Theo thống kê của Bệnh viện Tâm thần Trung ương I (Hà Nội), trong năm 2014, tỷ lệ mắc 10 chứng rối loạn tâm thần phổ biến là 14,2%, riêng rối loạn trầm cảm chiếm 2,45%. Năm 2015, tỷ lệ tự sát lên đến 5,87% trên 100.000 người. Tình trạng stress kéo dài nhưng không được phát hiện là một phần nguyên nhân của vấn đề này.
Tiến sĩ, bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Văn Dũng, Phó Viện trưởng Viện Sức khỏe tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội), cho rằng chúng ta có thể nhận diện bản thân đang stress thông qua một số dấu hiệu cơ bản.
Đau cơ
Theo tiến sĩ Dũng, khi bị đau cổ, người bệnh thường nghĩ do mình đã ngồi trước máy tính quá lâu. Tuy nhiên, triệu chứng co cơ bắp có thể là một trong những dấu hiệu của stress.
Để khắc phục tình trạng này, người bệnh nên hít thở sâu khoảng 5-10 lần và tập trung thả lỏng cơ thể. Đối với vùng cổ, bác sĩ Dũng khuyến mọi người nên cố gắng xoay và xoa bóp nhẹ nhàng.
Co giật mí mắt
"Nếu từng bị co giật mí mắt, chúng ta cần hiểu đây là triệu chứng nhất thời, tình trạng này gọi là blepharospasm (hình thức rối loạn trương lực cơ)", tiến sĩ Dũng giải thích.
Để khắc phục tình trạng này, chúng ta nên nhắm mắt lại và để chúng nghỉ ngơi. Ngoài ra, mọi người nên tránh các công việc khiến mắt phải làm việc nhiều. Nếu công việc yêu cầu thường xuyên phải tiếp xúc máy tính, chúng ta có thể dành 20 phút để nhìn ra cửa sổ, nơi có không gian thoáng đãng.
Cắn móng tay
Dù khá phi lý, tiến sĩ Dũng khẳng định việc cắn móng tay có thể là kết quả của sự căng thẳng thần kinh.
 |
| Cắn móng tay là một trong những biểu hiện của stress quá mức. Ảnh minh họa: Vox. |
"Cắn móng tay mỗi khi lo lắng là biểu hiện của việc chúng ta đã quá căng thẳng và tự làm xao nhãng bản thân bằng hoạt động này. Cắn móng tay là cách phổ biến được nhiều phụ nữ lựa chọn để đối phó với cảm giác căng thẳng và lo lắng", ông cho hay.
Do đó, khi đang bị căng thẳng, chúng ta nên thử nén chặt nó lại bằng cách gọi điện thoại cho bạn bè, người thân, hoặc thư giãn với việc đọc sách, nghe nhạc, đi dạo...
Sâu răng
Chúng ta vẫn biết sâu răng là hậu quả của việc lười vệ sinh răng miệng. Tuy nhiên, stress cũng là thủ phạm ít người để ý. Nguyên nhân là stress khiến chúng ta thường nghiến răng vào ban đêm, thậm chí ban ngày. Thói quen này khiến răng bị ăn mòn, gây tổn thương dẫn đến sâu răng.
Để giải quyết tình trạng này, bác sĩ Dũng khuyên mọi người nên chuyển mối lo của mình thành chữ viết. Chúng ta có thể viết ra các vấn đề của mình, nhìn nhận chúng theo hướng tích cực hơn, sau đó tự đề xuất giải pháp. Nếu không thể bỏ được thói quen nghiến răng, mọi người nên đến gặp bác sĩ nha khoa để tìm cách bảo vệ răng miệng tốt nhất.
Xuất hiện các nốt phát ban
Stress có thể gây ra phát ban, tạo nên những vùng da nổi mẩn đỏ ở bụng, lưng, cánh tay và khuôn mặt. Chứng phát ban được gây ra bởi tác dụng phụ của sự căng thẳng trên hệ thống miễn dịch histamine đang tiết ra, gây những vết ngứa và mẩn đỏ.
Khi cảm thấy căng thẳng, chúng ta có thể đặt tay vào vùng bụng, khi hít vào, bàn tay sẽ nổi lên và ngược lại, nó hạ xuống khi thở ra. Việc hít thở sâu như vậy khoảng 5-10 lần trong cả ngày có thể hỗ trợ giảm căng thẳng.
Buồn ngủ
Khi cảm thấy mệt mỏi và uể oải, chúng ta có thể đang quá căng thẳng. Nguyên nhân là stress làm tăng lượng hormone adrenaline trong cơ thể, gây cảm giác buồn ngủ. Tuy nhiên, sự căng thẳng này cũng làm giảm chất lượng giấc ngủ, gây cảm giác mệt mỏi và cáu kỉnh khi thức dậy.
 |
| Người bị stress thường xuyên buồn ngủ nhưng chất lượng giấc ngủ không tốt. Ảnh minh họa: Sapo Lifestyle. |
Để thay đổi tình trạng trên, chúng ta có thể ngủ sớm hơn hoặc tranh thủ ngủ khoảng 30 phút vào buổi trưa.
Đãng trí
Một số nghiên cứu trên thế giới chỉ ra tình trạng stress mạn tính có thể làm thu hẹp khu hippocampus - một phần của não trước có nhiệm vụ lưu giữ thông tin, hình thành ký ức. Tuy nhiên, kích thước khu hippocampus sẽ trở lại bình thường khi mức độ căng thẳng của giảm đi.
Tiến sĩ Hưng khuyến cáo nếu muốn não hoạt động tốt, chúng ta nên thường xuyên tập thể dục, leo cầu thang hoặc nhảy. Thói quen này giúp chúng ta chịu đựng tốt hơn với các căng thẳng trong tương lai
Bác sĩ này cho hay người bệnh cần tìm cách điều khiển cơ thể phản ứng trước các tác nhân gây ra sự lo lắng và khó chịu. Việc trực tiếp đối mặt với các tác nhân này nhằm thay đổi những yếu tố gây stress. Bạn có thể tránh, loại bỏ chúng hoàn toàn hoặc thậm chí giảm cường độ, tần số và rút ngắn thời gian căng thẳng thông qua đó.
Ngoài ra, chúng ta nên coi căng thẳng là một điều quen thuộc, tập cách thở sâu, qua đó ổn định nhịp tim và hô hấp.
