Theo Bloomberg, bà Nanik Soelistiowati, 64 tuổi, chủ một gian hàng chuối chiên ở phía tây Jakarta (Indonesia), hưởng lợi đáng kể từ cuộc chiến giữa hai hãng xe công nghệ Grab và Gojek.
Bà Soelistiowati đăng ký dịch vụ giao thức ăn của Gojek từ năm 2015. Những chiếc xe giao hàng vượt qua các con đường tắc nghẽn để vận chuyển chuối chiên từ cửa hàng của bà tới nhà khách hàng khắp hang cùng ngõ hẻm Jakarta. Doanh số bán hàng tăng vọt.
Đến năm 2017, Grab Holdings mời chào bà với mức chi phí thấp hơn đối thủ Gojek 15%. Lời đề nghị hấp dẫn khiến bà Soelistiowati khó có thể từ chối. Và khi Grab mở rộng các gói giảm giá cho người dùng, nhu cầu chuối chiên tăng vọt đến mức quán của bà Soelistiowati luôn trong tình trạng cháy hàng.
Ngành công nghiệp tỷ USD
Grab và Gojek trở thành hai công ty khởi nghiệp công nghệ có giá tại Đông Nam Á nhờ dịch vụ gọi xe online. Tuy nhiên, hiện tại dịch vụ giao đồ ăn mới là chiến trường hai hãng cạnh tranh dữ dội.
 |
| Các tài xế Gojek chen chúc trên đường phố Jakarta để giao đồ ăn. Ảnh: Bloomberg. |
Chỉ trong 4 năm, Gojek có trụ sở tại Jakarta đã hợp tác với hơn 400.000 chủ cửa hàng đồ ăn khắp Việt Nam, Thái Lan và Indonesia, chuyển hơn 50 triệu đơn hàng mỗi tháng, tương đương 1,7 triệu đơn hàng một ngày.
Grab của Singapore nhập cuộc sau nhưng đã bắt kịp rất nhanh nhờ nguồn vốn khổng lồ từ Tập đoàn SoftBank Group và thương vụ mua lại dịch vụ gọi xe và giao hàng Uber Technologies năm 2018. Năm nay, công ty cho biết đã tăng 300% doanh số và 200% danh sách cửa hàng đối tác.
Nhà sáng lập kiêm CEO Gojek Nadiem Makarim và người sáng lập kiêm CEO Grab Anthony Tan gặp nhau khi cùng theo học tại Trường Kinh doanh Harvard. Bloomberg dẫn lời chuyên gia Florian Hoppe thuộc Bain & Co (Singapore) nhận định cả hai đều nhận ra rằng thị trường giao đồ ăn mang lại lợi nhuận cao hơn nhiều so với dịch vụ gọi xe.
"Hiện tại, thị trường giao thức ăn có quy mô nhỏ hơn nhiều so với thị trường vận tải ở Đông Nam Á. Tuy nhiên, doanh thu dự kiến của nó sẽ tăng ngang bằng hoặc lớn chỉ trong 5 năm tới".
Tham vọng trở thành "siêu ứng dụng"
Trên thế giới, ngành công nghiệp giao đồ ăn trực tuyến đã phát triển thành một chiến trường cạnh tranh dữ dội, có quy mô hơn 300 tỷ USD. Tại Indonesia, giao đồ ăn online chỉ chiếm 1,3% tổng thị trường thực phẩm, nhưng con số ở Trung Quốc và Mỹ lần lượt là 12% và 8%, theo Euromonitor.
"Chúng tôi mới chỉ bước một bước nhỏ trong thị trường toàn cầu. Chúng tôi tin rằng đây sẽ là một cơ hội lớn", ông Catherine Sutjahyo, Giám đốc thực phẩm Gojek, tuyên bố.
Ở các nơi khác trên thế giới, những công ty như Uber cũng ráo riết lao vào ngành kinh doanh phân phối thực phẩm để tìm kiếm lợi nhuận cao hơn. Trong khi đó, bộ đôi Đông Nam Á bắt đầu cung cấp ví điện tử và các dịch vụ khác với mục tiêu trở thành "siêu ứng dụng" tương tự WeChat ở Trung Quốc.
Gojek xử lý khoảng 2 tỷ USD giao dịch chuyến thức ăn trong năm 2018. Công ty này đang đầu tư mạnh để mở rộng dịch vụ, sử dụng dữ liệu và máy móc nghiên cứu các mô hình tiêu thụ, hành vi của tài xế và giao thông các thành phố.
 |
| Nhân viên GrabFood chuẩn bị đơn hàng cho các tài xế. Ảnh: Bloomberg. |
Vì vậy, khi người dùng mở ứng dụng, công ty sẽ tính toán vị trí, thời gian và lịch sử giao dịch để dự đoán nhu cầu của họ. Ứng dụng GoFood cung cấp các đề xuất được cá nhân hóa dựa trên những đồ ăn người dùng thường đặt và đánh giá.
Gojek bắt đầu mở rộng quốc tế vào cuối năm ngoái. GoFood đã hiện diện sâu rộng tại Hà Nội, TP.HCM và Bangkok (Thái Lan) để tăng cường cạnh tranh với Grab.
Một chiến lược thành công khác của Gojek là mở các gian hàng thực phẩm tại sân vận động Gelora Bung Karno ở trung tâm Jakarta, nơi các ban nhạc lừng danh như Guns N' Roses và Linkin Park từng biểu diễn.
Những lễ hội ngoài trời tương tự, còn có tên là lễ hội GoFood, được Gojek tổ chức tại 30 địa điểm trên khắp quần đảo Indonesia. Khách hàng có thể đến nơi để dùng bữa hoặc sử dụng ứng dụng Gojek đặt trực tuyến. Công ty có kế hoạch mở thêm 10 lễ hội khác trong năm nay.
Cuộc đua nóng lên
Lễ hội GoFood hấp dẫn các chủ nhà hàng vì chi phí vào cửa thấp. Tất cả những gì họ phải làm là đem theo đầu bếp. Các cửa hàng không mất tiền thuê địa điểm nhưng Gojek sẽ lấy một phần doanh thu.
Bloomberg dẫn lời Anggit Budi Setiawan và Felix Suryadi - cùng 38 tuổi, chủ cửa hàng ở Jakarta - cho biết doanh thu hàng tháng của họ tăng gần 400% lên đến 21.000 USD. "Khách hàng đã biết đến thương hiệu của chúng tôi. Điều này thật thú vị", Setiawan háo hức.
Grab cũng đang chạy đua để bắt kịp GoFood. Khi bà Soelistiowati đăng ký dịch vụ này vào hai năm trước, GrabFood vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm. Nhưng đến nay, dịch vụ đã mở rộng đến gần 200 thành phố tại Indonesia.
 |
| Gojek tổ chức các lễ hội GoFood tại 30 địa điểm trên khắp quần đảo Indonesia. Ảnh: Bloomberg. |
"Quy mô của dịch vụ hiện nay cho phép chúng tôi sử dụng dữ liệu để có cái nhìn chuyên sâu về văn hóa ẩm thực. Vì vậy, chúng tôi có thể mang đến những đặc sản không có ở một khu vực cụ thể", Demi Yu, người đứng đầu GrabFood Indonesia, giải thích.
Việc sử dụng hiệu quả công nghệ và dữ liệu là đặc điểm nổi bật của hai công ty khởi nghiệp, nhưng cả hai đều đến với lĩnh vực giao đồ ăn một cách tình cờ. Vào những ngày đầu, Gojek chưa có khả năng tích hợp các đơn đặt hàng vào ứng dụng.
Vì vậy, các tài xế sau khi nhận được đơn đặt hàng sẽ phải lái xe đến nhà hàng, đặt hàng, trả tiền túi và giao hàng. Và hình ảnh tài xế Gojek mặc áo khoác xanh xếp hàng tại các quầy hàng để nhận đơn khiến công ty nhận thấy cần đầu tư nghiêm túc vào lĩnh vực này.
Jeff Perlman, Giám đốc điều hành Warburg Pincus (Singapore), cho biết ông đã dự đoán đây sẽ là ngành kinh doanh tỷ USD từ 3 năm trước.
