gần gũi hơn song vẫn là một album không đại chúng. |
Một diva khác là Hồng Nhung cuối năm ngoái cũng sản xuất album Phố à phố ơi với 11 ca khúc. Nữ ca sĩ cho biết để làm album này cô phải mất hơn 3 năm. Rõ ràng, một album đòi hỏi thời gian sản xuất lâu hơn, đầu tư về mặt chuyên môn kỹ lưỡng hơn.
Cứ tưởng tượng một ca khúc đòi hỏi đầu tư thời gian thế nào thì 11 ca khúc phải gấp 11 lần chỗ đó. Chưa kể, một album không giống như một playlist, có thể tùy ý thích cho bài nào vào thì cho. Album giống như cuốn truyện bằng âm nhạc, người nghệ sĩ phải tính toán sắp xếp các bài hát rất chỉn chu để tạo nên một tổng thể liền mạch từ đầu chí cuối.
Gần đây nhất, Lệ Quyên gây ra một vụ lùm xùm khi cho ra đời album hát nhạc Trịnh. Khán giả cứ việc chê Lệ Quyên chưa đủ sức hát nhạc Trịnh Công Sơn, hát đuối, hát nhạt, thiếu tình tứ, nhưng cũng phải nhìn nhận công bằng rằng, thời đại này vẫn có những ca sĩ chịu khó làm album dài hơi, có chủ đề, có câu chuyện là điều đáng quý.
Album chứng tỏ đẳng cấp của một ca sĩ
Mỹ Tâm bán được 10.000 đĩa Tâm 9 ngay trong tuần đầu. Ngoài Mỹ Tâm, các ca sĩ gạo cội khác cũng có số đĩa tiêu thụ khá ấn tượng. 1.000 đĩa Phố à phố ơi bán hết veo trong buổi ra mắt. Ngày đầu bán, Lệ Quyên cũng tiêu thụ được tới 3000 đĩa nhạc Trịnh.
Song, những con số ấy nếu so với cả trăm triệu lượt view của các ca sĩ trẻ, những ca khúc hot nhất năm 2017 đều là các đĩa đơn như Có em chờ của Min và Mr.A, Lạc trôi của Sơn Tùng M-TP, Xin đừng lặng im của Soobin Hoàng Sơn, Em gái mưa của Hương Tràm...
 |
| Lệ Quyên hứng chịu nhiều luồng ý kiến khi hát nhạc Trịnh Công Sơn. |
Tuy nhiên, có lẽ với các nghệ sĩ lớn, “ăn khách” cũng chỉ là một phần của vấn đề.
Với các ca sĩ trẻ, họ buộc lòng phải dùng chiến lược ra MV, single nhằm “đánh nhanh thắng nhanh” với hy vọng tạo ra hit. Sự khác biệt của ca sĩ có hit và ca sĩ không có hit là vô cùng lớn. Như Hòa Minzy còn có ý định tạm nghỉ nếu tiếp tục đi hát mà không bài nào tạo hit. Mà muốn có hit nhanh, họ phải dồn toàn lực chăm sóc cho các đĩa đơn lẻ tẻ. Còn Hương Tràm cũng tâm sự sau khi có hit Em gái mưa rồi, mong sau này có thể tạo dựng sự nghiệp âm nhạc có chiều sâu hơn.
Trong khi đó, nghệ sĩ lớn là những người đã có chỗ đứng vững chãi trong lòng công chúng. Ở thời điểm này, việc lấy lòng khán giả không còn quá cần thiết như trước nữa. Với tiềm lực và danh tiếng hiện tại, các nghệ sĩ lớn đủ sức để theo đuổi sở thích âm nhạc cá nhân, không bị phụ thuộc và yêu cầu đại chúng, và họ chọn đầu tư chiều sâu thay vì bề nổi.
Nhạc sĩ Anh Quân cho rằng: "Đã gọi là nghệ sĩ thì phải có album.”, bởi vì mặc dù album có cả chục bài, được một vài bài nổi tiếng đã là tốt, nhưng làm album thể hiện cái tầm, cá tính tách biệt của một người làm âm nhạc. Không có chuyện một album làm trong đôi ba tuần, đôi ba tháng, một album đòi hỏi sự kiên nhẫn, tâm huyết, đam mê bền bỉ.
 |
| Bìa album mới nhất của diva Hồng Nhung. |
Ngay trên thế giới, mặc dù trong suốt những năm qua, người ta nói nhiều đến thuật ngữ “the death of album era”, cái chết của kỷ nguyên làm album, nhưng nói đi nói lại mãi mà vẫn chưa ai thấy album chết. Dù cho doanh số có tụt giảm nhưng những ngôi sao lớn nhất như Taylor Swift, Ed Sheeran, Beyoncé,... vẫn chăm chỉ ra album.
Trong lịch sử âm nhạc, trước khi có album, các nghệ sĩ cũng thường chỉ hát các bản nhạc đơn lẻ, như ông vua rock ‘n’ roll Elvis Presley chẳng hạn. Nhưng cùng với sự đột phá của rock trong những năm 1960, 1970, cả thế giới bắt đầu bùng nổ làm album. Một album được xếp ngang hàng với những tác phẩm nghệ thuật hoàn chỉnh, đồ sộ, được đầu tư kỹ lưỡng từ bìa album đến concept album, các ca khúc được thu âm, sắp xếp sao cho chúng cộng hưởng với nhau tạo nên những trải nghiệm âm nhạc riêng biệt, điều mà một ca khúc đơn không có khả năng làm được.
Có lẽ, đó là lý do mà ở Việt Nam, mặc cho thị trường ít mặn mà với album, các nghệ sĩ lớn vẫn sẵn sàng chi tiền của để làm album như những chiếc tem bảo đảm cho chất lượng âm nhạc.
