Ung thư tuyến giáp trẻ em xuất hiện ở độ tuổi dưới 18. Bệnh ít gặp hơn người lớn, tuy nhiên khi trẻ xuất hiện u giáp, tỷ lệ gặp ung thư cao hơn.
Tại Mỹ, ung thư tuyến giáp chiếm 1,8% ở độ tuổi dưới 20 và tỷ lệ mắc bệnh ngày càng tăng. Đây là một trong 8 bệnh ung thư thường gặp ở độ tuổi 15-19. Ung thư tuyến giáp là loại ung thư phổ biến thứ hai của trẻ nữ, tỷ lệ nữ/nam là 5/1.
Nguyên nhân gây ung thư tuyến giáp trẻ em
Nguyên nhân ung thư tuyến giáp ở trẻ em thường không xác định được giống như người lớn. Các yếu tố nguy cơ của ung thư tuyến giáp trẻ em là:
- Tiền sử tiếp xúc tia xạ, đặc biệt ở trẻ dưới 5 tuổi là nhạy cảm nhất.
- Tiền sử mắc bệnh tuyến giáp, thiếu iod.
- Yếu tố di truyền (gặp trong các hội chứng đau tuyến nội tiết, hội chứng Cowden, Carney complex…)
Trẻ em thường ít được chú ý thăm khám tuyến giáp, vì vậy bệnh thường phát hiện tình cờ qua khám sức khỏe. Biểu hiện lâm sàng hay gặp của bệnh là:
- Khàn tiếng
- Khối sưng phồng vùng tuyến giáp
- Hạch cổ
 |
| Nguyên nhân ung thư tuyến giáp ở trẻ em thường không xác định được giống như người lớn. Ảnh: Ianslife. |
Chẩn đoán
Chẩn đoán ung thư tuyến giáp trẻ em được thực hiện tương tự như với người lớn, gồm có:
- Khám lâm sàng: Đánh giá tuyến giáp (có sờ thấy khối tương ứng với tuyến giáp, kích thước, mật độ, số lượng…), hạch cổ, nội soi thanh quản đánh giá di động của hai dây thanh.
- Siêu âm tuyến giáp, đánh giá các đặc điểm hình ảnh để phân loại nguy cơ ác tính (TIRADS) và chọc hút tế bào u giáp dưới hướng dẫn siêu âm nếu nghi ngờ ung thư.
- Siêu âm phát hiện hạch cổ, chọc hút tế bào hạch khi nghi ngờ hạch di căn.
- Chụp cắt lớp vi tính vùng cổ có tiêm thuốc cản quang.
Thể ung thư phổ biến nhất là biệt hóa (ung thư tuyến giáp thể nhú và thể nang). Dựa trên lâm sàng và các thăm dò cận lâm sàng nói trên, ung thư tuyến giáp được phân giai đoạn là T-N-M. Trong đó:
- T (Tumor - khối u nguyên phát): Ung thư tuyến giáp trẻ em thường phát hiện muộn, hay xâm lấn các cấu trúc xung quanh như cơ dưới móng, khí quản, thực quản, dây thần kinh quặt ngược.
- N (Nodes - hạch cổ): Thường xuất hiện hạch di căn vùng cổ.
- M (Metastasis - di căn xa): Thường di căn phổi khi có di căn xa.
 |
| Ung thư tuyến giáp trẻ em khi phát hiện thường có di căn hạch vùng cổ. Ảnh: Heraldnet. |
Điều trị ung thư tuyến giáp trẻ em như thế nào?
Phương pháp điều trị ung thư tuyến giáp trẻ em thường áp dụng là cắt toàn bộ tuyến giáp, nạo vét hạch cổ do khối u lớn, xâm lấn tổ chức xung quanh và di căn hạch cổ.
Sau phẫu thuật cắt toàn bộ tuyến giáp, bệnh nhân được điều trị iod phóng xạ 131.
Ung thư tuyến giáp trẻ em khi phát hiện thường có di căn hạch vùng cổ, tuy nhiên điều trị phẫu thuật kết hợp với iod phóng xạ 131 cho tiên lượng tốt. Tỷ lệ khỏi bệnh cao tương đương ung thư tuyến giáp thể không biệt hóa ở người lớn.
Để phát hiện sớm ung thư tuyến giáp, trẻ cần khám sức khỏe định kỳ một năm/lần, được kiểm tra vùng cổ và nội soi thanh quản đánh giá di động dây thanh. Cha mẹ cần cho trẻ khám ngay khi xuất hiện khối sưng phồng vùng cổ, nuốt nghẹn, nuốt vướng hay khàn tiếng.
Đặc biệt khi có yếu tố nguy cơ như tiếp xúc tia xạ vùng đầu cổ, thiếu iod, tiền sử bệnh tuyến giáp hay gia đình có bệnh ung thư tuyến giáp... trẻ cần được khám tuyến giáp định kỳ 6 tháng/lần. Nếu phát hiện có u tuyến giáp, tùy theo mức độ nghi ngờ trên siêu âm, bác sĩ khuyến cáo chọc hút kim nhỏ xét nghiệm giải phẫu bệnh ngay hoặc theo dõi và khám lại sau 3-6 tháng, 6-12 tháng.
Bài viết do thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Văn Tâm, khoa Tai Mũi Họng, Bệnh viện Bạch Mai, cung cấp thông tin.
