Theo Nikkei Asian Review, Hiệp định Đối tác Thương mại Xuyên Thái Bình Dương Toàn diện và Tiến bộ (CPTPP hay TPP-11) dự kiến sẽ có hiệu lực từ giữa tháng 1/2019 sau khi ít nhất 6 trong 11 nước hoàn tất thông qua vào tháng 11 tới. Hiệp định sẽ tạo ra khối thương mại tự do chiếm 15% tổng kim ngạch thương mại toàn cầu.
Sau Nhật Bản, Mexico và Singapore, 4 nước gồm New Zealand, Australia, Việt Nam và Canada đang chuẩn bị thông qua TPP-11. 60 ngày sau khi có ít nhất 6 nước thành viên hoàn tất thủ tục phê chuẩn, hiệp định sẽ có hiệu lực.
 |
| Cảnh hàng hóa tại New Zealand. Nước này chuẩn bị phê chuẩn CPTPP trong những tuần tới. Ảnh: Reuters. |
Việc hình thành khu vực thương mại tự do trải rộng châu Á - Thái Bình Dương xuất hiện trong bối cảnh chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump tìm cách đạt được các thỏa thuận thương mại thân thiện với Mỹ thông qua đàm phán song phương kết hợp với đe dọa thuế quan.
Sau khi Mỹ rút khỏi hiệp định vào đầu năm 2017, Nhật Bản là quốc gia dẫn dắt đàm phán. Hôm 22/10, Toshimitsu Motegi, bộ trưởng Tái thiết Kinh tế Nhật Bản, đã xác nhận lộ trình dự kiến và báo cáo với Thủ tướng Shinzo Abe.
Tuần trước, Bộ trưởng Thương mại và Tăng trưởng Xuất khẩu New Zealand David Parker phát biểu trước nghị viện rằng chính phủ hy vọng CPTPP sẽ được thông qua “trong những tuần tới”. Ngày 23/10, ông Motegi sẽ trao đổi với ông Parker để xác nhận kế hoạch quốc gia.
Thượng viện Australia cũng đã chấp thuận phê chuẩn hiệp định. Việc chính thức thông qua chỉ còn là vấn đề của một số thủ tục. Trong lúc đó, Việt Nam bắt đầu trình Quốc hội xem xét vào ngày 22/10. Quyết định phê chuẩn dự kiến sẽ được đưa ra vào ngày 12/11.
“Việt Nam đang nỗ lực trở thành một trong 6 nước thành viên đầu tiên thông qua hiệp định”, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định trong chuyến thăm Nhật Bản hồi đầu tháng.
Canada lên kế hoạch hoàn tất thảo luận tại Quốc hội trong tuần này. Dự kiến toàn bộ quá trình phê chuẩn cũng sẽ kết thúc vào tháng 11.
 |
| TPP-11 dự kiến sẽ có hiệu lực vào tháng 1 và mở rộng thành viên vào giữa năm 2019. Ảnh: Nikkei Asian Review. |
Một khi có hiệu lực, khối CPTPP sẽ chiếm tới 13% tổng GDP toàn cầu. 99,9% hàng công nghiệp và 98,5% nông sản xuất khẩu của Nhật Bản sẽ được hưởng quyền tiếp cận thị trường miễn thuế. Canada sẽ giảm thuế 6,1% đối với ôtô trong vòng 5 năm tới và Việt Nam cũng sẵn sàng bãi bỏ 70% thuế đối với mặt hàng này trong thời gian 10 năm.
Sau khi thỏa thuận đi vào thực thi, bộ trưởng các nước thành viên sẽ nhóm họp để thảo luận về việc chào đón các quốc gia từng bày tỏ mong muốn tham gia CPTPP như Thái Lan và Anh. Quá trình mở rộng dự kiến diễn ra sớm nhất vào giữa năm 2019.
Nikkei Asian Review nhận định Nhật Bản đang nóng lòng chờ CPTPP có hiệu lực vào đầu năm sau. Trong bối cảnh đàm phán thương mại song phương với Mỹ dự kiến khởi động vào 16/1, hiệp định có hiệu lực sẽ giúp Nhật Bản có căn cứ để thương lượng khoản thuế đối với hàng nông sản.
