Những ngày qua, dư luận rất “nóng” trước vụ án Công ty CP VN Pharma nhập lậu một lượng lớn thuốc chữa ung thư H-Capita 500mg Caplet không rõ nguồn gốc.
Tuy nhiên, nhiều người quên rằng, ngoài số thuốc chữa ung thư bị Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) rút số đăng ký, còn có 7 loại thuốc khác đều của VN Pharma cũng bị Cục Quản lý Dược rút khỏi danh sách lưu hành tại Việt Nam từ ngày 19/9/2014. Đó là thuốc H2K Ciprofloxacin và H2K Levofloxacin dạng dung dịch tiêm truyền tĩnh mạch với các hàm lượng khác nhau.
Điều rất đáng lưu ý là, 7 loại thuốc này cũng đều do Công ty Helix Pharmaceuticals Inc (Canada) sản xuất và cũng bị rút đăng ký vì cung cấp hồ sơ dữ liệu thông tin của thuốc không đúng với thực tế sản phẩm.
Vấn đề đặt ra ở đây là, trong vụ án nhập lậu thuốc chữa ung thư H-Capita 500mg Caplet, cơ quan điều tra đã xác định ở địa chỉ 392 Wilson Ave, Toronto, Ontario Canada M3H1S9, Canada mà VN Pharma khai trong hồ sở gửi Cục Quản lý Dược là trụ sở của công ty sản xuất thuốc H-Capita, không hề có Công ty Helix Pharmaceuticals Inc.
Cơ quan Công an cũng đã xác định toàn bộ thuốc cũng như giấy tờ liên quan đều là giả.
Khi Canada không có công ty dược nào là Helix Pharmaceuticals, mà cả 7 loại thuốc trên đều do “Công ty ma” này sản xuất thì rõ ràng các loại thuốc này khó có thể là thuốc thật.
Đáng lo ngại là, với những gì thể hiện trên hồ sơ kết quả trúng thầu của riêng năm 2013, thì chỉ một loại thuốc H2K Levofloxacin do Canada sản xuất đã trúng thầu ở nhiều bệnh viện (BV), trong đó, có 2 BV tuyến Trung ương mua với số lượng hơn một tỷ đồng mỗi BV, chưa kể các Sở Y tế và các BV địa phương khác.
Theo các chuyên gia, H2K Ciprofloxacin và H2K Levofloxacin là hai loại thuốc kháng sinh tổng hợp. Trong đó, H2K Ciprofloxacin được điều trị cho các bệnh nhiễm khuẩn nặng mà các thuốc kháng sinh thông thường không tác dụng, như viêm đường tiết niệu, viêm tuyến tiền liệt, viêm xương - tủy, các bệnh về đường ruột.
Còn H2K Levofloxacin được sử dụng trong điều trị cho các bệnh nhân viêm xoang cấp, viêm phế quản mãn, viêm phổi cộng đồng, viêm tuyến tiền liệt, nhiễm khuẩn đường tiết niệu, nhiễm khuẩn da, bệnh than…
Như vậy, có thể thấy cả 2 loại thuốc kháng sinh trên đều có vai trò rất quan trọng trong điều trị, đặc biệt là trong cấp cứu. Thế nhưng, nếu sử dụng phải thuốc giả, chắc chắn sẽ ảnh hưởng rất xấu đến kết quả điều trị. PGS.TS. Nguyễn Tiến Dũng – nguyên Trưởng Khoa Nhi của BV Bạch Mai cho biết, nếu điều trị bằng thuốc kháng sinh giả sẽ gây những hậu quả khôn lường.
Trước hết là bệnh sẽ không thể khỏi, còn nếu nồng độ thuốc thật không có hoặc có ít sẽ làm tăng việc kháng thuốc kháng sinh. Nếu trong thuốc giả mà có tá dược không đủ tiêu chuẩn có thể sẽ gây tác dụng phụ và nếu tỉ lệ dị ứng nhiều dễ dẫn đến tử vong cho bệnh nhân.
GS.TS. Trần Bình Giang, Giám đốc BV Việt Đức, cũng cho hay dùng phải kháng sinh giả trong điều trị là vô cùng nguy hiểm vì sẽ làm cho bệnh nặng hơn và có thể gây tử vong nhanh, nhất là trong những trường hợp bệnh nhân cấp cứu!
Theo thạc sĩ Lê Ngọc Duy, Phó khoa cấp cứu (BV Nhi Trung ương), sử dụng phải kháng sinh giả chắc chắn không có hiệu quả trong điều trị, bệnh sẽ không khỏi và nếu bệnh nghiêm trọng dễ dẫn đến tử vong.
Kháng sinh thường sử dụng trong điều trị các bệnh cấp tính, vì thế, sử dụng phải kháng sinh giả còn nguy hiểm hơn cả thuốc giả dùng trong điều trị ung thư. Vì có nhiều bệnh nhiễm trùng nặng cần dùng kháng sinh cấp cứu như nhiễm trùng huyết do não mô cầu, viêm màng não mủ do não mô cầu đều đòi hỏi thuốc phải có tác dụng ngay, mà lại là kháng sinh giả thì bệnh nhân sẽ tử vong.
Đồng quan điểm trên, PGS.TS Phạm Duy Hiển - nguyên Phó giám đốc BV K, cho biết nếu bệnh viêm phổi mà dùng kháng sinh giả thì bệnh dù nhẹ cũng trở nên viêm nặng, thậm chí bệnh nhân có thể tử vong.
Với bệnh ung thư, nếu dùng thuốc giả thì một vài ngày chưa thấy rõ tác dụng, nhưng với kháng sinh chuyên dụng, chỉ cần dùng kháng sinh giả hai ngày là bệnh nhân có thể tử vong.
Đến nay, con số chính thức về số lượng các loại thuốc này của VN Pharma trúng thầu vào các BV kể từ khi VN Pharma được đăng ký nhập khẩu (năm 2010) chưa được công bố, để người dân có thể lường được sự nguy hại từ các loại thuốc do VN Pharma nhập khẩu ở mức độ nào.
Ngày 28/8, ông Phạm Lương Sơn – Phó tổng Giám đốc Bảo hiểm Xã hội Việt Nam (BHXHVN) cho biết ngay khi Bộ Y tế rút đăng ký 7 loại thuốc của VN Pharma vào ngày 19/9/2014, BHXHVN đã chỉ đạo BHXH các địa phương không thanh toán bảo hiểm y tế (BHYT) cho 7 loại thuốc trên.
Ngày 28/8/2017, BHXHVN tiếp tục chỉ đạo BHXH các tỉnh, thành kiểm tra để báo cáo số lượng 7 loại thuốc của VN Pharma đã bị rút đăng ký sử dụng tại các BV ra sao và nếu đã thanh toán rồi thì phải xuất toán. Dự kiến trong tuần này, BHXHVN sẽ có con số đầy đủ về 7 loại thuốc trên sử dụng cho bệnh nhân BHYT ở các BV.
7 loại thuốc do Helix Pharmaceuticals sản xuất và được VN Pharma nhập khẩu đã bị rút đăng ký gồm: H2K Cirprofloxacin 200 (hoạt chất Ciprofloxacin 200 mg/100ml); H2K Cirprofloxacin 400 (hoạt chất Cirprofloxacin 400mg/200ml); H2K Levofloxacin 250 (hoạt chất 250mg/100ml); H2K Levofloxacin 500 (Levofloxacin 500mg/100ml); H2K Levofloxacin 75 (hoạt chất Levofloxacin 750mg/100ml); H-Cipox 200 (hoạt chất Cirprofloxacin 200mg/100ml) và H-Levo 500 (hoạt chất Levofloxacin 500mg/100ml).
Sau khi Bộ Y tế rút đăng ký 7 loại thuốc của VN Pharma, Sở Y tế TP.HCM cũng rút 2 mặt hàng thuốc của Công ty CP VN Pharma đã trúng thầu tại Sở từ tháng 5/2014, do chỉ có giấy phép nhập chuyến, không được phép tham gia đấu thầu.
Đó là thuốc BIPANDO (trúng thầu gần 1,5 triệu viên với giá gần 10 tỷ đồng) và thuốc PEPTAN 40mg dạng tiêm truyền do Liên doanh Công ty TNHH MTV Dược Nam Anh (đơn vị thành viên của VN Pharma) và Công ty CP Dược phẩm Trung ương I trúng thầu gần 182.000 lọ với giá gần 6 tỷ đồng.
