|
Bốn năm trước, anh Phan Tuấn (hiện 26 tuổi, Quản lý Dự án tại TP.HCM) nhận được công việc đầu tiên là kỹ sư tại một tập đoàn nước ngoài một phần nhờ có chứng chỉ IELTS. Để đạt được IELTS 6.0 hồi đó, anh đã bỏ ra 15 triệu đồng cho 2 khóa học trong vòng 4 tháng. Tuy nhiên, theo anh Tuấn, những gì anh được dạy đa phần là mẹo.
"Học IELTS giống như học nói dối bằng tiếng Anh. Mình chỉ cần học thuộc và áp dụng khung cho sẵn một cách khéo léo là có thể dễ dàng đạt 6.0", anh đánh giá.
Dùng mẹo thi đổi lấy chứng chỉ IELTS
Theo anh Phan Tuấn, việc học mẹo giúp những người mới bắt đầu tiếp cận với bài thi IELTS dễ dàng đạt điểm được như mong muốn mà không mất nhiều thời gian. Tuy nhiên, nếu muốn đạt IELTS trên 7.0, người học cần có sự khác biệt.
Về bài thi Nói, anh biết học mẹo thường là học cách sử dụng các từ hiếm trong bộ từ điển Cambridge, học theo các chủ để được dự đoán dễ gặp và học theo bộ khung bài nói đã được soạn sẵn. Tuy nhiên, hai điều có thể làm nên sự khác biệt của người thi trong bài thi Nói là cách phát âm cùng cách kết hợp từ vựng kèm ngữ pháp.
"Để làm bài thi Đọc, nhiều người thay vì đọc kỹ bài thường áp dụng mẹo, mà người ta hay gọi là chiến thuật, scan & skim (đọc kỹ - đọc lướt) do dung lượng một bài đọc IELTS rất lớn, nhiều yêu cầu, nhiều từ vựng lạ nhưng thời gian hoàn thành khá ngắn, chỉ 60 phút", anh bổ sung mẹo thi bài Đọc.
Ngoài ra, nhận xét về bài thi Viết, anh Tuấn cho rằng thí sinh không cần tư duy nhiều nếu học mẹo.
"Về cơ bản, bạn chỉ cần ráp công thức sao cho đúng là được. Ví dụ, mình được dạy cần dùng một vài từ khóa đắt miêu tả sự lên xuống của một sơ đồ để đạt điểm cao", anh cho hay.
 |
| Người học nếu biết cách áp dụng các mẹo thi IELTS thì không khó để đạt được điểm như ý trong thời gian không dài. Ảnh: Unflash. |
Anh Hoàng Vũ, giám đốc một trung tâm tiếng Anh tại Hà Nội, đánh giá trong 4 kỹ năng của bài thi IELTS, phần thi Nghe cần phải luyện tập nhiều và có vốn từ vựng nhất định mới làm được. Các kỹ năng còn lại hầu như đều có mẹo làm bài. Phần thi Đọc sẽ có những mẹo về dạng bài phân loại đáp án, "chọn lụi"...
"Thường thì những người chỉ chú trọng làm theo mẹo mà không hiểu bản chất bài đọc, điểm kỹ năng Đọc của họ cũng không quá 5 hoặc 6", anh đánh giá.
Ngoài ra, anh Vũ cho biết riêng bài thi Nói, trên mạng có "đầy rẫy bài mẫu cũng như các dự đoán đề từ nước ngoài". Về bài thi Viết phần 1 và 2, "người học chỉ cần nhớ một loạt dạng sườn bài rồi áp dụng cũng được 5.0".
Theo anh, nhiều người chọn học mẹo vì không cần đầu tư quá nhiều thời gian nhưng có thể nhanh chóng có điểm mong muốn.
"Việc học theo kỹ năng chắc chắn sẽ mất thời gian và cần rất nhiều kiên nhẫn vì học tiếng Anh là cả quá trình chứ không phải ngày một ngày hai. Do đó, nhiều người chọn cách học mẹo vì nhanh và hiệu quả trong việc đạt được điểm số cần thiết", anh Hoàng Vũ lý giải.
Tác động dội ngược tiêu cực
Anh Hoàng Đức Long, một người đang dạy viết học thuật tại Hà Nội, cho biết việc dạy và học để thi IELTS nhưng chỉ tập trung vào các kỹ năng và mẹo làm bài thay vì phát triển kỹ năng ngôn ngữ có thể được coi là ví dụ cho tác động dội ngược tiêu cực từ bài thi IELTS.
Thay vì dành tập trung cho những nội dung thực sự cần thiết nhưng có thể không ra trong bài thi, người dạy và người học lại dành thời gian và công sức cho những mẹo hay phần kiến thức chắc chắn có trong bài thi. Các nội dung kiến thức và kỹ năng học thuật cần thiết nhưng không được kiểm tra trong bài thi IELTS có thể được chia thành 2 loại: Kỹ năng ngôn ngữ và kỹ năng xử lý thông tin.
Kỹ năng xử lý thông tin
Đọc kỹ rất nhiều bài báo khoa học về bài thi IELTS, anh Long cho biết dù nhiều nghiên cứu khoa học khẳng định rằng điểm IELTS và thành tích học thuật có liên hệ với nhau nhưng mối liên hệ này rất yếu. Điểm IELTS không thể giúp dự báo thành tích học tập.
Anh Long trích dẫn nghiên cứu vào năm 2021 của 2 tác giả Đặng Châu Ngọc và Đặng Thị Ngọc Yến, đăng trên chuyên san RELC Journal, về vai trò của IELTS trong học tập của sinh viên quốc tế dựa trên số liệu của du học sinh Việt Nam tại Vương quốc Anh.
Theo nghiên cứu này, chứng chỉ IELTS đối với nhiều người chỉ là một mục tiêu nhỏ để đạt được mục tiêu dài hạn là hoàn thành tốt khóa học chính quy ở nước ngoài. Những khóa học này thường đòi hỏi người học có các kỹ năng học thuật bao gồm kỹ năng tư duy phản biện, kỹ năng phân tích, tổng hợp thông tin.
Tuy nhiên, việc luyện thi IELTS không thể giúp người học chuẩn bị được các kỹ năng học thuật cần thiết nêu trên.
"Lý do thực sự đơn giản. Bài thi IELTS không kiểm tra các kỹ năng này. Và vì thế, người học tập trung vào việc luyện tập các kỹ năng và mẹo làm bài thi IELTS có thể sẽ không dành đủ thời gian cho việc phát triển các kỹ năng học thuật khác", anh Long giải thích thêm.
Theo nghiên cứu của 2 tác giả Đặng Châu Ngọc và Đặng Thị Ngọc Yến, bài luận ở trường đại học thường dài hơn phần 2 bài thi Viết của IELTS từ 3 đến 4 lần. Quan trọng hơn, việc viết luận ở trường đại học đòi hỏi sinh viên phải đánh giá, tổng hợp các ý kiến học thuật từ nhiều nguồn khác nhau, trong khi người thi IELTS chỉ cần xây dựng ý tưởng cho bài luận IELTS phần 2 từ các kiến thức, trải nghiệm cá nhân mà không cần đọc tài liệu.
Kỹ năng ngôn ngữ
Theo anh Hoàng Đức Long, nếu việc luyện thi IELTS tập trung vào việc hỗ trợ người học cải thiện các kỹ năng ngôn ngữ, tác động dội ngược từ bài thi IELTS có thể mang tính tích cực. Tuy nhiên, nó cũng có thể khiến người học tập trung quá nhiều vào những kiến thức và kỹ năng ngôn ngữ được kiểm tra trong bài thi hơn là những ngữ liệu cần thiết cho các kỹ năng giao tiếp trong khóa học ở các nước nói tiếng Anh.
Nghiên cứu của 2 tác giả Đặng Châu Ngọc và Đặng Thị Ngọc Yến cho thấy việc giao tiếp ở trường đại học gồm nhiều hoạt động tương tác phong phú hơn, từ vựng chuyên biệt hơn những gì được yêu cầu trong phần thi Nói bài thi IELTS.
Một người tham gia nghiên cứu cho biết anh đã học rất nhiều thành ngữ tiếng Anh để chuẩn bị cho phần thi Nói bài thi IELTS. Tuy nhiên, trong quá trình học tập ở nước ngoài, anh hiếm khi sử dụng những cụm từ này do các sinh viên quốc tế cùng lớp đa phần không biết chúng.
Một người tham gia nghiên cứu khác cũng cho biết việc thuyết trình và tranh luận trong khóa học của anh đòi hỏi những từ vựng thuộc lĩnh vực chuyên ngành của người học, không hoàn toàn liên quan tới những từ vựng mà anh học khi chuẩn bị cho phần thi Nói bài thi IELTS.
"Vì vậy, người học cần cân nhắc phân bổ thời gian, nỗ lực và tài nguyên một cách hợp lý hơn để thực sự đạt được cả mục tiêu ngắn hạn (điểm thi IELTS) lẫn mục tiêu dài hạn (khóa học chính quy ở nước ngoài)", anh Long nói.
Đồng ý với anh Long, anh Hoàng Vũ cũng cho rằng khi học IELTS, người học nên cân bằng giữa kỹ năng và mẹo. Bản thân người dạy và người học cũng nên nhận thức nhiều chiều hơn về IELTS.
